పీఠిక
ఈ ప్రసన్న రాఘవశతకము వ్రాసినది నరసింహకవియను నామాంతరముగల వంగూరి ముద్దునరసకవి. ఇతని తండ్రి పేరు లక్ష్మయ్య, ఈశతకమునందు రామాయణకథ యంతయు నిముడఁబడియున్నది. ఇందు రెండువందల పద్యములుంటచేఁ గవి దీని నొకమాఱు శతకద్వయమనిగూడ వ్యవహరించియున్నాఁడు.
రాక్షసులచే బీడింపఁబడి దేవతలు తమదురవస్థలు శ్రీమహావిష్ణునితో విన్నవించుట మొదలుకొని రాముఁడు సీతాసహితుఁడై పట్టాభిషిక్తుడగునంతవఱకుఁ గలకథ ప్రథానాంశములు పోవనీక యీశతకమున నిముడ్పఁబడియున్నది.
ఇక్కవి తాను సరసులు మెచ్చునట్లు వ్రాయుచుంటిననియు వరకవిననియుఁ జెప్పుకొనెనుగాని యీవిశేషణములకుఁ బుస్తకమునందుగల రచనమునకు సంబంధము లేదు. పద్యములలోఁ జాలతావుల యతిగణప్రాస లేకున్నవి. ధారయు తృప్తికరముగ లేదు. గణనియమమునకు లోనై శబ్దములనే తారుమాఱుఁ జేసి పద్యములలో నిమిడ్చికొనియున్నాఁడు.శతకకవులలోఁ గొందఱు లాక్షణికులయ్యు రసపారవశ్యముస వ్యాకరణనియమము లుల్లంఘించుటచే వారికవిత కది యలంకారముగనె చూపట్టుచున్నది. ఈకవి యట్లుగాక భాషావిషయమున సా
కవినివాసము కాలము కులము నిరూపింపఁదగిన యాధారము లీశతకమున లేకుంటచే శాఖాచంక్రమణము చేయవలసి వచ్చినది. ఇతఁ డాధునికుఁ డయియుండవచ్చును. “రాఘవేశ్వరుచారిత్రము నెంద ఱెన్నిగతులన్ వర్ణించినన్ గ్రాలదే” యన్నటుల పావనమగు రామకథ నెవ రెటుల వ్రాసినను బఠనయోగ్యమనుటలో నపవర్గదాయక మనుటలో ఆస్తికులు సంశయింపరు.
"ఛందము లక్షణం బెఱుగఁ జక్కఁగ ధైర్యముతోడఁ జెప్పితిన్, దొందర లేదు తప్పులని తోఁచిన” యని కవి తనశక్తిసామర్థ్యములు ధైర్యస్థైర్యములు స్వయముగఁ జెప్పికొనెను. తప్పులతడకగా నుండి పఠనయోగ్యము గాని పూర్వముద్రితప్రతుల సంస్కరించి ముద్దులొలుకునటు లీశతకము ముద్రించిన వావిళ్లవారు ఆంధ్రసోదరులకు స్మరణీయులు.
వంగూరి ముద్దునరసకవిప్రణీత
ప్రసన్నరాఘవశతకము
ఉ.
శ్రీహరి జానకీరమణ శ్రీరఘునాయక మీమహత్త్వమున్
1
ఉ.
మానవజన్మ మెత్తి బహుమాయలతోఁ బచరిందు మాటకే
2
ఉ.
రామునిపుట్టుపూర్వమును రాముఁడు వచ్చుట సీతఁ దెచ్చుటల్
3
చ.
ఇరువదినాల్గువేలకథ యిన్నుఱుపద్యములన్ ముగించెదన్
4
చ.
వరతనయుండ నేఁ గనుక వర్ణనఁ జేసెద నిన్ను వేడుకన్
5
ఉ.
సంగతిగాను రాముళ్ళ సల్పియు భక్తులఁ గొల్చి లోపలన్
6
ఉ.
ఇంచుక యంతఁ జెప్పెదను యిష్టముఁ జేసుక చిత్తగింపుమీ[1] [2] [3]
7
ఉ.
దానవులంత దేవతల దారుణకర్మముఁ జేయఁ జూచి పో
8
ఉ.
తారకబ్రహ్మమూర్తియును ధారుణిలో నొకరూపు నాలుగై
9
ఉ.
పుత్త్రులు లేమికి న్వగచి పూర్వవిధానముఁ జేయ జన్నమున్
10
ఉ.
రాముఁడు లక్ష్మణుం డనఁగ రంజిలుచు న్నొకయంశభూతులై
11
ఉ.
బాలురరీతి నల్వురును బాలును నేయియుఁ బండ్లు దేనెలన్
12
ఉ.
అద్దును ముద్దుఁ జూపి జనులందఱుఁ జూడఁగ గంతు లేయుచున్
13
ఉ.
అన్నిటఁ గీర్తిమించి విలునమ్ములు చాలధరించి తేజము
14
ఉ.
లంకలొ సీత పుట్టె యిది లక్షణయుక్తమొ కీడొ యంచు బ
15
ఉ.
చెప్పిరి పెద్ద లప్పుడును సీతయు లంకను బుట్టినప్పుడే
16
ఉ.
చందుగలోన బెట్టి యది సాగరమందున లోతునీళ్లలో
17
ఉ.
పెట్టె మునుంగనీక తనబిడ్డ యటంచు సముద్రుఁ డప్పుడున్
18
ఉ.
యాగము సేయఁబూని భువియం దెది మంచిదొ చూడుమంచుఁ దా
19
ఉ.
కఱ్ఱను దాఁకి మందసము కంగుమనం జనకుండు చూడఁగా
20
ఉ.
తాళము తీసి చూడఁగనె తామరసానన మేనికాంతియున్
21
ఉ.
స్వామికటాక్ష మావఱకుఁ జక్కఁగఁజూడఁ గొమార్తెగల్గె యీ
22
ఉ.
శ్రీకరమైన యాజనకశేఖరుఁడున్ సుతపుట్ట వేగమే
23
ఉ.
సీతను గూడి నల్వురును జిన్నికుమార్తెను జూచి యాత్మలోఁ.
బ్రీతి మెలంగి యాకులుకు బిడ్డలకు న్నిఁకఁ బెండ్లి కావలెన్
24
ఉ.
మూఁడుపురంబుల న్గెలిచి మూర్ఖులనందఱి సంహరించి యా
25
ఉ.
రామునిరూపురేఖయును రాజసమున్నతి ప్రీతిభక్తియున్
26
ఉ.
దేహము కోటిసూర్యకళదీప్తియుఁ జూచి మహాద్భుతంబుగా
27
ఉ.
తమ్ములయందుఁ బ్రేమయును తథ్యముగాఁ దనయందు భక్తియున్
దమ్ములఁ గూడి రాఘవుఁడు ధారుణిలో జనియించి వారు క్రొ
28
ఉ.
తప్పకయన్నమాట విని దాసులరీతిగ సేవఁ జేయుచున్
29
ఉ.
ఇక్కడ రామభద్రుఁ డొకయీశ్వరుఁడై జగమంత యేలఁగా
30
ఉ.
విల్లును దెండి పొండి యన వేగమ తెచ్చిరి కోటిమందియున్ దల్లడమంద దేవతలు దానవరుద్రపయోధియంచు భీ
31
ఉ.
కౌశికు ధర్మయాగమును గావఁగఁ దెచ్చెనటంచు రామునిన్
కౌశికుఁడం తయోధ్యకును గ్రక్కున వచ్చియు రాముఁ దెమ్మనెన్
32
ఉ.
రాముఁడు సీతకే తగును రామునికే తగు సీత యంతకున్
33
ఉ.
బాలుఁడు రామభద్రుఁడన బాణము చక్కఁగఁ బట్టలేఁడు నీ
34
ఉ.
అందుకుఁ గౌశికుండు గడు నాగ్రహదృష్టిని జూచి రాజు నీ
35
ఉ.
కంపము నొంది రాజు గడు గౌరవదృష్టిని రాములక్ష్మణున్
పంపుమటన్న తల్లు లతిభారముగా మదిఁ జింతిలంగ నా
36
ఉ.
రాముడు మ్రొక్కెఁ దల్లులకు రామ లొసంగిరి దీవనల్ గడున్
37
ఉ.
దూరము లేదు రాక్షసులదుందుడు కిచ్చట మీరు బాలు రే
38
ఉ.
దేవర యేల చింతిలఁగ దీనపువాక్యము లాడనేటికిన్
39
ఉ.
బాలురు చూడ నివ్విధిని భద్రములాడుటఁ జూచి తిచ్చటన్
40
ఉ.
ముందఱ రామలక్ష్మణులు ముచ్చటలాడుచు మౌని వెంటయున్
41
ఉ.
రామునిపాదపద్మములు ఱాతికి సోఁకినయంతమాత్రమే
42
ఉ.
కోపముఁ బూని యామునియుఁ గొండశిలాకృతిఁ దాల్చి పొమ్మనన్
43
ఉ.
అంతయు విన్నవించుటకు నాజ్ఞ యొసంగెను రాముఁ డింతికిన్
44
ఉ.
రాక్షసబాధ లేక యల రాముకటాక్షముచేత యాగమున్
45
చ.
మిథిలకు నేలికైన యల మేటిప్రతిజ్ఞలఁ జేసియుండినన్
46
ఉ.
వేగమె రామలక్ష్మణులు వెంటను గొల్వఁగ నమ్మునీంద్రుఁడున్[4]
47
చ.
దశరథరాజపుత్రులును ధర్మపరు ల్హరిధీరశౌర్యులున్
48
ఉ.
ఱాతిని నాతిఁ జేసి బలురాక్షసులందఱి సంహరించి వి
49
ఉ.
సీతను జూచి రమ్మనుచుఁ జెప్పెను లక్ష్మణుతోడ రాముఁడున్
50
ఉ.
రాముని జూచి రమ్మనుచు రమ్యసఖీజన మంపె సీతయున్
51
ఉ.
చూచియు రాముఁ డమ్మగువ చోద్యముగాఁ దనపూర్వపుణ్యమం
52
ఉ.
తల్లడమంద దేవతలు దానవులున్ రఘురాముఁ డిప్పుడున్
53
ఉ.
శ్రీమదయోధ్యయేలికకుఁ జెన్నుగఁ గమ్మలిఖించిపంపె నా
54
ఉ.
సంతసమంది పెండ్లికని సంభ్రమలీలఁ బెనంగి రాజు దా
55
ఉ.
పున్నమనాఁటి లగ్నముకుఁ బోవలెనంచు ససంభ్రమంబునన్
56
ఉ.
వచ్చిరి పెండ్లివా రనినవార్తల నాజనకుండు తాను ము
న్ముచ్చటగా నెదుర్కొనుచు మ్రొక్కుచు నారఘువంశనాయకున్
57
చ.
విడిదులు చూపి వారలకు విందులఁ బెట్టఁగ మోదమంది యా
58
చ.
వరుస మునీంద్రులుం గొలువ వచ్చె వసిష్ఠమునీశ్వరుండు దా
59
ఉ.
రాముని పెండ్లిసంభ్రమము రాజులు కాంతలు పౌరకాంతలున్
60
ఉ.
అంగనలెల్లఁ గూడి తలలంటిరి వేడ్కను రామచంద్రుకున్
61
ఉ.
పెండ్లికుమారుఁ డంచుఁ దగఁ బెట్టిరి బొట్టును కండ్లఁ గాటుకన్
62
చ.
మదగజయాన సీతకును మంగళసూత్రము గట్టి రాముఁడున్
63
ఉ.
దేవతలెల్ల రత్తఱిని దివ్యసుమావళిఁ జల్లు సేయఁగా
64
చ.
ముదమున రాముఁ డవ్విధిని ముద్దియఁ గైకొనె నంతఁ దమ్ములున్
65
ఉ.
కల్గెను నాకుమార్తెలకు గారవమైనటువంటియల్లురున్
66
ఉ.
వారికి వీరు వీరికిని వారు నొసంగిరి యన్నివస్తువుల్
67
ఉ.
భార్గవరాముఁ డంతఁ గని భంగముఁ జేతునటంచు నుగ్రుఁడై
68
ఉ.
పట్టణమందు నున్నపరివారము లందఱుఁ దోడ్కొనంగ దాఁ
69
ఉ.
వీథులు తోరణంబులును విప్రజనంబులు వేదమంత్రముల్
70
ఉ.
మేళములున్ మృదంగములు మిక్కుటమైనటువంటి బూరగల్
71
ఉ.
ద్వారమునందు రాముఁడును [5]
72
ఉ.
సీతను వెంటఁబెట్టుకొని శీఘ్రముగా రఘురాముఁ డప్పుడున్
73
చ.
సకలగుణాభిరాముఁడగు సారసనేత్రుఁడు రాముఁడు న్సుమి
74
చ.
భరతసుమిత్రనందనులు భాషితులై తనమేనమామల
75
ఉ.
రా జపు డానతిచ్చె రఘురాముని రాజును జేయ నంతలో
76
చ.
పిడుగులవంటి మాటలకుఁ బిమ్మటఁ బో యటు రాజశేఖరుం
77
ఉ.
తల్లికి ముందుగాను బినతల్లికి దండము పెట్టి కన్నులన్
78
ఉ.
సత్యము దప్పరాదు జనసంఘసుతా మఱి చింత యేల నా
79
ఉ.
ఒక్కఁడె రాముఁ డావనము నొందుటఁ జూచియు లక్ష్మణుండు దాఁ
80
ఉ.
తెమ్మనె రాముఁడున్ రథము తెచ్చిన సూతుఁడు నల్వు రెక్కినన్
81
ఉ.
రాముఁడు తర్లిపోయెనని రాజుకు సూతుఁడు వచ్చి చెప్పినన్
82
ఉ.
సంగతి రాత్రియు న్నిలిచి చయ్యన నాగుహుఁ గూడి వేడుక
83
ఉ.
అక్కడినుండి రాఘవుఁడు నంగనఁ జూచి విచారమంది తాఁ
84
ఉ.
వచ్చి భరద్వజాశ్రమము వద్దను జేరి మునీంద్రుఁ గాంచి తా
మచ్చటఁ జేరి రాత్రి సుఖమందియు వేడుక దర్లి లేచియున్
85
చ.
భరతుని వేగరమ్మనుచుఁ బంపిరి లేఖలు వ్రాసి వేగమున్
86
ఉ.
తల్లిని జూడ రోసి తమతండ్రికి నగ్నిమఖంబుఁ జేసియున్
87
ఉ.
వచ్చినమూకఁ జూచి గుహుఁ డోడయు వేయకయున్న నాతనిన్
88
చ.
భరతుఁడు రాముపాదములఁ బట్టుక యేడ్చియుఁ గన్నతండ్రియున్
పరమపదంబు కేగెనని పల్కిన రాముఁడు శోకచిత్తుఁడై
89
చ.
భరతుఁడు దీక్ష జేసి యలపట్టముఁ జేరక తాను తాపసై
90
ఉ.
అత్రిమహామునీశ్వరునియాశ్రమముం దగఁ జేరి వేడుకన్
91
ఉ.
చొచ్చిరి దండకాటనిని జూచి విరాధుని జంపి యంత భీ
92
ఉ.
మాయమృగంబుఁ జూచి పలుమాఱును సీతయుఁ బట్టి తెమ్మనెన్
మాయ యటంచు రాఘవుఁడు మర్మ మెఱింగియుఁ గోపచిత్తుఁడై
93
ఉ.
రాముఁడు నిన్నుఁ దల్చె మఱి రాక్షసులందఱునేమొ లక్ష్మణా
94
చ.
కపటము చేసి వచ్చుటయుఁ గంజదళాక్షియు జూచి వేడుకన్
95
ఉ.
పాటలగంధి సీతయును బాష్పజలంబులుగా స్రవించుచున్
96
ఉ.
లంకకుఁ గొంచుఁబోవ తన లక్షణయుక్తములైన సొమ్ములన్
శంకయు లేక రావణుఁడు సాగరు దాఁటి వనంబులోపల
97
ఉ.
వచ్చినఁ జూచి తమ్మునిని వారిజనేత్రను సీత డించి యే
98
చ.
అడవిని జాడల న్వెదుక నక్కడఁబడ్డజటాయుఁ జూచి నీ
99
ఉ.
వచ్చిరి పంపతీరమున వాసముకున్ శబరుండు వేగమే
100
ఉ.
ఎక్కడినుండి వచ్చితిరి యెవ్వరు మీరు కులంబు నెద్ది యే
జక్కఁగ స్వీయమౌకథను చాటి వచించె ప్రసన్న...
101
చ.
ధరణి నయోధ్య నేలునృపు ధర్మపుటాజ్ఞకు బద్ధుఁడై విభుం
102
ఉ.
తమ్ముఁడ నేను లక్ష్మణుఁడ దాసుఁడ సేవ యొనర్పవచ్చితిన్
103
ఉ.
అంజనదేవిపుత్రకుఁడ నాప్తుఁడ నీకును బంట నేను మీ
104
ఉ.
అందుకు రామలక్ష్మణులు నాతఁడు సంతసమంది రప్పుడే
ముందు ప్రయోజనం బనఁగ మోదముతో నలవాలి కోడుటన్
105
ఉ.
అంజనిపుత్రుఁ డాపిదప నారవినూనున కన్ని దెల్పియున్
106
ఉ.
వాలికి నీకు నిద్దఱికి వాద మదేలను వచ్చె నన్న నా
107
ఉ.
మంచిది వాలిఁ జంపెదను మర్కటనాథ యటంచుఁ బల్కినన్
108
ఉ.
వాలియు నీవు నిద్దఱును వాదములాడుచుఁ బోరుచుండినన్
వాలినిఁ బిల్వ రోషపడి వచ్చియు యుద్ధము చేయునప్పుడున్
109
ఉ.
వాలిని జూచి తారయును వారక మాటికి మోదుకొంచుఁ దా
110
ఉ.
రామునియాజ్ఞచేత కపిరాజ్యము నారవిపుత్రు కిచ్చినన్
111
ఉ.
వానరకోటి గొల్వఁగను వచ్చె దివాకరపుత్రుఁ డప్పుడున్
112
చ.
పడమర తూర్పు నుత్తరము బంపఁగఁబోయిరి వానరాధిపుల్
దడయకపోయె వానరులతండము నప్పుడు దాక్షిణంబుగన్
113
ఉ.
వచ్చి సముద్రతీరమున వానరులు న్బవళించినప్పుడున్
114
ఉ.
ప్రొద్దున లేచి వానరులు పోయి సముద్రపుఁదీరమంతయున్
115
ఉ.
పాదములూని బిట్టెగసి పావని దాఁటి సముద్ర మప్పుడున్
116
ఉ.
రావణుభోగమున్ సుఖము రాజ్యవిలాసము రూపురేఖయున్
భావములోనఁ జూచి యిఁక భాగ్యములు న్బెడఁబాయు వీనికిన్
117
చ.
తెలతెలవాఱవచ్చినను ధీరుఁడునౌ హనుమంతుఁ డప్పుడున్
118
ఉ.
అన్నిట రూపురేఖలును నందము చందము మోముకాంతియున్
119
ఉ.
వచ్చినవానిమాటలును వారిజనాభునిదేవిమాటలున్
120
ఉ.
రామునిచేతిముద్రికను రామకు నిచ్చి శుభంబుఁ జెప్పియున్
వేమఱు నాజ్ఞఁ దీసికొని వేగమె తా వనమంతఁ గూల్పఁగా
121
ఉ.
వచ్చిన రాక్షసావళిని వాలమునం దెగటార్చివైచి తా
122
ఉ.
ఏమిర వానరాధముఁడ యెచ్చటనుం డిటు వచ్చితన్న నే
123
ఉ.
తోఁకయుఁ గాల్చిన న్నెగసి ధూళిగ దుమ్ముగఁ జేసె మేడలన్
124
ఉ.
వచ్చినవాయుపుత్రుఁ గని వానరు లున్నతిఁ బ్రీతి నొందఁగా
లచ్చుపడంగ నంగదునియాజ్ఞను వానరపంక్తిఁ గూడియున్
125
ఉ.
అంతకుమున్ను వానరులు నందఱు వచ్చిరి సీత గాన క
126
ఉ.
సీతనుఁ జూచి వచ్చితిమి శ్రీరఘునాయక లంకలోపలన్
127
ఉ.
వచ్చి సముద్రతీరముకు వానరు లారఘురామునాజ్ఞచే
128
ఉ.
అంత విభీషణుండు తనయన్నకుఁ జెప్పెను రామ సీత నీ
యంతటఁ దన్నెఁ దమ్మునిని నప్పుడె లంకయుఁ బాసె నాతఁడు
129
ఉ.
రమ్ము విభీషణా యనుచు రాఘవుఁడుం దయఁ జేసినప్పుడే
130
ఉ.
ఉత్తరగోపురంబునకు నొప్పుగఁబోయెను దానవుండు దా
131
ఉ.
చూడు విభీషణా యనుచు సుస్థిరుఁడై రఘురాముఁ డప్పుడున్
132
ఉ.
రావణుతోడ నంగదుఁడు రాముని సీతను బుచ్చి లంకయున్
భావములోన నంగదుని జంపెదనంచుఁ దలంచ రావణా
133
ఉ.
అండజయాన రావణుని యంగన సీతను బుచ్చుమంచనెన్
134
ఉ.
వచ్చిన రాక్షసావళిని వాలమునం దెగటార్చుచుండినన్
135
ఉ.
రావణుఁ డివ్విధంబునను రాజితమౌ బలపంక్తిఁ బోరఁగా
136
చ.
తరలనిశక్తి నేసి యిఁక తప్పక పాపుము నాఁగ నంతలో
న్గరుణ దలిర్ప లక్ష్మణుఁడు గ్రక్కున నడ్డము వచ్చి నిల్చినన్
137
ఉ.
తమ్మునిఁ జూచి రాఘవుఁడు తాలిమి దూలఁగఁ బట్టి యేడ్చియు
138
ఉ.
సంజివి తేను బంపవలె జాగిఁక సేయక వేగ మిప్పుడే
139
ఉ.
ఆక్షణమందు సంజివియు నాతని కిచ్చిన యంతలోపలన్
140
ఉ.
లంకయు నెప్పటట్ల మఱిలగ్గుల కెక్కఁగఁ జూచి రాక్షసుల్
శంకయుఁ దక్కి వానరులు సారెకు రాక్షసపంక్తిఁ దున్మఁగా
141
ఉ.
రాతిరి నింద్రజిత్తు రఘురాముని తమ్ముని సేననంతయున్
142
చ.
గరుడుఁ దలంప రాఘవుఁడు గ్రక్కున వచ్చినఁ బాఱిపోయె నా
143
చ.
భయముఖులైనరాక్షసుల భగ్నముఁ జేసిరి వానరాధిపుల్
144
ఉ.
అంతట రావణాసురుఁడు నాత్మ విచారము నొందుచుండగా
యంతటివాఁడె చింతిలఁగ నౌనొకొ కార్యము లంచు నింద్రజి
145
చ.
కొడుకులు చచ్చిపోయిరని కోపముతోడను రావణుండు తా
146
ఉ.
గుంపుల రాక్షసావళులఁ గూల్చిరి వానరు లంత వేగమున్
147
ఉ.
ఇక్కడివార్తయంత విని యింద్రవిజేతయు నీక్షణంబునన్
148
ఉ.
వాఁడు మహెూగ్రకోపమున వానరులం దిగమ్రింగ నార్చుచు
వేఁడిమి చూచి రాఘవులు వీఁడు విభీషణ యెవ్వఁడన్న దా
149
చ.
బలమగుదివ్యబాణములఁ బాపునిపై నటుపంప నంతలో
150
ఉ.
చచ్చెను గుంభకర్ణుఁడన స్వాంత మెఱుంగక మూర్ఛవోయి తా
151
ఉ.
కోపముచేత లక్ష్మణుడు కూల్చిన నాయతికాయుఁ డప్పుడున్
152
ఉ.
అంగదవాయుపుత్రకులు నప్పుడు దెచ్చిరి ధాన్యమాలినిన్
మ్రింగుచు వానరావళుల మ్రింగఁగ నాజ్ఞ యొసంగి సేనకున్
153
ఉ.
ముందఱ రావణాసురుఁడు మూలబలంబు లనేకరాక్షసుల్
154
ఉ.
ఒక్కొకరాక్షసాధముఁడు నొక్కొకరాముఁ డనంగ నప్పుడు
155
చ.
రథమును నెక్కి రావణుఁడు రాఁ గని యింద్రుఁడు రామచంద్రుకు
156
ఉ.
రాముఁడు గెల్చునంచు సురరాజును వానరు లంత వేడుకన్
157
ఉ.
అంతట రామలక్ష్మణులు నస్త్రములం దగఁ బోరిపోరియు
158
చ.
పదియు శిరంబులు న్దునిమి బాహులు నిర్వచి ద్రుంచివేసిన
159
ఉ.
దేవతలుం బిశాచములు దిక్కులు కొండలు వానరాధిఫుల్
160
ఉ.
అంతట కూలె రావణుఁడు నద్భుతసంతస మంది దేవతల్
161
ఉ.
రాముడు విల్లునంబులును రంజిలుతమ్ముని చేతి కిచ్చినన్
162
ఉ.
అన్నకు రావణాసురుని కగ్నివిధానము నాచరించి యా
163
ఉ.
భీకరలంక నిప్పుడు విభీషణుఁ బట్టముఁగట్టి రమ్మనెన్
164
ఉ.
అప్పుడు సీతఁ దెమ్మనుచు నాజ్ఞ యొసంగెను రాఘవుండు నా
కప్పురగంధి దోడుకొని గ్రక్కున వచ్చె విభీషణాదులున్
165
ఉ.
రామునిచిత్తముం దెలిసి రంజిలునగ్నిని సీత చొచ్చియున్
166
ఉ.
వచ్చినవారికందఱికి వంద నమప్పుడు చేసె రాముఁడు
167
ఉ.
వేగ మయోధ్యఁ జూడవలె వేకువ లేచియు మూఁడునాళ్లకున్
168
ఉ.
తెమ్మని రామచంద్రుఁడును దెచ్చి విభీషణుఁ డంత వేడుకన్
గొమ్మయుఁ జూచుచుండగను కోరిక దీఱఁగ రాముఁ డంత వే
169
ఉ.
లే చటు తర్లెఁ బుష్పకము లెక్కయు లేనటువంటిదూరమున్
170
ఉ.
చేరిరి చిత్రకూటమును జెల్వుగ రాముఁడు మున్ను గాఁగ నా
171
ఉ.
తల్లుల దమ్ములం గనియు దండములం బిగికౌఁగిలింతలన్
172
ఉ.
వచ్చి రయోధ్యపట్నముకు వాద్యములుం జెలుగంగ వేడుక
న్వచ్చియు నిల్లుఁ జొచ్చియును వారిజనాభుఁడు కొల్వుదీర్పఁగా
173
ఉ.
రాముఁడు సీతఁ గూడుకొని రంజిలుచు న్మణిపీఠమందునన్
174
చ.
గురువు వసిష్ఠుఁ గౌశికుఁడు కూరిమిబంధుఁడు ఋష్యశృంగుఁడున్
175
చ.
పరువడి బ్రహ్మనారదులు పార్వతిఁ గూడి సదాశివుండునున్
176
ఉ.
కిన్నరయక్షముఖ్యు లొకగీతముఁ బాడఁగ నష్టదిక్కులున్
[6] [7]
177
ఉ.
మింట మృదంగనాదములు మిక్కుటమై చెలఁగంగ నిక్కడన్
178
ఉ.
వీథు లలంకరించి రటు విప్రులు రాజులు వైశ్యశూద్రులున్
179
ఉ.
ఏనుఁగులు న్రథంబులును నెక్కుడుగుఱ్ఱములు న్మహోష్ట్రముల్
180
ఉ.
అప్పు డయోధ్యపట్ణమున నన్నియు నొప్పెను రాజధానియై
181
ఉ.
అందు వసిష్ఠకౌశికులు నత్రిమహామును లాదిబెద్దలు
182
ఉ.
తెచ్చి సముద్రతీరమున ధీరతతోడుత నాంజనేయులున్
183
ఉ.
కట్టిరి బాసికంబులను గంజదళాక్షికి రామచంద్రుకున్
184
చ.
భరతుఁడు లక్ష్మణుండు నెలబాలుఁడు శత్రునిహంత భక్తితో
185
ఉ.
సన్నిధినున్నయట్టి యలసాధ్వికి కోసలరాజపుత్త్రికిన్
186
చ.
గురువులకున్ సుకవిప్రముఖకోటికి రాముఁడు మ్రొక్కి నిల్చియున్
187
చ.
గురువు వసిష్ఠుఁ డత్రిమునికూటములెల్లను వేదమూర్తులై
188
ఉ.
సీతను గూడి రాఘవుఁడు చిత్తజుకేలిని నోలలాడుచుం
189
చ.
దయగలవాఁడు రాఘవుఁడు ధన్యుఁడు రాముఁడు రాజ్య మేలఁగా
190
ఉ.
అట్టిదయాపరుండవని యంజలిఁ జేసితి నన్నుఁ గావుమీ
191
ఉ.
దాసజనానుపోష ఫలదాయక పాయక రావె కావవే
192
ఉ.
కీ డొనరించిన న్మరియుఁ గ్రిందికిఁ ద్రోయక నన్ను గావవే
193
ఉ.
కింకరు లెల్లఁ గూడి యొకకీడు దలంచక వేసియున్నయీ
194
ఉ.
ఇంతట మ్రొక్కన న్విడచి యీప్సితమున్ రఘునాథుఁ డిచ్చె నే
195
ఉ.
శ్రీకరమైన రామునకు సీతకుఁ బ్రీతిగఁ బద్యవాక్యముల్
196
ఉ.
మంగళమౌను రామునకు మంగళమౌ ననుఁగన్నతల్లికిన్
197
ఉ.
ఛందము లక్షణం బెఱుఁగఁ జక్కఁగ ధైర్యముతోడఁ జెప్పితిన్
198
ఉ.
రాజులమేటిరాజు రఘురాజమహాత్మకు రాజమాన్యుఁడై
199
ప్రసన్నరాఘవశతకము సంపూర్ణము.
