బ్రహ్మపురాణము - అధ్యాయము 111
| ←ముందరి అధ్యాయము | బ్రహ్మపురాణము (బ్రహ్మపురాణము - అధ్యాయము 111) | తరువాతి అధ్యాయము→ |
బ్రహ్మోవాచ
నాగతీర్థమితి ఖ్యాతం సర్వకామప్రదం శుభమ్|
యత్ర నాగేశ్వరో దేవః శృణు తస్యాపి విస్తరమ్||111-1||
ప్రతిష్ఠానపురే రాజా శూరసేన ఇతి శ్రుతః|
సోమవంశభవః శ్రీమాన్మతిమాన్గుణసాగరః||111-2||
పుత్రార్థం స మహాయత్నమకరోత్ప్రియయా సహ|
తస్య పుత్రశ్చిరాదాసీత్సర్పో వై భీషణాకృతిః||111-3||
పుత్రం తం గోపయామాస శూరసేనో మహీపతిః|
రాజ్ఞః పుత్రః సర్ప ఇతి న కశ్చిద్విన్దతే జనః||111-4||
అన్తర్వర్తీ పరో వాపి మాతరం పితరం వినా|
ధాత్రేయ్యపి న జానాతి నామాత్యో న పురోహితః||111-5||
తం దృష్ట్వా భీషణం సర్పం సభార్యో నృపసత్తమః|
సంతాపం నిత్యమాప్నోతి సర్పాద్వరమపుత్రతా||111-6||
ఏతదస్తి మహాసర్పో వక్తి నిత్యం మనుష్యవత్|
స సర్పః పితరం ప్రాహ కురు చూడామపి క్రియామ్||111-7||
తథోపనయనం చాపి వేదాధ్యయనమేవ చ|
యావద్వేదం న చాధీతే తావచ్ఛూద్రసమో ద్విజః||111-8||
బ్రహ్మోవాచ
ఏతచ్ఛ్రుత్వా పుత్రవచః శూరసేనో ऽతిదుఃఖితః|
బ్రాహ్మణం కంచనానీయ సంస్కారాది తదాకరోత్|
అధీతవేదః సర్పో ऽపి పితరం చాబ్రవీదిదమ్||111-9||
సర్ప ఉవాచ
వివాహం కురు మే రాజన్స్త్రీకామో ऽహం నృపోత్తమ|
అన్యథాపి చ కృత్యం తే న సిధ్యేదితి మే మతిః||111-10||
జనయిత్వాత్మజాన్వేద-విధినాఖిలసంస్కృతీః|
న కుర్యాద్యః పితా తస్య నరకాన్నాస్తి నిష్కృతిః||111-11||
బ్రహ్మోవాచ
విస్మితః స పితా ప్రాహ సుతం తమురగాకృతిమ్||111-12||
శూరసేన ఉవాచ
యస్య శబ్దాదపి త్రాసం యాన్తి శూరాశ్చ పూరుషాః|
తస్మై కన్యాం తు కో దద్యాద్వద పుత్ర కరోమి కిమ్||111-13||
బ్రహ్మోవాచ
తత్పితుర్వచనం శ్రుత్వా సర్పః ప్రాహ విచక్షణః||111-14||
సర్ప ఉవాచ
వివాహా బహవో రాజన్రాజ్ఞాం సన్తి జనేశ్వర|
ప్రసహ్యాహరణం చాపి శస్త్రైర్వైవాహ ఏవ చ||111-15||
జాతే వివాహే పుత్రస్య పితాసౌ కృతకృద్భవేత్|
నో చేదత్రైవ గఙ్గాయాం మరిష్యే నాత్ర సంశయః||111-16||
బ్రహ్మోవాచ
తత్పుత్రనిశ్చయం జ్ఞాత్వా అపుత్రో నృపసత్తమః|
వివాహార్థమమాత్యాంస్తానాహూయేదం వచో ऽబ్రవీత్||111-17||
శూరసేన ఉవాచ
నాగేశ్వరో మమ సుతో యువరాజో గుణాకరః|
గుణవాన్మతిమాఞ్శూరో దుర్జయః శత్రుతాపనః||111-18||
రథే నాగే స ధనుషి పృథివ్యాం నోపమీయతే|
వివాహస్తస్య కర్తవ్యో హ్యహం వృద్ధస్తథైవ చ||111-19||
రాజ్యభారం సుతే న్యస్య నిశ్చిన్తో ऽహం భవామ్యతః|
న దారసంగ్రహో యావత్తావత్పుత్రో మమ ప్రియః||111-20||
బాలభావం నో జహాతి తస్మాత్సర్వే ऽనుమన్య చ|
వివాహాయాథ కుర్వన్తు యత్నం మమ హితే రతాః||111-21||
న మే కాచిత్తదా చిన్తా కృతోద్వాహో యదాత్మజః|
సుతే న్యస్తభరా యాన్తి కృతినస్తపసే వనమ్||111-22||
బ్రహ్మోవాచ
అమాత్యా రాజవచనం శ్రుత్వా సర్వే వినీతవత్|
ఊచుః ప్రాఞ్జలయో హర్షాద్రాజానం భూరితేజసమ్||111-23||
అమాత్యా ఊచుః
తవ పుత్రో గుణజ్యేష్ఠస్త్వం చ సర్వత్ర విశ్రుతః|వివాహే తవ పుత్రస్య కిం మన్త్ర్యం కిం తు చిన్త్యతే||111-24||
బ్రహ్మోవాచ
అమాత్యేషు తథోక్తేషు గమ్భీరో నృపసత్తమః|
పుత్రం సర్పం త్వమాత్యానాం న చాఖ్యాతి న తే విదుః||111-25||
రాజా పునస్తానువాచ కా స్యాత్కన్యా గుణాధికా|
మహావంశభవః శ్రీమాన్కో రాజా స్యాద్గుణాశ్రయః||111-26||
సంబన్ధయోగ్యః శూరశ్చ యత్సంబన్ధః ప్రశస్యతే|
తద్రాజవచనం శ్రుత్వా అమాత్యానాం మహామతిః||111-27||
కులీనః సాధురత్యన్తం రాజకార్యహితే రతః|
రాజ్ఞో మతిం విదిత్వా తు ఇఙ్గితజ్ఞో ऽబ్రవీదిదమ్||111-28||
అమాత్య ఉవాచ
పూర్వదేశే మహారాజ విజయో నామ భూపతిః|
వాజివారణరత్నానాం యస్య సంఖ్యా న విద్యతే||111-29||
అష్టౌ పుత్రా మహేష్వాసా మహారాజస్య ధీమతః|
తేషాం స్వసా భోగవతీ సాక్షాల్లక్ష్మీరివాపరా|
తవ పుత్రస్య యోగ్యా సా భార్యా రాజన్మయోదితా||111-30||
బ్రహ్మోవాచ
వృద్ధామాత్యవచః శ్రుత్వా రాజా తం ప్రత్యభాషత||111-31||
రాజోవాచ
సుతా తస్య కథం మే ऽస్య సుతస్య స్యాద్వదస్వ తత్||111-32||
వృద్ధామాత్య ఉవాచ
లక్షితో ऽసి మహారాజ యత్తే మనసి వర్తతే|
యచ్ఛూరసేన కృత్యం స్యాదనుజానీహి మాం తతః||111-33||
బ్రహ్మోవాచ
వృద్ధామాత్యవచః శ్రుత్వా భూషణాచ్ఛాదనోక్తిభిః|
సంపూజ్య ప్రేషయామాస మహత్యా సేనయా సహ||111-34||
స పూర్వదేశమాగత్య మహారాజం సమేత్య చ|
సంపూజ్య వివిధైర్వాక్యైరుపాయైర్నీతిసంభవైః||111-35||
మహారాజసుతాయాశ్చ భోగవత్యా మహామతిః|
శూరసేనస్య నృపతేః సూనోర్నాగస్య ధీమతః||111-36||
వివాహాయాకరోత్సంధిం మిథ్యామిథ్యావచోక్తిభిః|
పూజయామాస నృపతిం భూషణాచ్ఛాదనాదిభిః||111-37||
అవాప్య పూజాం నృపతిర్దదామీత్యవదత్తదా|
తత ఆగత్య రాజ్ఞే ऽసౌ వృద్ధామాత్యో మహామతిః||111-38||
శూరసేనాయ తద్వృత్తం వైవాహికమవేదయత్|
తతో బహుతిథే కాలే వృద్ధామాత్యో మహామతిః||111-39||
పునర్బలేన మహతా వస్త్రాలంకారభూషితః|
జగామ తరసా సర్వైరన్యైశ్చ సచివైర్వృతః||111-40||
వివాహాయ మహామాత్యో మహారాజాయ బుద్ధిమాన్|
సర్వం ప్రోవాచ వృద్ధో ऽసావమాత్యః సచివైర్వృతః||111-41||
వృద్ధామాత్య ఉవాచ
అత్రాగన్తుం న చాయాతి శూరసేనస్య భూపతేః|
పుత్రో నాగ ఇతి ఖ్యాతో బుద్ధిమాన్గుణసాగరః||111-42||
క్షత్రియాణాం వివాహాశ్చ భవేయుర్బహుధా నృప|
తస్మాచ్ఛస్త్రైరలంకారైర్వివాహః స్యాన్మహామతే||111-43||
క్షత్రియా బ్రాహ్మణాశ్చైవ సత్యాం వాచం వదన్తి హి|
తస్మాచ్ఛస్త్రైరలంకారైర్వివాహస్త్వనుమన్యతామ్||111-44||
బ్రహ్మోవాచ
వృద్ధామాత్యవచః శ్రుత్వా విజయో రాజసత్తమః|
మేనే వాక్యం తథా సత్యమమాత్యం భూపతిం తదా||111-45||
వివాహమకరోద్రాజా భోగవత్యాః సవిస్తరమ్|
శస్త్రేణ చ యథాశాస్త్రం ప్రేషయామాస తాం పునః||111-46||
స్వానమాత్యాంస్తథా గాశ్చ హిరణ్యతురగాదికమ్|
బహు దత్త్వాథ విజయో హర్షేణ మహతా యుతః||111-47||
తామాదాయాథ సచివా వృద్ధామాత్యపురోగమాః|
ప్రతిష్ఠానమథాభ్యేత్య శూరసేనాయ తాం స్నుషామ్||111-48||
న్యవేదయంస్తథోచుస్తే విజయస్య వచో బహు|
భూషణాని విచిత్రాణి దాస్యో వస్త్రాదికం చ యత్||111-49||
నివేద్య శూరసేనాయ కృతకృత్యా బభూవిరే|
విజయస్య తు యే ऽమాత్యా భోగవత్యా సహాగతాః||111-50||
తాన్పూజయిత్వా రాజాసౌ బహుమానపురఃసరమ్|
విజయాయ యథా ప్రీతిస్తథా కృత్వా వ్యసర్జయత్||111-51||
విజయస్య సుతా బాలా రూపయౌవనశాలినీ|
శ్వశ్రూశ్వశురయోర్నిత్యం శుశ్రూషన్తీ సుమధ్యమా||111-52||
భోగవత్యాశ్చ యో భర్తా మహాసర్పో ऽతిభీషణః|
ఏకాన్తదేశే విజనే గృహే రత్నసుశోభితే||111-53||
సుగన్ధకుసుమాకీర్ణే తత్రాస్తే సుఖశీతలే|
స సర్పో మాతరం ప్రాహ పితరం చ పునః పునః||111-54||
మమ భార్యా రాజపుత్రీ కిం మాం నైవోపసర్పతి|
తత్పుత్రవచనం శ్రుత్వా సర్పమాతేదమబ్రవీత్||111-55||
రాజపత్న్యువాచ
ధాత్రికే గచ్ఛ సుభగే శీఘ్రం భోగవతీం వద|
తవ భర్తా సర్ప ఇతి తతః సా కిం వదిష్యతి||111-56||
బ్రహ్మోవాచ
ధాత్రికా చ తథేత్యుక్త్వా గత్వా భోగవతీం తదా|
రహోగతా ఉవాచేదం వినీతవదపూర్వవత్||111-57||
ధాత్రికోవాచ
జానే ऽహం సుభగే భద్రే భర్తారం తవ దైవతమ్|
న చాఖ్యేయం త్వయా క్వాపి సర్పో న పురుషో ధ్రువమ్||111-58||
బ్రహ్మోవాచ
తస్యాస్తద్వచనం శ్రుత్వా భోగవత్యబ్రవీదిదమ్||111-59||
భోగవత్యువాచ
మానుషీణాం మనుష్యో హి భర్తా సామాన్యతో భవేత్|
కిం పునర్దేవజాతిస్తు భర్తా పుణ్యేన లభ్యతే||111-60||
బ్రహ్మోవాచ
భోగవత్యాస్తు తద్వాక్యం సా చ సర్వం న్యవేదయత్|
సర్పాయ సర్పమాత్రే చ రాజ్ఞే చైవ యథాక్రమమ్||111-61||
రురోద రాజా తద్వాక్యాత్స్మృత్వా తాం కర్మణో గతిమ్|
భోగవత్యపి తాం ప్రాహ ఉక్తపూర్వాం పునః సఖీమ్||111-62||
భోగవత్యువాచ
కాన్తం దర్శయ భద్రం తే వృథా యాతి వయో మమ||111-63||
బ్రహ్మోవాచ
తతః సా దర్శయామాస సర్పం తమతిభీషణమ్|
సుగన్ధకుసుమాకీర్ణే శయనే సా రహోగతా||111-64||
తం దృష్ట్వా భీషణం సర్పం భర్తారం రత్నభూషితమ్|
కృతాఞ్జలిపుటా వాక్యమవదత్కాన్తమఞ్జసా||111-65||
భోగవత్యువాచ
ధన్యాస్మ్యనుగృహీతాస్మి యస్యా మే దైవతం పతిః||111-66||
బ్రహ్మోవాచ
ఇత్యుక్త్వా శయనే స్థిత్వా తం సర్పం సర్పభావనైః|
ఖేలయామాస తన్వఙ్గీ గీతైశ్చైవాఙ్గసంగమైః||111-67||
సుగన్ధకుసుమైః పానైస్తోషయామాస తం పతిమ్|
తస్యాశ్చైవ ప్రసాదేన సర్పస్యాభూత్స్మృతిర్మునే|
స్మృత్వా సర్వం దైవకృతం రాత్రౌ సర్పో ऽబ్రవీత్ప్రియామ్||111-68||
సర్ప ఉవాచ
రాజకన్యాపి మాం దృష్ట్వా న భీతాసి కథం ప్రియే|
సోవాచ దైవవిహితం కో ऽతిక్రమితుమీశ్వరః|
పతిరేవ గతిః స్త్రీణాం సర్వదైవ విశేషతః||111-69||
బ్రహ్మోవాచ
శ్రుత్వేతి హృష్టస్తామాహ నాగః ప్రహసితాననః||111-70||
సర్ప ఉవాచ
తుష్టో ऽస్మి తవ భక్త్యాహం కిం దదామి తవేప్సితమ్|
తవ ప్రసాదాచ్చార్వఙ్గి సర్వస్మృతిరభూదియమ్||111-71||
శప్తో ऽహం దేవదేవేన కుపితేన పినాకినా|
మహేశ్వరకరే నాగః శేషపుత్రో మహాబలః||111-72||
సో ऽహం పతిస్త్వం చ భార్యా నామ్నా భోగవతీ పురా|
ఉమావాక్యాజ్జహాసోచ్చైః శంభుః ప్రీతో రహోగతః||111-73||
మమాపి చాగతం భద్రే హాస్యం తద్దేవసంనిధౌ|
తతస్తు కుపితః శంభుః ప్రాదాచ్ఛాపం మమేదృశమ్||111-74||
శివ ఉవాచ
మనుష్యయోనౌ త్వం సర్పో భవితా జ్ఞానవానితి||111-75||
సర్ప ఉవాచ
తతః ప్రసాదితః శంభుస్త్వయా భద్రే మయా సహ|
తతశ్చోక్తం తేన భద్రే గౌతమ్యాం మమ పూజనమ్||111-76||
కుర్వతో జ్ఞానమాధాస్యే యదా సర్పాకృతేస్తవ|
తదా విశాపో భవితా భోగవత్యాః ప్రసాదతః||111-77||
తస్మాదిదం మమాపన్నం తవ చాపి శుభాననే|
తస్మాన్నీత్వా గౌతమీం మాం పూజాం కురు మయా సహ||111-78||
తతో విశాపో భవితా ఆవాం యావః శివం పునః|
సర్వేషాం సర్వదార్తానాం శివ ఏవ పరా గతిః||111-79||
బ్రహ్మోవాచ
తచ్ఛ్రుత్వా భర్తృవచనం సా భర్త్రా గౌతమీం యయౌ|
తతః స్నాత్వా తు గౌతమ్యాం పూజాం చక్రే శివస్య తు||111-80||
తతః ప్రసన్నో భగవాన్దివ్యరూపం దదౌ మునే|
ఆపృచ్ఛ్య పితరౌ సర్పో భార్యయా గన్తుముద్యతః|
శివలోకం తతో జ్ఞాత్వా పితా ప్రాహ మహామతిః||111-81||
పితోవాచ
యువరాజ్యధరో జ్యేష్ఠః పుత్ర ఏకో భవానితి|
తస్మాద్రాజ్యమశేషేణ కృత్వోత్పాద్య సుతాన్బహూన్|
యాతే మయి పరం ధామ తతో యాహి శివం పురమ్||111-82||
బ్రహ్మోవాచ
ఏతచ్ఛ్రుత్వా పితృవచస్తథేత్యాహ స నాగరాట్|
కామరూపమవాప్యాథ భార్యయా సహ సువ్రతః||111-83||
పిత్రా మాత్రా తథా పుత్రై రాజ్యం కృత్వా సువిస్తరమ్|
యాతే పితరి స్వర్లోకం పుత్రాన్స్థాప్య స్వకే పదే||111-84||
భార్యామాత్యాదిసహితస్తతః శివపురం యయౌ|
తతః ప్రభృతి తత్తీర్థం నాగతీర్థమితి శ్రుతమ్||111-85||
యత్ర నాగేశ్వరో దేవో భోగవత్యా ప్రతిష్ఠితః|
తత్ర స్నానం చ దానం చ సర్వక్రతుఫలప్రదమ్||111-86||
| ←ముందరి అధ్యాయము | బ్రహ్మపురాణము | తరువాతి అధ్యాయము→ |