భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 115
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 115) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 ధృతరాష్ట్ర ఉవాచ
కదమ ఆసంస తథా యొధా హీనా భీష్మేణ సంజయ
బలినా థేవకల్పేన గుర్వర్దే బరహ్మచారిణా
2 తథైవ నిహతాన మన్యే కురూన అన్యాంశ చ పార్దివాన
న పరాహరథ యథా భీష్మొ ఘృణిత్వాథ థరుపథాత్మజే
3 తతొ థుఃఖతరం మన్యే కిమ అన్యత పరభవిష్యతి
యథ అథ్య పితరం శరుత్వా నిహతం మమ థుర్మతేః
4 అశ్మసారమయం నూనం హృథయం మమ సంజయ
శరుత్వా వినిహతం భీష్మం శతధా యన న థీర్యతే
5 పునః పునర న మృష్యామి హతం థేవవ్రతం రణే
న హతొ జామథగ్న్యేన థివ్యైర అస్త్రైః సమ యః పురా
6 యథ అథ్య నిహతేనాజౌ భీష్మేణ జయమ ఇచ్ఛతా
చేష్టితం నరసింహేన తన మే కదయ సంజయ
7 సంజయ ఉవాచ
సాయాహ్నే నయపతథ భూమౌ ధార్తరాష్ట్రాన విషాథయన
పాఞ్చాలానాం థథథ ధర్షం కురువృథ్ధః పితామహః
8 స శేతే శరతల్పస్దొ మేథినీమ అస్పృశంస తథా
భీష్మొ రదాత పరపతితః పరచ్యుతొ ధరణీతలే
9 హాహేతి తుములః శబ్థొ భూతానాం సమపథ్యత
సీమావృక్షే నిపతితే కురూణాం సమితిక్షయే
10 ఉభయొః సేనయొ రాజన కషత్రియాన భయమ ఆవిశత
భీష్మం శంతనవం థృష్ట్వా విశీర్ణకవచధ్వజమ
కురవః పర్యవర్తన్త పాణ్డవాశ చ విశాం పతే
11 ఖం తమొవృతమ ఆసీచ చ నాసీథ భానుమతః పరభా
రరాస పృదివీ చైవ భీష్మే శాంతనవే హతే
12 అయం బరహ్మవిథాం శరేష్ఠొ అయం బరహ్మవిథాం గతిః
ఇత్య అభాషన్త భూతాని శయానం భరతర్షభమ
13 అయం పితరమ ఆజ్ఞాయ కామార్తం శంతనుం పురా
ఊర్ధ్వరేతసమ ఆత్మానం చకార పురుషర్షభః
14 ఇతి సమ శరతల్పస్దం భరతానామ అమధ్యమమ
ఋషయః పర్యధావన్త సహితాః సిథ్ధచారణైః
15 హతే శాంతనవే భీష్మే భరతానాం పితామహే
న కిం చిత పరత్యపథ్యన్త పుత్రాస తవ చ భారత
16 వివర్ణవథనాశ చాసన గతశ్రీకాశ చ భారత
అతిష్ఠన వరీడితాశ చైవ హరియా యుక్తా హయ అధొముఖాః
17 పాణ్డవాశ చ జయం లబ్ధ్వా సంగ్రామశిరసి సదితాః
సర్వే థధ్ముర మహాశఙ్ఖాన హేమజాలపరిష్కృతాన
18 భృశం తూర్యనినాథేషు వాథ్యమానేషు చానఘ
అపశ్యామ రణే రాజన భీమసేనం మహాబలమ
ఆక్రీడమానం కౌన్తేయం హర్షేణ మహతా యుతమ
19 నిహత్య సమరే శత్రూన మహాబలసమన్వితాన
సంమొహశ చాపి తుములః కురూణామ అభవత తథా
20 కర్ణథుర్యొధనౌ చాపి నిఃశ్వసేతాం ముహుర ముహుః
తదా నిపతితే భీష్మే కౌరవాణాం ధురంధరే
హాహాకారమ అభూత సర్వం నిర్మర్యాథమ అవర్తత
21 థృష్ట్వా చ పతితం భీష్మం పుత్రొ థుఃశాసనస తవ
ఉత్తమం జవమ ఆస్దాయ థరొణానీకం సమాథ్రవత
22 భరాత్రా పరస్దాపితొ వీరః సవేనానీకేన థంశితః
పరయయౌ పురుషవ్యాఘ్రః సవసైన్యమ అభిచొథయన
23 తమ ఆయాన్తమ అభిప్రేక్ష్య కురవః పర్యవారయన
థుఃశాసనం మహారాజ కిమ అయం వక్ష్యతీతి వై
24 తతొ థరొణాయ నిహతం భీష్మమ ఆచష్ట కౌరవః
థరొణస తథ అప్రియం శరుత్వా సహసా నయపతథ రదాత
25 స సంజ్ఞామ ఉపలభ్యాద భారథ్వాజః పరతాపవాన
నివారయామ ఆస తథా సవాన్య అనీకాని మారిష
26 వినివృత్తాన కురూన థృష్ట్వా పాణ్డవాపి సవసైనికాన
థూతైః శీఘ్రాశ్వసంయుక్తైర అవహారమ అకారయన
27 వినివృత్తేషు సైన్యేషు పారమ్పర్యేణ సర్వశః
విముక్తకవచాః సర్వే భీష్మమ ఈయుర నరాధిపాః
28 వయుపారమ్య తతొ యుథ్ధాథ యొధాః శతసహస్రశః
ఉపతస్దుర మహాత్మానం పరజాపతిమ ఇవామరాః
29 తే తు భీష్మం సమాసాథ్య శయానం భరతర్షభమ
అభివాథ్య వయతిష్ఠన్త పాణ్డవాః కురుభిః సహ
30 అద పాణ్డూన కురూంశ చైవ పరణిపత్యాగ్రతః సదితాన
అభ్యభాషత ధర్మాత్మా భీష్మః శాంతనవస తథా
31 సవాగతం వొ మహాభాగాః సవాగతం వొ మహారదాః
తుష్యామి థర్శనాచ చాహం యుష్మాకమ అమరొపమాః
32 అభినన్థ్య స తాన ఏవం శిరసా లమ్బతాబ్రవీత
శిరొ మే లమ్బతే ఽతయర్దమ ఉపధానం పరథీయతామ
33 తతొ నృపాః సమాజహ్రుస తనూని చ మృథూని చ
ఉపధానాని ముఖ్యాని నైచ్ఛత తాని పితామహః
34 అబ్రవీచ చ నరవ్యాఘ్రః పరహసన్న ఇవ తాన నృపాన
నైతాని వీరశయ్యాసు యుక్తరూపాణి పార్దివాః
35 తతొ వీక్ష్య నరశ్రేష్ఠమ అభ్యభాషత పాణ్డవమ
ధనంజయం థీర్ఘబాహుం సర్వలొకమహారదమ
36 ధనంజయ మహాబాహొ శిరసొ మే ఽసయ లమ్బతః
థీయతామ ఉపధానం వై యథ యుక్తమ ఇహ మన్యసే
37 స సంన్యస్య మహచ చాపమ అభివాథ్య పితామహమ
నేత్రాభ్యామ అశ్రుపూర్ణాభ్యామ ఇథం వచనమ అబ్రవీత
38 ఆజ్ఞాపయ కురుశ్రేష్ఠ సర్వశస్త్రభృతాం వర
పరేష్యొ ఽహం తవ థుర్ధర్ష కరియతాం కిం పితామహ
39 తమ అబ్రవీచ ఛాంతనవః శిరొ మే తాత లమ్బతే
ఉపధానం కురుశ్రేష్ఠ ఫల్గునొపనయస్వ మే
శయనస్యానురూపం హి శీఘ్రం వీర పరయచ్ఛ మే
40 తవం హి పార్ద మహాబాహొ శరేష్ఠః సర్వధనుష్మతామ
కషత్రధర్మస్య వేత్తా చ బుథ్ధిసత్త్వగుణాన్వితః
41 ఫల్గునస తు తదేత్య ఉక్త్వా వయవసాయపురొజవః
పరగృహ్యామన్త్ర్య గాణ్డీవం శరాంశ చ నతపర్వణః
42 అనుమాన్య మహాత్మానం భరతానామ అమధ్యమమ
తరిభిస తీక్ష్ణైర మహావేగైర ఉథగృహ్ణాచ ఛిరః శరైః
43 అభిప్రాయే తు విథితే ధర్మాత్మా సవ్యసాచినా
అతుష్యథ భరతశ్రేష్ఠొ భీష్మొ ధర్మార్దతత్త్వవిత
44 ఉపధానేన థత్తేన పరత్యనన్థథ ధనంజయమ
కున్తీపుత్రం యుధాం శరేష్ఠం సుహృథాం పరీతివర్ధనమ
45 అనురూపం శయానస్య పాణ్డవొపహితం తవయా
యథ్య అన్యదా పరవర్తేదాః శపేయం తవామ అహం రుషా
46 ఏవమ ఏతన మహాబాహొ ధర్మేషు పరినిష్ఠితమ
సవప్తవ్యం కషత్రియేణాజౌ శరతల్పగతేన వై
47 ఏవమ ఉక్త్వా తు బీభత్సుం సర్వాంస తాన అబ్రవీథ వచః
రాజ్ఞశ చ రాజపుత్రాంశ చ పాణ్డవేనాభి సంస్దితాన
48 శయేయమ అస్యాం శయ్యాయాం యావథ ఆవర్తనం రవేః
యే తథా పారయిష్యన్తి తే మాం థరక్ష్యన్తి వై నృపాః
49 థిశం వైశ్రవణాక్రాన్తాం యథా గన్తా థివాకరః
అర్చిష్మాన పరతపఁల లొకాన రదేనొత్తమతేజసా
విమొష్క్యే ఽహం తథా పరాణాన సుహృథః సుప్రియాన అపి
50 పరిఖా ఖన్యతామ అత్ర మమావసథనే నృపాః
ఉపాసిష్యే వివస్వన్తమ ఏవం శరశతాచితః
ఉపారమధ్వం సంగ్రామాథ వైరాణ్య ఉత్సృజ్య పార్దివాః
51 ఉపాతిష్ఠన్న అదొ వైథ్యాః శల్యొథ్ధరణకొవిథాః
సర్వొపకరణైర యుక్తాః కుశలాస తే సుశిక్షితాః
52 తాన థృష్ట్వా జాహ్నవీపుత్రః పరొవాచ వచనం తథా
థత్తథేయా విసృజ్యన్తాం పూజయిత్వా చికిత్సకాః
53 ఏవంగతే న హీథానీం వైథ్యైః కార్యమ ఇహాస్తి మే
కషత్రధర్మప్రశస్తాం హి పరాప్తొ ఽసమి పరమాం గతిమ
54 నైష ధర్మొ మహీపాలాః శరతల్పగతస్య మే
ఏతైర ఏవ శరైశ చాహం థగ్ధవ్యొ ఽనతే నరాధిపాః
55 తచ ఛరుత్వా వచనం తస్య పుత్రొ థుర్యొధనస తవ
వైథ్యాన విసర్జయామ ఆస పూజయిత్వా యదార్హతః
56 తతస తే విస్మయం జగ్ముర నానాజనపథేశ్వరాః
సదితిం ధర్మే పరాం థృష్ట్వా భీష్మస్యామితతేజసః
57 ఉపధానం తతొ థత్త్వా పితుస తవ జనేశ్వర
సహితాః పాణ్డవాః సర్వే కురవశ చ మహారదాః
58 ఉపగమ్య మహాత్మానం శయానం శయనే శుభే
తే ఽభివాథ్య తతొ భీష్మం కృత్వా చాభిప్రథక్షిణమ
59 విధాయ రక్షాం భీష్మస్య సర్వ ఏవ సమన్తతః
వీరాః సవశిబిరాణ్య ఏవ ధయాయన్తః పరమాతురాః
నివేశాయాభ్యుపాగచ్ఛన సాయాహ్నే రుధిరొక్షితాః
60 నివిష్టాన పాణ్డవాంశ చాపి పరీయమాణాన మహారదాన
భీష్మస్య పతనాథ ధృష్టాన ఉపగమ్య మహారదాన
ఉవాచ యాథవః కాలే ధర్మపుత్రం యుధిష్ఠిరమ
61 థిష్ట్యా జయసి కౌరవ్య థిష్ట్యా భీష్మొ నిపాతితః
అవధ్యొ మానుషైర ఏష సత్యసంధొ మహారదః
62 అద వా థైవతైః పార్ద సర్వశస్త్రాస్త్రపారగః
తవాం తు చక్షుర్హణం పరాప్య థగ్ధొ ఘొరేణ చక్షుషా
63 ఏవమ ఉక్తొ ధర్మరాజః పరత్యువాచ జనార్థనమ
తవ పరసాథాథ విజయః కరొధాత తవ పరాజయః
తవం హి నః శరణం కృష్ణ భక్తానామ అభయంకరః
64 అనాశ్చర్యొ జయస తేషాం యేషాం తవమ అసి కేశవ
రష్కితా సమరే నిత్యం నిత్యం చాపి హితే రతః
సర్వదా తవాం సమాసాథ్య నాశ్చర్యమ ఇతి మే మతిః
65 ఏవమ ఉక్తః పరత్యువాచ సమయమానొ జనార్థనః
తవయ్య ఏవైతథ యుక్తరూపం వచనం పార్దివొత్తమ