రాధామాధవసంవాదము/ప్రథమాశ్వాసము
శ్రీరస్తు
రాధామాధవసంవాదము
ప్రథమాశ్వాసము
| క. | శ్రీరుక్మిణిమనోహర, కారుణ్యసుధాసముద్ర కంసమథనయ | 1 |
| వ. | అభ్యుదయపరంపరాభివృద్ధిగా నారచియింపంబూనిన రాధామాధవసంవాదం బను మహాప్రబంధంబునకుఁ గథాక్రమం బెట్టి దనిన. | 2 |
| చ. | అనవరతప్రబోధకరమౌ మిథిలాపురమందు నొక్కనాఁ | 3 |
| చ. | అడిగిన భక్తితోడఁ బులకాంకితుఁడై నయనాంబుజంబులన్ | 4 |
| గీ. | జనకరాజేంద్ర వినవయ్య సావధాన, మతిని గృష్ణునిచరితముల్ మహిని విందు మవి రుచింపవు మాకు మాయనుభవంబు, చెలగుశృంగారరూప మౌఁ జిత్తగింపు. | 5 |
| మ. | యమునాతీరమునందు బృందదరి బాగౌపల్లె వ్రేపల్లె నా | 6 |
| సీ. | తీరుగాఁ గైసేయు తేరులచందానఁ, బొదుగులతోడి యాఁగదుపు లమరఁ | |
| గీ. | వదియె చతురంగబలములై యతిశయిల్ల, మొల్లమై యున్నవ్రేపల్లె నల్లుకొన్న | 7 |
| క. | ఒకపశువుఁ బ్రోచువానికి, సకలఫలంబులును గల్గు సంతతమును కో | 8 |
| గీ. | అతని పుణ్యంబుననొ లేక యతనిపుణ్య, పత్నియగు యశోదాదేవి భాగ్యముననొ | 9 |
| చ. | చిగురులపాదము ల్కళలఁజిల్కెడు వ్రేళ్ళు నొయారిపిక్కలున్ | 10 |
| సీ. | పట్టాభియోగసౌభాగ్యము ల్దిలకించి, నందుండు సంతతానంద మొందఁ | |
| గీ. | దలిరువలె గోమునై మొగ్గవలెను సోగ, యై యలరువలె మృదువునై కాయవలెను | 11 |
| ఉ. | అప్పుడు లేఁతప్రాయమున నాడుచు నందునిముద్దుఁ జెల్లెలౌ | 12 |
| క. | వెన్నెలను జలువ పుట్టిన, చెన్నునఁ బువ్వులను దావి చెలఁగినరీతిన్ | 13 |
| క. | వనిత తనుఁదానె చూచుక, తనలో దా నుస్సు రను వితాకై తనకున్ | 14 |
| క. | తొల్లి తప మేమి చేసెనొ, కొల్లగఁ బసిబాలుఁ డైన | 15 |
| క. | బాలుఁ డగు శౌరి నెత్తుక, హేలాగతి ముద్దులాడు నేప్రొద్దు వృథా | 16 |
| ఉ. | భావిఫలాభిలాషమున బాలుని కేమఱ కుగ్గు వెట్టు బె | 17 |
| ఉ. | నావెలలేనిమానికమ నాతొలినోములమెట్టపంట నా | 18 |
| గీ. | ఏమఱించి కృష్ణుఁ డిండ్లలోఁ జొరఁబడి, యున్న పాలు పెరుఁగు వెన్న నెయ్యి | 19 |
| క. | ఉట్లపయి నున్న వెన్నల, చట్లెల్లను గొంచుఁబోయి సంగాతులతో | 20 |
| క. | ముద్దిమ్మని బలిమిని మా, ముద్దియచే నున్నవెన్నముద్దలు గొనె నీ | 21 |
| క. | బంతులటంచును జెలిచను, బంతులు బిగిఁబట్టి లేదు బంతి యటంచున్ | 22 |
| క. | మందకుఁ జని రాఁగను మా, మందగమన నాఁగి నీదుమగఁ డెవఁ డనుచున్ | 23 |
| క. | నీవైన బుద్ధి తెలుపుము, నీవలనను గాకయుండె వేమె యశోదా | 24 |
| క. | ముద్దిచ్చును గోపాలుఁడు, వద్దను నడయాడుచున్నవార్తలు విన్నన్ | 25 |
| ఉ. | ఓయి మనోహరాంగ పని యున్నది పోయెదుగాని యిట్లు రా | 26 |
| చ. | పడుచులతోడ నాడ పసిబాలుఁడవా వలదన్న మాన వా | |
| | దుడుకులు సేయసాగితివి దొంగిలఁజొచ్చితి వేమి తెల్పినన్ | 27 |
| ఉ. | బుద్దులు దెల్పఁబోవుగతిఁ బూనుక కన్నులు పుల్ముకొంచునే | 28 |
| ఉ. | అల్లుఁడ దొండపండు వలెనా యని వాతెర యాన నిచ్చు నీ | 29 |
| సీ. | తీరుగాఁ కస్తూరితిలకంబు దిద్దుచో, గమకించి నెమ్మోముఁ గదియఁ జేర్చు | |
| గీ. | జెలఁగి మాటాడబోవుచోఁ జెక్కు గీటు, బిలిచి వీడెం బొసంగుచోఁ బెదవిఁగ్రోలు | 30 |
| క. | కడిమాడ సేయు భోజన, మిడుఁ బిడికిట నిముడు వలువ లిచ్చును బెడఁగౌ | 31 |
| సీ. | ఎవతెతో సయ్యాట మింటిలోన నటంచు, భయపడ వదలించు బైటనుండి | |
| గీ. | నాఁడునాఁటికి గోపాలుఁ డీడు మీఱి, తొలుత నూనూఁగుమీసాలతోఁ జెలంగఁ | 32 |
| క. | ఆరాధమనోజవ్యధ, నీరీతుల నిరుగుపొరుగు లెఱుఁగక యుండన్ | 33 |
| సీ. | తొలుదొలఁ బసిగాపుఁ గులుక గుబ్బెత యొంటి, పాటైనమోము తప్పకయె చూచుఁ | |
| గీ. | జేర్చి మునిపంట జిగిమోవిఁ జీరనొక్కు, నొక్కి సొక్కించి మరుకేళి స్రుక్కఁజేయుఁ | 34 |
| క. | ఆచిన్నెలు సవసవఁగా, జూచాయఁగ విని చలించి స్రుక్కినరాధన్ | 35 |
| సీ. | చెంత నీవును లేక చింతతోఁ బవళించి, నిదురబోవుచునుండ నిన్నరేయి | |
| గీ. | నెనసి యేమేమొ వింతగా నింపొనర్చె, నంత మేల్కాంచి నినుఁ గాంచి యది తలంచి | 36 |
| మ. | అనినం బక్కున నవ్వ చిక్కితివి రాధా సాధువే యంచు నుం | 37 |
| క. | విరిదాఁపఁ దావి దాఁగునె, పరిపరి పలుకేల నిజము పలిగితి వౌ నౌ | 38 |
| క. | అని పల్కు శౌరిపలుకులకును మెచ్చుచు నిన్నినాళ్ళకును నీవైనన్ | 39 |
| సీ. | కండచక్కెరపానకంబు గావలెనందు, వది గోర వేమిరా యంబుజాక్ష | |
| గీ. | తియ్యునై యున్న యలమోనితేనె వలతొ? | 40 |
| ఆ. | నీకువాడమెల్ల నిన్నరాతిరి గంటి, నమ్మచెల్ల న్నిను నమ్మరాదు | 41 |
| ఉ. | అందుల కాసయేని మగవాండ్రపయిం బడి దూరు వొందఁగా | |
| | పొందుగఁ బ్రొద్దుపోకలకుఁ బూనితివేనియు మేము నేరమో | 42 |
| క. | చిన్నప్పుడె యెడఁబాయక, కన్నుల నిన్నెపుడుఁ జూడఁగలిగుండును నేఁ | 43 |
| చ. | అరమరలేక నీకొఱకు నల్లికబిల్లికగా వసింతు మి | 44 |
| క. | మచ్చరమున నొక రనుకొన, నొచ్చెము నాయందుఁ గలదె యొకనాఁడైనన్ | 45 |
| క. | నే నిందుకొఱకె నవ్వస, హా నోడుదు వట్టినింద లందితి నయ్యో | 46 |
| క. | నామనసులోనికోరికి, సీమజనంబులె నిజంబు చేసిరి మన కీ | 47 |
| సీ. | చూడనేర్చిననాఁడె సొలపుగా మునుమున్నె, చేరంగ ననుఁ గటాక్షించినావు | |
| గీ. | నాఁడు సేయనియోజన నేఁడు గలదె, మరుఁడు దైవంబు సాక్షులు మనమనములు | 48 |
| చ. | అన విని రామ రామ యిటు లాడఁగఁ జెల్లునె నీకుఁగాక నా | 49 |
| క. | నీతోడఁ జర్చ సేయఁగ, బోతే నామనసు కొకటి పొడమినఁ బొడమున్ | 50 |
| క. | అని విఱుగ నాడి యంతనె, తనసంగడికాండ్రు పిలువ, దా నాపలుకుల్ | 51 |
| చ. | రమణియు నంతఁ లేదొరకురత్నము నాఁచుకపోయినట్టు లోఁ | 52 |
| గీ. | పొరుగులిరుగులచెలులతో బోయె ననుచు, గొండెములు దెల్పును యశోద కోపగింప | 53 |
| సీ. | పనిలేనిపని జారుపైఁటతో నడయాడు, ముసిముసినగవుతో మోము వంచు | |
| గీ. | నవల నివలను గుసగుసల్ సవసవలుగ, వినియు వినములుగాఁ జేసికొనుచు మొదటి | 54 |
| క. | డాయు ననుఁ జెంతఁ బిలిచితి, వాయను నిన్నేనుఁ బిల్వ నంచన నట్టే | 55 |
| ఉ. | ఘల్లున మ్రోయ వందియలు గజ్జలు మువ్వలు సందడింపఁగా | 56 |
| క. | రారా నందకుమారక, రారా నవనీతచోర రారా కృష్ణా | 57 |
| శా. | రారా నందకుమార రార యదువీరా రార రాకాసుధా | 58 |
| చ. | ప్రకటమనోజరూప పసిబాలుఁడ వంచును నమ్మి ప్రక్క నుం | 59 |
| గీ. | ఒంటి నెదురైన రాధ యోరోరి కృష్ణ, దాళు తాళు మటంచనఁ బాళు శౌరి | 60 |
| చ. | విడు విడు నీ కొసంగ నని వేఱొకబాలున కొక్కతియ్యమా | 61 |
| క. | ఆముద్దు చూచి రాధిక, యేమఱితి నదేమి చూచి తీవన నగి నే | 62 |
| చ. | తెలిపెద రమ్మటంచు సుదతీసుణి దుప్పటికొంగుఁ బట్టి లో | 63 |
| ఉ. | మొన్ననె తెల్పలేదఁటవె మొన్నటి నిన్నటి పిన్నవాఁడ నాఁ | 64 |
| సీ. | పసిబాలఁ డందునా పరికింప నూరిలో, నీవు జూడనియట్టి నెలవు లేదు | |
| గీ. | అన్నిటను జాణవే యౌదు వైన నాదు, కూర్మి నెఱుఁగ నిదొక్కటే కొదవ నీకు | 65 |
| ఉ. | పెంచినదాన నంచుఁ దలఁపించెదు సారెకు సారె నీదు ప్రా | 66 |
| మ. | వినరా వావుల కేమి కాముకుల మున్ విన్నాము కన్నాము లే | |
| | ల్లను గల్పించినధాత భారతికి యేలా లోలుఁడై వావి గై | 67 |
| ఉ. | లేదని కుందినన్ ఫలము లేదని దైవము దూర నేల? నీ | 68 |
| శా. | ఓహో యత్తను వంటెనేని నతఁ డాయుష్మంతుఁ డౌనంట నా | 69 |
| ఉ. | ఎన్నఁడు పెద్దవాఁ డవుదు వెన్నఁడు జాణతనంబు నేర్తు వీ | 70 |
| ఉ. | భూషణభూషి తాంగ పరిఫుల్లసరోరుహనేత్ర నీకు సం | 71 |
| క. | విను కాకుండిన వేఱొక, తనువున నినుఁ జెట్టఁబట్టఁదలఁచెద నపుడున్ | 72 |
| వ. | అనిన నబ్బాలికామణికి గోపాలచూడామణి యిట్లనియె. | 73 |
| ఉ. | క్రమ్ముక యెన్ని పల్కెదవు కానివిపోనివి గుంపు సేసి వే | 74 |
| ఉ. | మంచితనాన వల్దనినమాటలు నీ కెగబోఁత లయ్యె నౌ | 75 |
| ఉ. | వెంటనె పాప మేల యవివేకము గట్టెదు వావి గాదు న | 76 |
| గీ. | అవనిఁ గాంతలు స్వేచ్ఛావిహారు లగుట, తెలిసియే కాదె బ్రహ్మ విధించినాఁడు | 77 |
| వ. | అనిన గోపాలగ్రామణికి రాధికావధూమణి యిట్లనియె. | |
| క. | మహి దేహసుఖ మెఱుంగక, తహతహపడి పరసుఖంబుఁ దాఁ గన కిహమున్ | 78 |
| మ. | గతి వీఁ డంచును బిన్ననాఁడు తమవేడ్కన్ బెద్ద లొప్పింతు రె | 79 |
| క. | ఒక్కటి గల దైన మనో, వాక్కాయములందుఁ జెడ్డవారలత్రోవల్ | 80 |
| క. | మగఁడు మగండని మగువలు, తగవులు నడపినను గాక తమ రొల్లనిచో | 81 |
| క. | నిను నౌఁ గాదన నేమో, యన వెఱతును గాని మిగిలినందులకైతే | 82 |
| చ. | బుడుతవు నీ వసడ్డతనముల్ బచరించెదు బుజ్జగించి నే | 83 |
| చ. | పలుకుల కేమి యే వగను బల్కఁగఁజాలవు నిన్ను మించి యు | 84 |
| ఉ. | పాపము పుణ్య మేర్పరుపఁ బాల్పడినాఁడవె నీవు నీకు నీ | |
| | పాపము నిన్నుఁ గూడఁగల భామల కబ్బెను బుణ్య మిందుపైఁ | 85 |
| శా. | పో నామాటలు పూర్వపక్షములు గాఁ బోనాడి పోనాడి యౌ | 86 |
| క. | శృంగారకవితవంటిది, యంగన కడుఁబ్రేమచేత నానందముతో | 87 |
| చ. | లలితుఁడ వౌదు వంచు మొదలన్ జదివించినదెల్ల నేఁటికిన్ | 88 |
| క. | అల్లుఁడ వైనందులకున్, జెల్లుగ నుపకార మొకటి సేయుము నామే | 89 |
| గీ. | నన్నుఁ దాఁకినపుడె నామేనికాఁకలు, నిన్ను సోఁకు ననుచు నెన్నవలదు | 90 |
| చ. | ఇపుడు మదీయవాక్యముల కీకొనవో యని డెందయారకే | 91 |
| ఉ. | గొబ్బున శయ్యకున్ దిగిచి గుత్తపుటబ్బురపుబ్బుసిబ్బెపుం | 92 |
| గీ. | అత్త మల్లాడునప్పు డయ్యంబుజాక్షుఁ, డూరకుండుట సరిపోలకుంట గాదు | 93 |
| సీ. | మొదలఁ బుక్కిటివీడె మొసఁగి యెంగిలి గాదె, మంచి దిమ్మనుచు నిప్పించుకొనును | |
| గీ. | ఒకటి చెలిగోర శౌరి దా నొకటిగోర, గొమరుబ్రాయంపుధనమెల్లఁ గొల్లలాడి | 94 |
| సీ. | కనుబొమల్ ముడి వెట్టుకొని నీవు నే నంచు, వరుసవెంబడుల కైవాదు లాడి | 95 |
| వ. | ఇట్లు పెనంగుచు ననంగసంగరారంభమున కిద్దరుం జొరక యగరుధూపధూమంబుల | |
| | తెఱంగునం గెరలుచు, నప్పటప్పటి కాముద్దు లద్దంబునీడలం జూచుచు, నిట్లు | 96 |
| చ. | తెలతెలవాఱజొచ్చె నలుదిక్కులు విచ్చె శుకీపికావళుల్ | 97 |
| సీ. | మినుకుఁజెక్కుల గోటిచెనకు లేడవి కృష్ణ !, యదిగదా నీ వెఱుంగుదువు రాధ! | |
| గీ. | నిన్న మొన్నటివాఁడవు నేఁడు చూడ, నేడ నేర్చితి వీమాట లీవు కృష్ణ! | 98 |
| క. | అని యొండొరు లిటులాడుచు, దినదినముల్ గలసి యొరులు దెలియకయుండన్ | 99 |
| సీ. | తనమోవి పంటికొద్దిని జుఱుక్కున నొక్క, గినుకతో విదళించుకొని పెనంగుఁ | |
| గీ. | వెఱచి వెఱవని తెగువచే వెడలమఱచు, మఱచి మఱవని తెలివిచే మగుడఁదలచుఁ | 100 |
| ఉ. | కూరిమిఁ గొన్నినా ళ్ళిటులు గోపసుతుండు చెలంగుచుండి యే | 101 |
| వ. | అనిన నవ్వలివృత్తాంతంబుఁ జెప్పు మనుటయు. | 102 |
| శా. | వీక్షామాత్రఫలప్రదప్రళయకావేరీమహాపట్టణా | 103 |
| క. | గంధేభగామినీకుచ, గంధాంకితవక్ష! భాగ్యకలితకటాక్షా! | 104 |
| తరల. | మధురభాషణ! మంజుభూషణ! మాన్యసజ్జనపోషణా! | 105 |
| గద్య. | ఇది శ్రీ మద్వేణుగోపాల వరప్రసాదలబ్ధ శృంగార కవిత్వవైభవ | |