బసవపురాణము/సప్తమాశ్వాసము
సప్తమాశ్వాసము
శ్రీ శ్రితకంధర శ్రీపాదయుగ స - మాశ్రిత సంగనామాత్య సత్కృత్య
మఱియును భక్తధీమణి లసత్కీర్తి - కఱకంఠభక్తాగ్రగణ్యుఁడుత్తముఁడు
నసలార శివనాగుమయ్య సంప్రీతి - బసవనిచేఁబ్రణిపత్తిఁగైకొనుచు
ననయంబు భక్తిసుఖామృతాపార - వనధి నిమగ్నుఁడై వర్తింపుచుండ
బుడిబుళ్లువోవుచు భూసురులెల్లఁ - బుడమీశుకొలువుకుఁబోయి యిట్లనిరి
వ్యక్తిగా విను పెద్దభక్తులు వెద్ద - భక్తులంచును మన బసవయ్య వారిఁ
గడుఁగడుఁగొనియాడుఁబడుఁగాళ్లమీఁద - కుడిచిడించిన యది గుడుచు వెండియును
వెఱవక సభ్యునివిధి మిమ్ముఁ గదియుఁ - దఱియంగఁజొచ్చు నంతర్ని వాసములు
వారును బురవీథి వచ్చుచోఁదమ్ముఁ - జీరికిఁగైకోరు [1]సెంబలివారు
కథలేల కళ్యాణకటక మంతయును - బ్రథితంబు మాలల పాలయ్యె నింక
నెక్కడివర్ణంబు లెక్కడినీతు - లెక్కడిధర్మంబు లి ట్లేల చెల్లు
రాజులఁబొరయుఁదద్రాష్ట్రంబుపాప - మోజమాలినవారి నొగిఁబర్పకున్న
వినఁజెప్పకున్నఁదజ్జననాథుపాప - మనఘ పురోహితులను నవశ్యమును
బొందుఁగావునఁజెప్ప భూమీశ వలసె - నెందుఁబాపం బింకఁబొందదు మమ్ము
ధ్రువము"రాజా నుమతో ధర్మ" యనుట - యవనీశ యెఱుఁగవే యనుడుఁగోపించి
వసుధేశ్వరుఁడు బసవనఁబిల్వఁబనుప - నసమా[2]ను నందలం బర్థి నెక్కించి
శివనాగుమయ్యకుఁజే యిచ్చికొనుచుఁ - దివిరి యేతేరఁదద్ద్విజులు వీక్షించి
యదిగో మహారాజ యంతటఁబోక - కదియవచ్చెడు [3]మాలఁగలప నిచ్చటికి
డెందంబునను భయం బందమి సూడు - మందలం బెక్కించి యతనిఁదెచ్చెడిని
ఇంక నేరి కితండు శంకించు ననినఁ - గింకతో నగరివాకిలి సొరకుండ
వెలుపలికొల్వున విభుఁడున్న యెడను - నులుకక బసవయ్య యున్నతంబుగను
శివనాగుమయ్యకు సింహాసనముగ - భువిఁదనపై [4]చీర పుచ్చి పెట్టుచును
“బిలిచినపని యేమి పృథివీశ” యనినఁ - గలుషంబు గ్రమ్మ బిజ్జలుఁడిట్టులనియె
“నాదిఁదలంప వర్ణాష్టాదశముల - భేదంబులవి నేఁడు వేర్కొన్నయవియె
కులసంకరము సేయఁగూడునే మాఁల[5] - గలపితి కళ్యాణకటక మంతయును
నీతలఁబుట్టెనే నిటలాక్షుభక్తి - నీతి [6]హీనుఁడ కుర్యునే వర్ష మింకఁ
బండునే యింక మీరుండినభూమి - యొండేల మీకు మే మోడుదు” మనుడు
వసుధేశ్వరునకు నవార్యవీర్యుండు - బసవఁడు సద్భక్తిపండితుండనియె
“మనుజేశ గొడ[7]గర మాచలదేవి జెనసి యుత్తమవంశఁజేసెద మనుచు
స్వర్ణధేనువులోన సతి నుంచి మునుఁగ - నిర్ణిమిత్తమ పాలు నిండఁగఁబోసి
యా పోయెఁబూర్వాశ్రయం బని తార - యాపడఁతికి మ్రొక్కి యంతటఁబోక
[8]యంగద యట్టిగ్రామాంత్యజురాలి - యెంగిలిపాల్ద్రావి [9]రేవంబు లేక
నదియేల వేయును ననఁగథ లందు - గదుగదుకేమి యక్కనకధేనువును
వండఁదర్గినమాడ్కి ఖండముల్గాఁగఁ - జెండుచుఁదమలోనఁజే వ్రేసికొనుచు
బనత సోమాదుల బలగంబుపాలు - వెనుకచట్టలు సతుర్వేదులపాలు
కోలెమ్ము దా నుపాద్దేలయ్యపాలు - వాలమ్ము బ్రహ్మవిద్వాంసులపాలు
బరులు షడంగులపాలు మున్నుడుక - లురముసైతము ప్రభాకరభట్లపాలు
సమపొట్ట సన్నపుటెముకలుఁబ్రక్క - టెముకలు వ్యాకరణమువారిపాలు
తొలఁకుజల్లియుఁద్రివేదులవారిపాలు - బలుడెక్క సిఱుడెక్క వాళ్లమిక్కిళ్లు
పరదేశి విద్యార్థిపాలంచు నిట్లు - చెరలుచు గోహత్య సేసినయూర
[10]మాలల యీ త్రాటిమాలల పచ్చి - మాలలమాటలు వోలునే వినఁగ
వేదంబు లాదియో విధికల్పితంబు - లాదియో జాతుల కది యెట్టు లనినఁ
జనువేదచోదితజాతులు రెండు - వినుము ప్రవర్తకంబును నివర్తకము
భవకర్మసంస్కారి భువిఁబ్రవర్తకుఁడు - శివకర్మసంస్కారి భువి నివర్తకుఁడు
సన్నుతవేదార్థచరితంబు లుండ - మొన్నఁ బుట్టినకులమ్ములమాట లేల
[11]స్రష్టుక్తమగునట్టిజాతులు గావె - యష్టాదశంబులు నవియేల చెప్ప
మిక్కిలి పదునెనిమిదివర్ణములకు - నిక్క మారయ భక్తనిచయంబుకులము
భాగ్యహీనుండు దాఁబసిఁడిఁబట్టిన న - యోగ్యంపులోష్టమై యున్నట్లు శివుని
ప్రతిబింబమూర్తియౌ భక్తుఁడు భవికి - మతిఁజూడఁమానవాకృతి నుండు ధరణిఁ
గావున శివభక్తగణములమహిమ - భావింపఁదలఁప నీ ప్రాప్తియే చెపుమ
కరివైరితోడఁగుక్కలు వోల్ప సరియె - కరితోడ గ్రామసూకరములు సరియె
జడధితో నిలఁజౌటిపడియలు సరియె - వడి గంగతో వెడవ్రంతలు సరియె
తపనుతో ఖద్యోతతతు లెల్ల సరియె - యుపమింపఁజంద్రుతో నుడుపంక్తి సరియె
మేరువుతోఁబెఱమెట్టలు సరియె పారిజాతంబుతోఁబ్రబ్బిళ్లు సరియె
శివనాగుమయ్యతోఁజెనఁటి యీ ద్విజులు - నవనీశ సరియుఁగా రది యెట్టులనిన
భక్తుండు శ్రీపతిపండితుండీశు – భక్తుని కిలఁగోటిబ్రాహ్మణులైన
నెన యన్ననాలుక నేఁ గోసివైతు - ననుచు ననంతపాలుని సభాస్థలిని
నెక్కొనఁగాఁజండ్రనిప్పులు గాదె - చక్కన పొత్తిపచ్చడమున ముడిచె
తా నేమి చెప్ప భక్తానీక మిండ్ల - శ్వానంబులకు ద్విజు ల్సరిరామి వినవె
కల్లిదేవయ్యగారి కథ
యల్లహావినహాళ యనుపురంబునను - కల్లి దేవయ్య నాఁగా [12]మహాత్ముండు
శ్రీరుద్రు నపరావతారంబు గాని - ధారుణి మనుజావతారుండు గాఁడు
ఒకరాత్రి పరదేశి యున్న నయ్యూర - నొకవాముసంపుచు నుండు సంతతము
అప్పాటఁగల్లి దేవయ్యను గఱచి - యప్పాము దాఁజచ్చె నఖిలంబు నెఱుఁగ
కరుణాకరుఁడు గాన కల్లిదేవయ్య - యురగంబుఁబడసి యయ్యూరన యుండ
సహజసన్నుతశీల సంబంధయుక్తి - మహిమ దుల్కాడంగ మఱియొక్కనాఁడు
తమదాసి యర్ఘ్యపణ్యములకుఁబోవు - సమయంబునందొక్కసద్ద్విజుచేయి
తన్నుఁజోఁకుడు నప్డ తనతలకడువ - నన్నేలపై వ్రేసి యచ్చోన పాఁతి
యత్తఱి భసితాంగి యగుచు వేఱొక్క - క్రొత్తబిందియ మోచికొని పోవఁగాంచి
కొత్తిఁజూడుఁడు గండక్రొవ్వుఁదనంబు - నుత్తమద్విజుఁడు దా నొఱసెఁదన్ననుచు
భాండ మచ్చోటనే పాఱంగ వైచి - యొండు భాండముఁగొని యోరవోయెడిని
[13]ఎచట బ్రాహ్మణులకు నితరులముట్ట - నుచితంబు గాదుగా కొరులకు ద్విజుల
ముట్టఁగ రా దనునిట్టి ధర్మములు - పుట్టునే యని కూడి భూసురు లపుడు
కలియుగరుద్రునిఁగల్లి దేవయ్యఁ - బిలిపించి కౌటిల్యకలితవాక్యములఁ
'దలపోయ నూరిలోపల నొక్కమాట - పలు కెన్నఁడును వినఁబడదు మీ వలన
కల్లి[14]దేవయగారు వ్రల్లదు లనఁగ - నెల్లెడ వినము మీ రల్లసర్పమును
బడసిననాఁడొండెఁబొడగంటి మిపుడు - పొడగంటి మెన్నఁడుఁబొడగానరాదు
మంచివారని మిమ్ము మన్నింతు మేము - క్రించుబోయత మమ్ముఁగొంచెంబుసేసెఁ
[15]జంటివిప్రుఁడు గాఁడు సాక్షాద్వసిష్ఠు - [16]వంటియుత్కృష్టవిద్వాంసుఁడట్లయ్యు
వేదులవారి దామోదర[17]యజ్వ - గాదిలియగు త్రివిక్రమసోమయాజి
సమిధల కీగుళ్లసంది వోవంగఁ - బ్రమసెనో దాను నప్పాట వచ్చుచును
దనుఁజోఁకె వీరిచే యనుచు మీదాసి - తనతలకడువ యత్తఱి వ్రేసెఁ బగుల
వినుము శూద్రులుముట్టినను బ్రాహ్మణులకు - మును సచేలస్నానములు సేయవలయు
నని చెప్పుఁగాక యీ యధమవంశజుల - కును ద్విజులను ముట్టఁజన దని కలదె
యేనీతి యేధర్మ మేపురాణోక్తి - యేనాఁటిభక్తి సహింపఁగఁదగునె
మగువ నచ్చోటన మాయించు టపుడు - దగవుగా దని కాక దండింపలేఁడె
భూమిఁబుట్టనిమార్గములు సేయఁదగునె - యే మెదురెదుర మి మ్మేమందుమింక'
ననవుడుఁగల్లి దేవయ్య యింకేల - ననుమాన మనుచు నిట్లనియె వారలకు
'నింటిదాసులకు నెట్లంటనౌ భక్తు - లింటికుక్కలకు మి మ్మంట [18]రా దనిన
బ్రాహ్మణులేమీరు? "బ్రహ్మచరంతి - బ్రాహ్మణా” యన మీకు బ్రాహ్మ్యమెక్కడిది
పాన లేటికిఁబరబ్రహ్మం బనంగ - దీనికి నర్ధంబుఁదెలుపుఁడా చాలుఁ
బరమేశ్వరుండన్నఁబరమాత్ముఁడన్నఁ - బరికింపఁగాఁబరబ్రహ్మం [19]బటన్న
హరుఁడె కా కొరులకుఁబరశబ్ద మెద్ది - పరశబ్ద ముత్కర్ష పరము గావునను
నొరులకుఁగల్గునే యుత్కర్ష పదము - హరియును బ్రహ్మయుఁబరమాత్ము లెట్టు
లరయంగ వేదశాస్త్రార్థంబులందు - హరిముఖ్యు లెల్ల జీవాత్ముల కాన
ధరణిఁబరబ్రహ్మ హరుఁడు బ్రహ్మంబు - చరియించువారు మా సద్భక్తవరులు
హరియును బ్రహ్మయు నమరవల్లభుఁడు - పరము నర్చనసేయుభక్తులు గారె
ధృతిని "'బ్రహ్మాధిపతి ర్బ్రహ్మణో౽ధి - పతీ” యనియెడుఁగాదె శ్రుతిసమూహంబు
కావున బ్రహ్మమార్గం బెద్ది మిమ్ము - భావింప ముట్ట సంభాషింపఁదగునె
యేతెఱంగునఁబాసె నెఱుఁగరే మీరు - జాతిశూద్రత్వంబు వ్రేతవిముక్తి
రుద్రేతరక్రియల్ రూపింపఁ[20]గలవొ - రుద్రుండు దక్కంగ శ్రుతికర్త గలఁడొ
మృడునిభక్తులతోడ మీ రెల్ల సరియె - నుడువులు గలవేని నో రెత్తుఁ' డనిన
'నక్కటా యిదియేల యందర[21]మమ్ముఁ - గుక్కలకంటెను దక్కువగాఁగఁ
బలికెదు మీపిన్న పాపచెయ్దంబు - కొలఁదియే మొదలికి గుద్దలిగొంటి
ముదలింప ముదలింప ముల్లు(లుపు?)చ్చి పెద్ద - పద రడ్చినట్లయ్యె నది సెప్పనేల
చదివింతుగాక మీ శ్వానంబు నొక్క - పదఖండవర్గంబు వనన యెం దైన'
నని విప్రు లందఱు నాగ్రహింపంగ - విని కల్లిదేవయ్య విప్రులఁజూచి
యనియె 'రోఁకటి పాట లట్ల వేదములు - [22]పనుగొన మా శివభక్తులయిండ్ల
సారమేయములకు ధారుణి' ననుచు - నారంగఁగల్లిదేవయ్య నవ్వుచును
దాఁబిల్చె వేదపితామహాఖ్యుండు - నాఁ బొల్చుశునకంబు నలిఁజిట్ట [23]మిడిచి
'యుచ్చుచ్చి రే శంకరోచ్ఛిష్టభోగి - యుచ్చుచ్చిరే ప్రణవోదాత్తయోగి
యుచ్చుచ్చి రేయాగమో త్కృష్టభోగి - యుచ్చుచ్చిరే మహాంహోదూరచరిత
యుచ్చుచ్చిరే వీరసచ్చరనిరత - యు(చ్చు)చ్చి రేయపునర్భవోన్నతస్థిరత'
యని యిటులెలుఁగించునమ్మాత్రలోనఁ - జనుదెంచిశునకంబు దనకు మ్రొక్కుడును
వరదయాంచితసుధావార్ధి నోలార్చి - యరుదొందఁగల్లిదేవయ్య యిట్లనియె
'నేవేదమం దైన నెత్తి యందొక్క - ఠా వనుష్ఠింపుమా యీ విప్రులెదుర'
ననవుడు శునకచర్మావృతరుద్రుఁ - డనుషక్తిఁ బద్మాసనాసీనుఁడగుచుఁ
గఱకంఠు నాత్మాబ్జకర్ణికఁజేర్చి - గుఱి నాదిశక్తి నాకుంచనఁగూర్చి
యాసూర్యు మెట్టి సుధాసూతిఁగట్టి - నాసాగ్రమునదృష్టి నలి నాఁటుకొలిపి
యకలంక మృదుమధురకళానియుక్తి - సుకరనాదోక్తి విశుద్ధస్వరమునఁ
ద్ర్యక్షరబిందు నాద ప్రయుక్తాంచి - తాక్షర మోంకారమట్లుచ్చరించి
నంతలోననె తద్ధరామరానీక - మంతంతధరణి సాష్టాంగంబు లిడఁగ
దయనుదాత్తానుదాత్తస్వరిత ప్ర - చయములు సాంగమై సంధిల్లి తనరఁ
బదమును గ్రమమును [24]బాటయు జటయు -విదితంబుగా నాల్గు వేదంబు లందు
నొక్కొక్కఠావెత్తి యొగి ననుష్ఠింపఁ - గ్రక్కునఁదాలేచి కల్లిదేవయ్య
“హోమానువేదపితామహా" యనుచుఁ - దామాన్చెశునకమధ్యయనంబుసేఁత
వింటిరే చెవులార విప్రు లందఱును - గంటి రే భక్తుల ఘనమహత్త్వంబు
ననుచు నా కల్లిదేవయ్య వేదంబు - జను లెఱుంగఁగఁగుక్కఁజదివించె మఱియు
నఘవైరి సిద్ధరామయ్యగారింట - నుఘెకాళికాఁడన నొక గుక్క గలదు
దీనికి గురు వది దానిమహత్త్వ - మేనైన నొకనాఁటి కెఱుఁగ వెండియును
గారవింపఁగ మహా [25]కాళయ్యగారి - సారమేయంబును జంబూరిలోన
వాదంబునం దిట్లు వేదంబు సదివెఁ - గాదె యీ మర్త్యలోకం బెల్ల నెఱుఁగఁ
గాన విప్రులు భక్తగణములయిండ్ల - శ్వానంబులకు నెట్లు సరి యనవచ్చు
శివచిత్తుఁడన నొక్క శివభక్తిపరుఁడు - తవిలి విప్రులతోడి తర్కంబునందు
సకలవేద పురాణశాస్త్రపారీణు - లొకకోటివిప్రులు నొక్కభక్తునకు
సరియుఁగా రని వేదశాస్త్రంబులందు - విరచించి [26]చెప్పుడు ద్విజులంతఁబోక
చర్చలు సదువులు సమ్మతికలిమిఁ - గూర్చి యాడుట శబ్దకోవిదత్వంబు
కాన, యిన్నియు నేలకలదె ప్రత్యయము - దీని కింతయుఁజెప్పఁగా నేమి యనిన
విద్దెలాడుచుచున్న ద్విజులతో నొక్క - పెద్దభక్తునిచెప్పువెట్టి తూఁచుడును
నూరిభూసురు లెల్ల నొక్కటఁదూన్కి - రారైరి యాపాదరక్షకుఁ దొల్లి
కాన విప్రులు భక్తగణములచెప్పు - తో నైన నెనగారు వాన లేమిటికి
బిబ్బ బాచయ్యగారి కథ
గొబ్బూరిలోపల నిబ్బరంబుగను - బిబ్బ బాచయగారి పృథుమహత్త్వంబు
వర్ణింప శివునకు వశముగా దనిన - వర్ణింప నెంతటివాఁడ నట్లయ్యు
[27]నీ మాజనము వారిచే మున్నువడ్డ - బాములు సెప్పెద భూమీశ వినుము
జంగమలింగప్రసాదంబు దనకు - నంగంబుఁబ్రాణంబునై చరింపుచును
నగ్రహారంబులో నం దొక్కపాల - నగ్రగణ్యుఁడు నాఁగ నాశ్రమధర్మ
మతలోకపథవివర్జితుఁడౌచు వేద - మతభక్తిపథము సుస్థితిగా భజించి
యామట రెండు మూఁడామటఁబదిటఁ - గామించి ఘనదేవకార్యంబు లైనఁ
గర మర్ధి బాహుకంధరకర్ణవితతి - నురమున శిరమున నుపవీతముగ[28]ను
జెన్నొంద భక్తుల చెప్పులబిళ్ల - లున్నతి ధరియించి యొగి భస్మ మలఁది
బండియుఁబొణకయుఁబచ్చెనవెట్టి - బండి నెల్లెడ నందిపడగలు గట్టి
యెలమి దలిర్ప మువ్వలు నురుగజ్జి - యలు ఘంటలును నందియలు సామరములు
భాసురరుద్రాక్ష బహువలయములు - బాసికంబులు స్వర్ణపట్టము ల్వూన్చి
గోరాజమూర్తిఁగైకొన్న కుఱ్ఱలను - గారవంబున బండి గట్టి ముందటను
జాఁగు బళా యను శబ్దముల్ మ్రోయఁ - గాఁ గేళికలతోడఁగర మర్థి నేఁగి
శరణపదాంభోజ సంస్పర్శఫాల - సురుచిరభక్తిమై సొంపు నింపార
స్ఫుటచరణాబ్జ సంఘట రేణుపటల - ఘటితోత్తమాంగుఁడై ఘనహర్ష మలర
లీలఁదత్పాదసలిల సుధావార్ధి - కేళీవిలోలైక మేళనం బొలయ
ఘనతర దివ్యలింగ ప్రసాద సద - య నమోనమస్తే మహాలింగ యనుచు
శ్రీగురుప్రతిబింబ సిద్ధలింగోప - భోగోపభోగానురాగుఁడై మఱియు
నొలికిన డించిన యున్న ప్రసాద - మలరుచు ముంచి గంపల బండిఁబోసి
యప్రతిలీల గణప్రసాదంబు - సుప్రసన్నాత్మ నుత్సుకత దుల్కాడ
నెప్పటివినుకులు నెప్పటిచెన్ను - నొప్పారఁదెచ్చి గొబ్బూరిలోపలను
సుప్రసిద్ధముగఁ దా రాప్రసాదంబు - ముప్పొద్దుఁగుడువంగ విప్రవర్గంబు
బుడిబుళ్లువోవుచున్నెడఁనొక్కభక్తుఁ - డడరఁబండువుసేయ నయ్యూరిలోనఁ
బరితోషమతి బిబ్బబాచయ్యగారు - కరమర్థిఁదొల్లిటిక్రమమున నేఁగి
జంగమశ్రీపాద జలజసౌరభ్య - సంగతరుచిరోత్తమాంగుఁడై పొంగి
యలరుచుఁజెందుచు వలసినవన్ను - వలఁబ్రసాదామృత వనధి నోలాడి
నలి దీటుకొనఁదద్గణప్రసాదంబు - నిలఁజిల్కకుండ గంపల ముంచి పోసి
ముందటిక్రియ బండిముందట వెనుక - నందంబుగా నిట యట నటింపంగ
గొ[29]డగులు గొడగులు గూడి క్రిక్కిఱియఁ - బడగలుఁబడగలు ముడివడి వాల
మంగళారవములు మధురమై చెలఁగ - సంగీతరీతులు సరసమై యులియఁ
బాయక చాఁగు బళాయనురవము - ఘే యని యటుగూడి మ్రోయుచునుండ
బొబ్బలు వొడువంగ నుబ్బి యార్వంగ - బిబ్బబాచయగారు గొబ్బూరుసొరఁగ
వినఁబడె మున్నెల్ల వీరిదుర్జనత - కనుఁగొనఁబడియె నేఁడనుచు భూసురులు
నేతెంచి “హో నిలుఁడెందువచ్చెదరు - మీ తెఱం గిదియేమి మిగిలియున్నదియు
పెండ్లి [30]కేఁగుటొ యిట్లు బండ్లిదియేమి - దండ్లువచ్చెనొ మీఁదఁదల్లడంబేల
యంకాన కేఁగెద రార్పు బొబ్బలను - శంకరభక్తుండు నచ్చెనో యిట్లు
పోలంగఁగొంగనిఁబొడిచి వంగనిని - వ్రాలంగఁ దిగచితి రేల బింకంబు
సడగరంబులు వట్టిచాఁగుబళాలు - గొడుగులుఁబడగలు దడఁబడుటలును
జేరమవలె నొండె శివపురంబునకు - బోరన నిపుడేమి పోవుచున్నారొ
యక్కుమాలిన భంగి నగ్రహారంబు - చక్కన మీకెట్లు చనఁజేర వచ్చు
నిలఁగులభ్రష్టులయిండ్ల యెంగిళ్లు - గులహీనులెంగిళ్లుఁగూడంగఁదేవి
బండినిండగఁబోసి పైఁజీరగప్పి - తండుఁజేకొని పెద్దగొండసేసెదరు
ప్రకటింప నింతేల పట్టినఁ జూప - నొకవిశేషంబైన నున్నదే యిందు
విద్దె లాడక యూరు వెడలుఁడీ యింత - పెద్దఱికముతోన పెక్కులే లనిన
చా! కాఱు లేమని చదువుచున్నారు! - మీ కొలఁదియె మమ్ము మీఱి పల్కంగఁ
బన్నగధరుభక్తిపరులకు మీకు - నెన్ని చాళులపెట్టు లెన్ని చూడంగఁ
దలఁప మీ నోరికిఁదగుకడిఁ గొనరు - వెలి కుఱుకవెగ్రుడ్లు కొలఁదిమీఱినను
మీ రేడ మే మేడ మీకును మాకుఁ - గారణంబేమి యీ యూరేల మాకు
జంగమలింగప్రసాదంబు బ్రమసి - యెంగి లెంగిలి యంచుఁద్రుంగి చూచెదరు
శరణప్రసాదదూషకు లతిఘోర - నరకాగ్నిఁ బడుదురు నా మున్ను వినరె
యటమీఁదిచే టింక నదియేల చెప్ప - నిట వచ్చు మరణంబు నెఱుఁగరు మీరు
ప్రణుత ప్రసాదప్రభావ ప్రశక్తి - గణుతించి చూడ డగ్గఱఁగ మీవశమె
భక్తులపాలికిఁబరమామృతంబు - భక్తిహీనుల కిది ప్రళయానలంబు
వలదు కార్చిచ్చులోపలి మిడ్తలట్లు - పొలిసిపోవనెకాక నిలువఁగఁగలరె
మీఱిపల్కుటయెల్ల మీకుండెఁగాక - పాఱులఁజంపుట పరమశౌర్యంబె
యనవుడు బిబ్బ బాచయ్యగారలను - గనుఁగొని యవ్విప్రజను లాగ్రహించి
యెంగిలికూడు భుజంగమో పులియొ - శృంగియో యబ్చూచిగొంగఁజేసెదరు
బట్టులపిన్న యప్పనగారిమంచ - చట్టన పెద్ద విశస్తులకూచి
దుష్టదామోదర ధూర్తభాస్కరుఁడ - శిష్టులబలభద్ర చిమ్మికేతప్ప
తొలఁగు మాఱటదోవతుల దర్భసంబె - లలఁబెట్టి యష్టికోలలు గొనిరండు
పట్టుఁడా యెడ్లను బలుపులు దెగఁగఁ - గొట్టుఁడా చని కూడముట్టుఁ డింకేల
చింపుఁడు మొగవాడ ద్రెంపుఁడు వడగ - లుంపుఁడు బండివోకుండఁజూతండు
అని సందడించునయ్యధమ[31] పౌరులను - గని బిబ్బ బాచయ్యగారు గోపించి
యోడులా రేటికి నుత్తలపడఁగఁ - జూడ శక్యంబేనిఁజూతురుగాక
తొలతొలఁడనుచు విప్రుల నదల్చుచును - నలిఁబ్రసాదముమీఁదివలువఁబోనూకి
యంజలి ముంచెత్తునమ్మాత్రలోన - కెంజాయయో యెఱ్ఱసంజయో మెఱపొ
హా కాదు నిప్పులో యది మంట యనుచు నాకులతను విప్రు లతిభీతిఁబొంద
నదె చూడుఁడని చల్లునమ్మాత్రలోన - పొదలి భుగుల్భుగుల్భుగులన నెగసి
నిటలతటాంబకోత్కట చటులాగ్ని - పటుదృష్టిఁ బురము లొక్కటఁగాలునట్లు
నట యిట విప్రాలయంబులన్నియును - నటుగూడ దరికొని యాహుతుల్గొనఁగ
శ్రీధరభట్టిల్లు సిచ్చునఁగలసె - మాధవప్పనయిల్లు మంటపా లయ్యె
గ్రుడ్డిగోవిందుని గుడిసెయుఁగమరె - దొడ్డభాస్కరునిల్లు దొడిఁదొడిఁగాలె
కొమ్మనఘటశాసి కొంపయుఁ గమలె - బమ్మనభట్టిల్లు భగ్గన మండె
వామనప్పనయిల్లు వాసము ల్సిక్కె - సోమయాజులయిల్లు సురసురఁగమరె
త్రేదులవారిల్లు దెరువునఁగలసె - నాదిత్యకూచియి ల్లప్పుడ పొలిసె
మచ్చతాడనయిల్లు మంటిపాలయ్యె - బచ్చలికేశవుపాకయు మడిసె
వాసుదేవునియిల్లు వహ్నిసేకొనియె - మాసకొమ్మనయిల్లు మసిమసియయ్యె
వసిగొని సన్న్యాసివామనమఠము - వసదిమంటపమును బసుమానఁగలసెఁ
గుశదర్భపిన్నయ్యకొంప పైఁజిచ్చు - నశనంబువారియి ల్లది యందికొనియె
నీడాడ యననేల యిన్నియు మడిసెఁ - గూడఁగ శివదూషకుల యిండు లనుచుఁ
బ్రళయాగ్నిలోనార్చు ప్రమథులయట్టు - లలరి భక్తానీక మార్వఁగ ద్విజులు
మసలి యిండులతోన మడిసెడువారు - వెసనేఁగుదెంచుచు [32]వెండీల్గువారు
తలలం[33]టుకొని కాలఁదల్లడపడుచు - నిల గుళ్లలోపలి కేఁగెడువారు
గడ్డము ల్మీసలు గమరంగ నచటి - గడ్డిగబావులు గని యుర్కువారు
చీరలు దరికొనఁజిడిముడిపడుచు - మారారిభక్తుల మఱువుగొన్వారు
మించఁగాలకమున్న మృడుభక్తులిండ్లఁ - బంచలఁ బెరడులఁబొంచుండువారు
తనువుల శిఖి దరికొని కాలఁగాలఁ - జని చని భక్తుల శరణనువారు
పఱుపకమును బిబ్బ బాచయ్యగారి - పిఱుఁదన నిల్చి యుబ్బఱి మ్రొక్కువారు
చిచ్చునవెడవెడ వెచ్చుచు సగము - సచ్చియు నిబ్భంగి సగము సావకయుఁ
బప్పుకేశవభట్టు దొప్పన పెద్ది - తప్పకం టైతన బొప్పనత్రేది
సింగరా జాదెన చిప్పనకూచి - మంగన ఘడిసాసి నంగన్నపిన్న
దబ్బరాదిత్యుండు సబ్బనయ్యయును - గబ్బుమైలారుండు సుబ్బనమంచి
యడ్డగాలైతన దొడ్డనకూచి - బొడ్డు రాఘవభట్టు గడ్డము పెద్ది
వీరాదిగాఁగ గొబ్బూరిగ్రామణులు - మారారిభక్తుల మాకు దిక్కనుచుఁ
బశువుల మనుచు నబ్రహ్మణ్యమనుచు - దిశలకు నోళులు దెఱచి యేడ్చుచును
వెక్కుచు నంతంతఁజిక్కుచుఁగూడ - స్రుక్కుచు ధరఁజాఁగి మ్రొక్కుచుఁజేరి
దీనుల నపగతజ్ఞానుల దురభి - మానులఁబుణ్యవిహీనుల ఖలుల
భ్రష్టుల నవగుణాశ్లిష్టుల నధిక - దుష్టుల నిలఁగడుఁగష్టుల జడులఁ
గ్రోధుల నధికాపరాధుల నతివి - రోధుల జ్వలననిరోధుల మమ్ముఁ
గావరే దీవనఁబ్రోవరే తప్పు - [34]ద్రావరే చలిగాలఁద్రోవరే యింక
నూరు మున్ జనమేజయుఁడు [35]సేసె నగ్ర - హార మింతటనుండి మీ రుద్ధరించి
పొరిని బునర్ధారఁబోయరే [36]మాకుఁ - గరుణించి మీ [37]బ్రహ్మపురుల మే మనుచు
నా విప్రజనులు సాష్టాంగులై మ్రొక్కి - లేవకయున్న నాలించి లెండనుచు
నా ప్రసాదమునకు నంజలియొగ్గి - సుప్రసన్నాత్ముడై చూడఁగఁదడవ
గహనప్రసాదాగ్ని గ్రక్కున నాఱి - సహజ సంసిద్ధ ప్రసాదభావమునఁ
బ్రస్తుతింపఁగ బిబ్బ బాచయ్యగారి - హస్తంబులందుఁబ్రశస్తమై నిలిచె
నిప్పాటఁబాఁపల యిండు లన్నియును - నెప్పటిక్రియ నొప్పె నెఱుఁగ రే జనులు
యెన్నఁగ ధరణీశ యేండ్లుఁబూండ్లేల- మొన్నటివార్త యింకిన్నియు నేల
యసమాక్షుఁగొలువని యగ్రజుండైన - వసుధమాలలమాల వాఁడ కాకెట్లు
మాలఁడు శివుఁగొల్చి మాలఁడువెంపు - మాలఁడు రెంటికి మాలఁడీయుక్తి
మాలఁడే యీతని మాలఁ డన్ త్రాటి - మాలల భువిఁబచ్చి [38]మాలలు గాక
సెంబలియనియెనే చెన్నయ్యయింట - నంబకళముగ్రోలునప్పుడు శివుఁడు
మాదరచెన్నయ్య [39]మహిమయెఱింగి - మా దేవభక్తులు మాలలు నాఁగఁ
గూడునే బాఁపనకూళ[40]రువులకుఁ - గాడుగాఁడని నీచగతి విరోధింప.
మాదర దూడయ్యగారి కథ
నవనీశ వినవెట్లు శివునిభక్తుండు - ధ్రువకీర్తి మాదరదూడయ్య నాఁగ
మఱియొప్పు నా యయ్య మహిమ యెట్లనిన - నెఱయఁగ మెయిచెడ్డకఱకుఁబాఱుండు
[41]పసివెన్క నడురేయి వెసఁబోయిపోయి - మసలకదూడయ్య మందిరంబఱుత
సారమజ్జన జలపూరితపంక - మూరులు దరియంగ నొగిఁజొచ్చి వెడలి
కూడఁగాళ్లు గడిగికొని ప్రభాతమునఁ - జూడఁబూర్వచ్ఛాయ శోభిల్లియున్న
నా విప్రుఁడత్యద్భుతాక్రాంతుఁడగుచు - భావించి యప్పుడ పరు విడి యేఁగి
మాదర దూడయ్య మజ్జనోదకని - పాదితం బగుఱొంపిఁబడి పొర్లిపొర్లి
యాడుచుఁదనువు దివ్యాంగమై యున్న - నాడనా మాదర దూడయ్యగారి
పాదాబ్జములమీఁదఁబడి కృపవడసి - భూదేవకులుఁడంతఁబోయె నింటికిని
జూడుఁడా మాదర దూడయ్య యిట్టు - లాడినచోటినీ ళ్లప్పయగారు
[42]పడిలేచి ఱొంపిఁదాఁగడిగిన యంత - నడఁగెఁగుష్ఠవ్యాధి హరహరా తొల్లి
యాదిత్యుఁడును మనోహరుఁడనుగణము - పాదోదకములను బడసెఁ దా మేను
ననిచెప్ప వినబఁడు నాద్యోక్తులందుఁ - గనుఁగొంటిమిపుడు నిక్కంబుగా ననుచు
వినుతింపుచును నరుల్ విభ్రాంతిఁబొంద - విని వారివారికిఁజనుదెంచి యచటఁ
బొరల నేడ్నూర్వురు భూసురోత్తముల - కరయఁగుష్ఠవ్యాధులణఁగుట వినవె.
బానస భీమయ్యగారి కథ
పృథివిలో బానస భీమయ్య నాఁగఁ - బ్రథితుండు మెయిసెడ్డ పాఱులకెల్ల
మేనులు కృప[43]సేయుటేనాఁట వినవె - భూనాథ! జనులెల్లఁబొగడఁగమఱియుఁ
జక్కన ముచ్చట్లు జరపఁగనేల - యిక్కర్మచండాలు రెంతటివారు
శ్వపచయ్యగారి కథ
సామవేదులు నాఁగఁసద్బ్రాహ్మణుండు - శ్రీమతి నాకాశగామియై యరుగ
శ్వపచయ్య నాఁగ నీశ్వరభక్తుఁడొకఁడు - విపినాంతరమున సద్విధి నోగిరంబు
లొనరించుచును మీఁదఁజనుసామవేదిఁ - గని పొందునో వీని కర్మంపుదృష్టు
లనుచు నోగిరముఁ జెప్పున మూయఁదడవ - కని సామవేదులు కలకల నగుచు
శ్వపచుండుఁదాను మాంసంబు వండెడిని - కపటుండు మా పొడగని మూసెఁజెప్పు
ఇట్టి దుర్జనుఁడగునే యని తలఁపఁ - జట్టనఁదన్మంత్రశక్తి యణంగి
యంతరిక్షంబున నాడు దోవతులు - నంత నబ్బువిఁబడ్డ నతఁడప్డు వచ్చి
శ్వపచయ్యగారి శ్రీ చరణాబ్దములకు - నపరిమిత ప్రీతి నందంద మ్రొక్కి
శివదీక్ష వారిచే శిష్యుఁడై పడసి - సవిశేషమగు తత్ప్రసాదంబు మహిమఁ
జేసి కొంపోవఁడే శివలోకమునకు - నాసక్తి ముప్పదియా ఱూళ్ల వారిఁ
గాన పురాతనగణములనాఁడు - లేనిమార్గము వుట్టెనే నేఁడు భక్తి
శ్వపచుఁడైననులింగసహితుఁడైయున్న - నుపమింపసద్బ్రాహ్మణోత్తమోత్తముఁడు
త్రిపురారిఁగొల్వని ద్విజముఖ్యుఁడైన - శ్వపచాధములకంటెఁజాలంగఁగీడు
ఉద్భటుని కథ
[44]అదిగాక బల్లకియను పురంబునను - నుదుబటుఁడన నొప్పు నొక్క భక్తుండు
వరభోజరాజను నరనాయకునకు - గురువయి శివదీక్షఁగరుణించి మఱియు
వేదశాస్త్రార్థ సంపాదితయుక్తి - నా దేశమున నన్యవాదంబు లణఁచి
క్షోణీశునకుఁబాడు జొమ్మవ్వనాఁగఁ - [45]బ్రాణేశసద్భక్తి పరురాలుగాన
నతివయుఁదాను సమంచితభక్తి - గతినిరంతర సుఖస్థితిఁదేలుచుండ
మనుజు లత్యద్భుత మానసులగుచుఁ - బనువుచు నిట్టి సద్బ్రాహ్మణోత్తముఁడు
కులహీనులను దాను గూడియున్నాఁడు - తలఁపంగఁబెద్దలు దార యిబ్బువిని
ననుచు నబ్భోజరాజున కెఱిఁగింప - వినియుఁదొల్లిటియట్ల కొనియాడుచుండఁ
బరమేశ్వరుండు నుద్భట్టయ్యగారి - వరభక్తి మహిమ యివ్వసుమతిలోన
నరుదుగా మెఱయింతునని యమ్మహాత్ముఁ - గరమర్థితోఁదన్న కాఁగూర్చుకొనుడు
దహనక్రియలుసేయఁదత్సమీపమున - మహి నెదురేచూచు మఱ్ఱిభూతములు
ఎ[46]గిదియొక్కటి సాల కేణ్నూరు నచటి - పొగదాఁకి కైలాసమున కప్డు వోవ
నందొక్క భూత మాహారార్థమేఁగి - వందుచు మఱుపూఁట వచ్చి భూతములఁ
గానక యేడ్చుచుఁగటకటాయనుచు - మానక వాచర్వమహి యెల్ల నద్రువ
గూయిడ నిది యేమొకో యంచు జనని - కాయంబు భోజుండు గ్రక్కున వచ్చి
యెవ్వ రేడ్చినవార లేమికారణము - నెవ్విధంబునఁగాని యేడ్పుడుగ వన
“వినవయ్య పండ్రెండు వేలేండ్లనుండి - మనుజేశ యుద్భటు మరణంబుఁగోరి
యేడునూ [47]ఱీమఱ్ఱి నెలమి భూతములు - నేడకు నేఁగక యెదురు సూచుచును
నుండె నే నేఁగితి నుదరాగ్నిఁజేసి - యుండంగఁజాల కొక్కండ చిక్కితిని
పెనుపొందఁగాఁగూటిపేద దోడ్దప్పె - నని యాడుమాట నాయంద సంధిల్లె
నెలమి నొక్కటిసాలకేడ్నూఱుభూత - ములునుద్భటునిఁగాల్చు పొగ దాఁకఁదడ
కైలాసమున కేఁగ గతిచెడి తాన - భూలోకమునఁజిక్కి పొగిలెదఁదండ్రి
గ్రచ్చఱ నీనంగఁగాచి నక్కలకు - నిచ్చినయ ట్లయ్యె నీడితకీర్తి.
మఱియేలవేయును నెఱయఁబండించి - యఱప డిగ్గినయట్టు లయ్యెనుర్వీశ
మును వెల్లవేగియుఁదినికి చా బిడ్డఁ - గనిన చందంబయ్యె జనపాలతిలక!
తివిరినిండఁగముంచి [48]యవియఁగఁద్రోచు - నవివేకి నైతిఁబేరాసగాఁజేసి
యింతగాలంబుంట యిది వృథయయ్యెఁ - జింతింపకెట్లు ధరింతు భూనాథ
యింక నైనను గట్టెలిందువైపించు - బొంకు [49]గాదేఁ గెదఁ, బొగదాఁకఁదడవ
వినుము నేఁగైలాసమునకు నేఁగుటకు - జనులకు నెల్ల దృష్టముగ నీయున్న
వటము వేళులతోన వడిఁబెఱికికొని - యిటయందఱునుజూడనటయేఁగుదాన
ననవుడుఁబౌరులత్యద్భుతంబంద - జననాథుఁ డౌఁగాక యనుచు హర్షించి
గ్రక్కున మలయజకాష్ఠము ల్వేర్చి - యక్కజంబంద దివ్యాంబరావలులు
పేని ముప్పిరిగొల్పి పేరిన నేతి - లో నించి యాయగ్నిలో దరికొల్ప
భుగులు భుగుల్లనఁబొగ మఱ్ఱిమీఁది - కెగయులోనన దిగదిగఁ బఱతెంచి
భోజుఁడుఁదనమిత్రపుత్ర బాంధవులు - నాజనావళియును సమ్మఱ్ఱివ్రాఁక
భూతంబుపైఁబొగ వొలయంగఁదడవ - ఖ్యాతిగా మఱ్ఱివృక్షముఁగూడఁబెఱికి
కొనుచు నక్కైలాసమున కేఁగె భోజ - జననాథజనయూధ సహితంబుగాఁగఁ
దెల్లమీ యుద్భటదేవుని మహిమ - ముల్లోకముల ధరావల్లభ వినవె
కక్కయ్య కథ
నిక్కంబు వెండియు నిఖిలేశ్వరుండ - ముక్కంటిగణము దాఁగక్కయ్యనాఁగ
నీ ద్విజులకు వైరి యెఱుఁగవే యొక్క - విద్వాంసుఁడీనగరద్వారమందుఁ
బాటియైన పురాణభట్టును బోలెఁ - గాటెర్కులెల్ల నక్కజమందివినఁగఁ
బరగఁగ బ్రహ్మకపాలంబు వట్టి - హరుఁడు భిక్షించె మున్ననియెడిఁగాని
వఱలుశూలమున విష్వక్సేనుఁబొడిచి - మఱివిష్ణునడిచిన తెఱఁగు సెప్పండు
వెరవున బలిఁగట్టి వెండియుఁబెఱిగి - హరిమీఁదికెత్తెఁగా లనియెడిఁగాని
యట్టి త్రివిక్రము నెట్టెమ్ము విఱిచి - పట్టె నీశ్వరుఁడని ప్రతిభసెప్పండు
వ్యాసుండు చేయెత్తె ననియెడిఁగాని - వ్యాసుని చేయి నిహతమైన దనఁడు
హరుఁడు యజ్ఞములోన నలిగి కేశవుని - శిరము ద్రుంచినచోటు సెప్పెండు సదివి
నరసింహరూపమై హరి హిరణ్యాక్షు - హరియించె మున్ను దా ననియెడిఁగాని
శరభ రూపముదాల్చి నరసింహుఁ ద్రుంచి - హరుఁడు దిత్తొల్చిన [50]యది సదువండు
మసలి "సర్వం విష్ణుమయ” మనుచోటు - నెసఁగఁజెప్పెఁడుగాని యసమలోచనుఁడు
నరుదగు సర్వసంహారంబుసేయ - హరియు సర్వము ద్రుంగెనని చదువండు
హరికర్త జగముల కనియెడిఁగాని - హరికిని భర్త యీశ్వరుఁడని యనఁడు
హరి విశ్వనామాంకుఁడనియెడిఁగాని - హరుఁడు విశ్వేశ్వరుఁడని చదువండు
హరి వరాశక్తి దా ననియెడిఁగాని - హరుఁడు వరాపరుఁడని చదువండు
హరి మహామాయ దాననియెడిఁగాని - హరుఁడు మహాదేవుఁడని చదువండు
హరిహరుఁడనెడు శబ్దార్థ మెర్గమిని - హరిహరుఁడన నొక్కఁడనియెడిఁగాని
హరిని హరించుట యదిగారణముగ - హరిహరుఁడును మారహరుఁడు ననండు
పక్షపాతి పురాణభట్టు యథార్థ - మీక్షింపఁడఱచెడు నితరేతరముల
శివనిందచేసెడి యవినీతుఁజంప - నవుఁబుస్తకము గాల్ప నవుఁబథం బిదియ
యనుచు మా కక్కయ్య యా శివద్రోహిఁ - బొనరుచు నలిగి [51] డొంకెనఁబడఁబొడిచి
తలదర్గి పొట్టలోపల [52]బెట్టికట్టి - యలరుచు నున్నెడ నక్షణంబునన
ప్రక్కలైచూడఁబౌరాణికుమేను - విక్కన విరియుచు విలవిల యనుచు
బ్రువ్వులప్రోఁకయై రూపఱియున్న - నివ్విప్రు లెఱుఁగరే యిన్నియునేల
డోహరకక్కయ్య మాహాత్మ్యమెఱిఁగి - యూహింప భక్తుల నొం డనఁజనునె
భోగయ్యగారి కథ
మఱియుఁ గెంబాగిలో మహిఁజెప్పనొప్పు - కఱకంఠభక్తుఁడకల్మషకీర్తి
భోగయ్యనాఁగ నెప్పుడుఁబరమాను - రాగుఁడై జంగమార్చన సేయఁజేయఁ
గఱకంఠుఁడాయయ్య మెఱయింపఁదలఁచి - పెఱవానిక్రియనొక్క వెయ్యశవంబు
మోచికొనుచు రుద్రముద్రాసమేతుఁ - డై చూప ఱద్భుతం బంద నేతేరఁ
బొడగని సర్వాంగములుఁ బొందమ్రొక్కి - మెడనున్న పెయ్యఁ దామెడఁబెట్టుకొనుచు
దొడుకొనివచ్చి యుత్సుకలీలతోడ - నడుగులుగడుగ నామృడమూర్తి యనియెఁ
జచ్చిన పెయ్యమాంసము నారగింప - నిచ్చ నేమముగాఁగ నిన్న నేఁబోయి
ధీయుత వినవయ్య దేడరదాసిఁ - బేయఁబాకము సేసిపెట్టవే యనిన
నడిగి వచ్చెద దుగ్గళవ్వఁదా ననుచు - నెడసేసె నాఁకొంటి నింక నీవైనఁ
బెట్టవే వండించి పెయ్య నా కనిన - నట్టిదకా కంచు నపుడు భోగయ్య
క్షారామ్లలవణయుక్తముగ మాంసంబు - సారంబుగా వండి చయ్యన మఱియు
శాకము ల్గావించి సంధిల్లఁబెక్కు - వాకంబు లొడఁగూర్చి భద్రమూర్తికిని
ఆరగింపఁగఁబెట్టునంత నయ్యగ్ర - హారంబు భూసురు లందఱుఁగూడి
గుండులు బడియలు గొని పాఱిపాఱి - యొండొరుఁగడవంగనుద్వృత్తి నరిగి
నఱకుఁడుతలతల్పు లుఱుకుఁడు గుడిసెఁ - బెఱుకుఁడు భోగయ్యఁబఱవుఁడు వెదకి
పట్టుఁడు దల వచ్చిబడియలఁబగులఁ - గొట్టుఁడు మాదిఁగకొయ్యఁబోనీక
నగ్రహారంబు గాదయ్యె నిట్లనుచు - నాగ్రహంబున విప్రులందఱుఁబలుక
హరమూర్తియును నంతనట్లదృశ్యముగ - వరకీర్తి భోగిదేవయ్య గోపించి
యంత్యజు లంత్యజు లని యఱచెదరు - అంత్యజులకుఁజొర నది యెట్లువచ్చు
నరుదుగ మీయట్టి యగ్రజన్ములకు - హరభక్తులిండులు సొరఁగరా దనిన
నిటలాక్షభక్తుల నిందించి మీకుఁ - బటురౌరవము లందఁబ్రాప్తియే చెపుఁడ
కూడదు శివదూషకుల మిమ్మునంటఁ - [53]జూడఁగఁబ్రతిమాటలాడఁగావునను
ఖలులార! యిండ్లువృత్తులు నూరు మీరు - తలఁ [54]గట్టికొనుఁడు మాదాతలు మేముఁ
బోయెదమనుచు నబ్భోగయ్యవెడలి - యాయూరి మునిమంద కరుగ నయ్యెడను
శైవులయిండుల శైవలింగములు - దేవాలయములు ప్రతిష్ఠలింగములు
నమితస్వయంభు లింగాదిలింగములు - తమతమ సింహాసనములను విడిచి
తలుపులు వడనూకి తారు లింగములు - జలదారిగాఁదూఱి చనులింగములును
పూవుఱా వడనూకి పోవులింగములు - బావి నదృశ్యమై పఱచులింగములు
కలయ నంతంత గంతులువైచివైచి - యలరుచుఁజెలఁగుచు నరుగులింగములు
[55]నురవడి వట్రిల్ల నొండొంటిఁ గడవఁ - బరువడిఁదమకించి పాఱులింగములు
నెల్లవారును జూడ నిలమీఁద నొక్క - నల్లేటిపొడవున డొల్లు లింగములు
ఖేచరత్వమున నేఁగెడు లింగములను - భూచరత్వంబునఁబోవులింగములు
ననిలవేగంబున నరుగులింగములు - చనలేక మెల్లన చనులింగములును
నీ విధంబునను గెంబావిలింగములు - భావించి భోగయ్యపజ్జనె యరుగ
లింగపర్వత మేఁగులీలఁబొల్పార - లింగభక్తాలి గేలికలు సేయుచును
నాడుచుఁబాడుచు నరుగ నిక్కడను - బాడువాఱెను బురిభాగ్యంబు దొలఁగె
నవని గంపించె సస్యావలులెండె - భువివృక్షములు వ్రాలెఁబొడిచెఁజుక్కలును
నప్పురి నిండంగ నంధకారంబు - గప్పి నెల్లెడ వంటకంబులు వ్రుచ్చె
బావులుఁజెఱువులుఁ బద్మాకరములు - వావిరి నూతులు వరువట్లు వట్టె
వనములు ఫలపుష్పవాటిక ల్గమరెఁ - గనుఁగొనఁ బశుపక్షిగణ మర్వఁదొణఁగె
ధరణిఁద్రొక్కినఠావు దరికొని కాల - దొరకొనియెను గాలి ధూళియు నెగసెఁ
తవిలి యిబ్బంగి నుత్పాతము ల్వుట్ట - భువిసర్వజనులు నబ్భూసురావలియు
భోగయ్య వోవఁగఁబురములింగములు - భోగయ్య వెనుకొనిపోయెఁబోవుటయు
నింతింతగార్యంబు లిలఁబుట్టె ననుచు - సంతాపచిత్తులై చయ్యన నేఁగి
శరణుసొచ్చితి మంచు జయజయయంచు - నరికట్టుకొనుచు సాష్టాంగంబు లిడుచుఁ
గావవే మముఁబాపకర్ముల భోగి - దేవయ్య దెస దిక్కు నీవ మా కనుచు
నవుదల ల్వంచుచు నయ్య మీధర్మ – కవిలెల మంచును గడుదైన్యపడుచు
సభయాత్ములై యున్న చండివిప్రులను - నభయంబులొసఁగి భోగయ్య తత్క్షణమ
మరలి కెంబావికి నరుదెంచె లింగ - పరికరుఁడగుచు నన్నరులు గీర్తింప
నాలింగములు భక్తి కటశాసనముగ - నోలి నన్యోన్యశివాలయంబులను
బెద్దపీఠంబులఁబిన్నలింగములు - బెద్దలింగంబులుఁబిన్న పీఠములఁ
భీమలింగంబులు రామపీఠముల - రామలింగంబులు భీమ పీఠములఁ
స్ఫటికలింగంబులు బాణపీఠముల - స్ఫటికపీఠంబుల బాణలింగములు
గనుఁగొన నిబ్భంగిఁగ్రక్కున నిలిచె - జనులకు నిదియె దృష్టప్రత్యయముగఁ
బొనరుచుఁగెంబావి భోగిదేవయ్య - వెనువెంటఁజనివచ్చి వీటఁ బీఠముల
నిలిచిన లింగమూర్తులు సాక్షిగాదె - మలహరుభక్తులు కులజులౌటకును
గుడ్డవ్వగారి కథ
నరనాథ గుడ్డవ్వ నాఁగ వెండియును - బరు లెల్లఁ దను బెద్దభక్తురా లనఁగఁ
బట్టినంతన తెగిపడియెడి కుష్ఠు - వట్టి రూపఱియున్న నట్టిచో నొక్క
నాఁడు నావిందిగె నాఁబురవీథిఁ - బోఁడిగా గుడ్డవ్వ వోవ భూసురులు
“నలుకలే కీ యగ్రహారంబులోని - కులిపి [56]జంగెత రాక నిలునిలు మనుడుఁ
బాపిష్ఠులగునట్టి పాఱులఁజూచి - శాపించుచును నింక సౌరాష్ట్ర మేఁగి
కాయంబువడయ కీ గ్రామంబు సొత్తు - నే యంచు నాత్మఁబ్రాణేశ్వరు నిలిపి
[57]ముదిత సౌరాష్ట్రాభిముఖియౌచుఁబోవఁ - బదయుగము విరిసి కదలరాకున్న
[58]మోఁకఱించుచువంగి మొగినేఁగ నేఁగ - మోఁకాళ్లుఁజేతులు మురియ నిల్వకయు
గ్రక్కునఁద్రోవఁబొరలిపొర్లి [59]పోవ - వ్రక్కలై మే నెల్ల విక్కనవిరియ
నంతలో నధికదయార్ద్రభావమునఁ - గంతుసంహరుఁడు స్వాకారంబుఁదాల్చి
యచ్చుగా సౌరాష్ట్రమందుండి యెదురు - వచ్చి సోమేశుండు వనిత దేహంబు
దివ్యాంగముగఁజేయఁదెఱవ మ్రొక్కుడును - భవ్యుండు వెండియుఁబటుదయామతిని
అడు గడ్గు నీ కీప్సితార్ధ మిచ్చెదను - బడఁతి మెచ్చితి నీదుభక్తికి ననిన
మన్మనోరమ్య నిర్మలభావగమ్య - సన్మతి మీ పదాబ్జప్రేక్షణమున
జన్మమునేఁడు దా సఫలతనొందె - నున్మదవ్యాధి గుణోద్వృత్తి యణఁగె
నసమాక్ష యింక నొండభిమతార్థముల - దొసఁగేలఁబెన్నిధి దొరకొనియుండఁ
జరగడుగఁగఁబోవు వెరవిండ్లుగలరె - వరద నీ విట్లు సుస్థిలలీలఁదనరి
యిక్కడ నుండు నాకింతియ చాలుఁ - దక్కినవరములచిక్కు లేనొల్ల
ననుడు నావిందిగె యను పురంబునను - దనరు సోమేశుఁడత్యద్భుతలింగ
మూర్తిఁజేకొనియుండె ముదితగుడ్డవ్వ - కీర్తి లోకముల నంకింపంగఁబడియె
నటమీఁదనాయమ్మపటుభక్తి మహిమ - మట యీశ్వరునకైన నరిదిదానెన్న
వనిత మున్నపహసించిన ద్విజాధముల - తనువులు సెడియె గుష్ఠనిరూఢివలన
గుడ్డవ్వయని ధరఁగొనియాడుచుండ - గుడ్డవ్వభక్తికి గుడ్డయై పఱగె
నటుగాన కులహీనులన నెట్లువచ్చు - నిటలాక్షుభక్తుల నిఖిలేశ్వరుండ
కని ప్రతిష్ఠాపూర్వకం బైన పిదపఁ - జెనసి లింగమకాక శిల యనఁజనునె
యతిశయలింగదీక్షితుఁడైనయట్టి - వ్రతి నంత్యజుండనిమతిఁజూడనగునె
హరసన్నిహితుఁబూర్వమరయుటయెల్ల - హరుశిలయన్న యట్లధికపాతకము
మేదినీవల్లభ మేరువు సోఁకి - కాదె తచ్ఛాయన కాకి వట్రిల్లు
భృంగసంస్పర్శఁబతంగంబుదొంటి - యంగంబునకుఁబాయుటది దెల్లగాదె
వారిధిఁదటినీ ప్రవాహముల్ గలయఁ - బేరున్నదే వేఱె పెక్కు లేమిటికి
సిద్ధరసస్పర్శఁ జేసి యౌఁగాదె - శుద్ధసువర్ణంబు శుద్ధతామ్రంబు
గురుకరస్పర్శచేఁగులమొక్కఁడౌట - యరిదియేయట్ల యంత్యజుఁడు నగ్రజుండు
ధర"నుమామాతాపితారుద్ర”యనఁగ - సరినొక్కదల్లి ప్రజలకు వేఱెద్ది
యొప్పెడుమాణిక్య మొక మసికోక - నెప్పాటఁబొదివిన నిలఁగాంతి సెడునె
హరభక్తుఁడధమజాత్యావృతుఁడయ్యు - ధర నున్న నేమి యాతనిప్రాప్తి సెడునె
రాజీవ మరయఁబంకేజంబు గాదె - పూజకు నది యెట్లు పూజ్యమై పరగెఁ
గాష్ఠోద్భవంబయ్యుఁగాదె పవిత్ర - నిష్ఠితంబై పొల్చె నెరి ననలంబు
యెట్టిదుర్జాతిని బుట్టిననేమి - యెట్టును శివభక్తుఁడిలఁబవిత్రుండు
నీ యగ్రజన్ముల కెల్లను గురువు - బోయెతకును గాదె పుట్టె వ్యాసుండు
పూర్వద్విజాచార్యుఁడుర్వి వసిష్ఠుఁ - డూర్వశియను లంజె కుదయించెఁగాదె
మాతంగుఁడనఁగ బ్రహ్మర్షి యొకండు - మాతంగికిని గాదె మహిఁబ్రభవించె
శునకగార్దభ మ్లేచ్ఛశుకదర్దురాది - జనితమునీంద్రాదిజాతము లెల్ల
శివభక్తిఁగాదె విశిష్టమై పరగె - నవనీశ యెఱుఁగవే యందఱ ననిన
విని బిజ్జలుఁడు రోషవిహ్వలుఁడగుచుఁ - గనుఁగొని బసవరాజునకు నిట్లనియెఁ
“బనిలేనిమాటలుఁబాటలుఁగథలు - విన విరుద్ధము లాడ వేసర వీవు
బత్తులఁజిదిమినఁబాలు గాఱెడినె - నెత్తురు గాఱెడినే యొడ్లఁజిదుమ
యిట్టిమార్గములు మున్నెఱుఁగ మే” మనిన - దట్టుఁడు బసవయ్య దా నంత లేచి
“భర్గునిఁగాదని పలుద్రోవ లేఁగు - దుర్గుణు లగు శివద్రోహులతోడ
నడరఁగ వేదభరాక్రాంతు లనఁగఁ - బడిన బ్రాహ్మణ గార్దభంబులతోడ
మహితప్రణవదివ్యమంత్రోపదేశ - రహితులై చను వ్రతభ్రష్టులతోడఁ
జాల దధీచ్యాదిశాపాగ్ని శిఖలఁ - గాలిన కర్మచండాలురతోడఁ
బట్టిప్రాణముతోడఁబశువు వధించు - కట్టిఁడు లగు పశుకర్ములతోడ
[60]జన్నెనుదొరలినఁజాగఁగఁబెట్టు - మన్నట్టి యధికపాపాత్ములతోడ
వీసానకై యెట్టి దోసాన కైనఁ - జేసాఁచికొను కర్మజీవులతోడ
మానుగా సురపాటిగా నర్థి సోమ - పానంబు గావించు పాఱులతోడ
నిన్నియుఁజెప్పంగ నేల తాఁజంపి - జన్ని సంపె నను దుర్జాతులతోడఁ
బ్రతిసేసి యాడినఁబాపంబు వచ్చుఁ - బ్రతినసూపమి భక్తిపంతంబుగాదు
శివనాగుమయగారి శ్రీహస్తమంద - నివిడి చూపెదఁబాలు నీ వన్నయట్లు
నీ మహీసురులలో నెన్నఁగఁబడ్డ - సోమయాజులఁదర్గి చూపుఁడా నీళ్లు
అటుగాక తక్కినఁగటకంబుచుట్టుఁ - గుటిలాత్ములను [61]దొడుగులఁబఱపింపు
మనుచు బిజ్జలభూసురానుమతమునఁ - జని సదాసిద్ధ బసవచక్రవర్తి
శివనాగుమయగారి శ్రీపాదములకు - భువి సమస్తాంగము ల్వొందంగ మ్రొక్కి
సన్నుత లింగపసాయితశస్త్ర - సన్నద్ధుఁడై మదిఁజెన్ను దుల్కాడ
సరస మాడినయట్లు పొరి నాగుమయ్య - కరతలాంభోజంబు గరములఁబట్టి
యొత్తుడుఁబింజించి యుడువీథిఁదాఁకి - యత్తఱి క్షీరధారావలి వర్వె
శివభక్తి కామధేనువు బసవనికిఁ - దవిలి చన్నవిసి యిబ్బువిఁగాఱునట్లు
కరుణించి శంభుండు గనకవర్షంబు - కరికాల[62]చోడుకుఁగురియించె నాఁడు
యసలార నేఁడు దివ్యామృతవృష్టి - [63]బసవనికిఁగురిసె భక్తవత్సలుఁడు
దుర్మలత్రితయ విధూతమైనట్టి - నిర్మలదేహంబు నిజ మట్ల కాదె
రుధిరమాంసాది నిరూపితంబగునె - యధమదేహులకుఁగాకని నరు ల్వొగడ
దివ్యామృతాంగ దీధితి దేజరిల్లెఁ - బ్రవ్యక్తమై జగత్ప్రత్యయంబమర
నఖిలభక్తౌఘంబు నసదృశలింగ - సుఖసమేతాత్ములై చూడ బిజ్జలుఁడు
నందందనాగి దేవయ్యపాదార - విందంబులకుఁజాఁగి వినమితుఁడగుచు
సకలలోకంబులు జయవెట్టుచుండ - నకుటిలభక్తిమై నంతంత మ్రొక్కి
యజ్ఞానజీవుల మపగతమతుల - మజ్ఞుల మధికగర్వాపరాధులము
శరణన్నఁగాచు మీబిరుదు నేఁడింకఁ - బరమాత్మ మఱవంగఁబాడియే యనుచు
శరణువేఁడుచు నున్న చండివిప్రులను - గరుణఁజూచుచు వారిఁగాంచి నవ్వుచును
బసవఁడుద్యత్సముల్లసనంబెలర్ప - నసమగజంబు నాగయ్య నెక్కించి
తానును బిఱుఁదెక్కి తననివాసమున - కానందలీల నొప్పారంగ నరిగె
శివనాగుమయగారి ప్రవిమలచరిత - మవిరళప్రీతి దుల్కాడంగ వినినఁ
జదివినవ్రాసిన సద్భక్తిమహిమ - లొదవు చతుర్వర్గపదములు సెందు
కళ్యాణపురమునఁ గల భక్తులు
(రుద్రునిమాఱట రూపంబు లనఁగ - భద్రేభసంహరు ప్రతినిధు లనఁగ
కళ్యాణమున నిత్యకల్యాణభక్తి - లౌల్యనిరర్గళ లాలిత్యముగను
మడివాలు మాచయ్య, మాదిరాజయ్య - బడవరబ్రహ్మయ్య, బాచిరాజయ్య
కిన్నర బ్రహ్మయ్య, గేశిరాజయ్య - కన్నడ బ్రహ్మయ్య, గల్లిదేవయ్య
మాళిగ మారయ్య, ముసిఁడిచౌడయ్య - శూలద బ్రహ్మయ్య సుఱియ చౌడయ్య
కలికేత బ్రహ్మయ్య గక్కయ్యగారు - తెలుఁగేసు మసనయ్య దెలుఁగు జొమ్మయ్య
శాంతదేవుండును జమ్మయ్య బాస - వంతుకేసయ్య యేకాంత రామయ్య
యుత్తమాంగదకేశి హొన్నయ్య గండ - గత్తెర నాచయ్య గాలాగ్నిరుద్రి
శృంగి బొప్పయగారు [64]సిగురుచందయ్య - డింగరి మల్లయ్య సంగమేశ్వరుఁడు
కదిరె రెమ్మయ మహాకాళయ్యగారు - పదుమరసును బురాణదమాయిభట్టు
నుదరదరామయ్య యోగి దేవయ్య - యుదయమరసుగారు హొన్నయ్యగారు
ధవళయ్యగారు బొంతాదేవిగారు - సవరద [65]చిక్కయ్య సారెనాయండు
శివముద్దుదేవుండు సిక్కదేవుండు - శివరాత్రిసంగయ్య యవిముగతయ్య
చండేశు చామయ్య ముండ బ్రహ్మయ్య - బండి [66]యరేవణ్ణ [67]యిండె సోమన్న
హాటకేశ్వరుని బ్రహ్మయ మహాబలుఁడు - కోటేశు చామయ్య గొగ్గయ్యగారు
దుమ్మద బ్రహ్మయ్య ధూర్జటికేశి - యెమ్మె సంగయ గపిలేశు విస్సయ్య
నొణిమేశు చిక్కయ నులుక చందయ్య - గణదాసి మాదన్న [68]గంటి మల్లయ్య
మురహాట కేతయ్య హరవి హొల్లయ్య - గిరిగీఁటు సింగయ్య గురజ కాళవ్వ
బానస భీమయ్య భాస్కరయ్యయును - గోనియ మల్లయ్య గొగ్గయ్యగారు
అల్లయ్య మధుపయ్య యనిమిషకేశి - హొల్లయ్య గోడల మల్లయ్యగారు
ఓలె బ్రహ్మయ కరహాళ మల్లయ్య - బాలబ్రహ్మయగారు పణిహారిబాచి
కవిలె బ్రహ్మయ బందికార మల్లయ్య - యవకర కేతయ్య శివనాగుమయ్య
నిజలింగ చిక్కయ్య నిర్లజ్జశాంతి - నిజభావుఁడును నిత్యనేమదమైలి
యంక బ్రహ్మయ గరహాళ బ్రహ్మయ్య - సుంకేశు బంకయ్య లెంక మంచయ్య
యేలేశు బ్రహ్మయ్య యీడె బ్రహ్మయ్య - మైలన బ్రహ్మయ్య మాయి దేవయ్య
చక్కెర బ్రహ్మయ్య శరణయ్యగారు - చిక్క బ్రహ్మయ్యయు సిరిగిరయ్యయును
వీరమారయ్యయు వీరలింగయ్య - వీరబ్రహ్మయ్యయు వీరభావయ్య
వీరనాగయ్యయు వీరకల్లయ్య - వీరభోగయ్యయు విమలదేవయ్య
[69]కక్కయ్య గల్లయ్య గాటకోటయ్య - చిక్కయ్య వీర్య శ్రీసూరసాని
కొండగుడ్కేతయ్య గుండయ్యగారు - చండేశుబ్రహ్మయ్య శంకరయ్యయును
అమృతదేవయ్యయు ననిమిషయ్యయును - విమలదేవుండును వీరాదిగాఁగ)
శివభక్తిసంపదల్ సిలివిలివోవ - సవిశేషభక్తి దృష్టప్రత్యయములఁ
జూపుచు సద్భక్తి సురుచిరమహిమ - నేపారు వీరమాహేశ్వరావలికి
భక్తమహత్త్వంబు భక్తాభివృద్ధి - భక్తచరిత్ర ప్రభావవైభవము
కన్నవారలు సెప్ప విన్నవారలును - నున్నతశివభక్తి యుక్తిమైఁదగిలి
దేవలకులు మంత్రదీక్షాన్వితులును - శైవపాశుపతాదిశాసనధరులు
వారివారిక లింగవంతులై చూచి - వారివారిక లింగవంతులై కూడి
వీరమాహేశ్వరాచార నిరూఢి - భూరిప్రసాదోప భోగులై నడవ
బోయలతగవు
బోయ లందఱుఁగూడి భూమీశుకడకుఁ - బోయి "యుత్పాతముల్వుట్టె నీపురిని
శ్రీకంఠశివులు గౌరీనాథశివులు - లోకేశశివులు ద్రిలోచనశివులు
నీశానశివులు మహేశ్వరశివులు - పాశమోచనశివు ల్వరమాత్మశివులు
శాశ్వతశివులు గణేశ్వరశివులు - విశ్వేశ్వరశివులును విమలాత్మశివులు
త్రిపురాంతకశివులు ద్రినయనశివులు - ద్విపదైత్యహరిశివు ల్దేవేశశివులు
నురులింగశివులును నుగ్రాక్షశివులు - హరశివులును బరమానంద శివులు
ధర్మశివులును విద్యాధరశివులు - నిర్మలశివులును నిష్కలశివులు
మొదలుగాఁగల శైవముఖ్యు లందఱును - నిదియేమి మతములో యెఱుఁగంగ రాదు
బసవయ్యతోయంపు భక్తులఁజూచి - వసుధఁదారును లింగవంతుల మనుచుఁ
దొడఁగి ప్రసాదంబుఁగుడుచుచున్నారు - నడరఁగ మా కించు కైనను నిడరు
నియ్యూరిలో మల్లజియ్యయు బొల్ల - జియ్యయు నిత్తురే చెల్లునే యిట్లు
విను మహారాజ మావృత్తి నిర్మాల్య - మొనరఁగ మాకు వచ్చినతొంటి విధము
పనులఁగావఁగఁబోయి బాలుఁడు దొల్లి - యిసుకలింగముసేసి యెలమిఁబైఁబిదుక
నేలరా మొదవుల పాలెల్ల నేల - పాలు సేసెద వంచుఁగాలఁదన్నుడును
గఁడగి తండ్రియనక గ్రక్కునఁగాళ్లు - గడికండలుగఁజేసి మృడుని మెప్పించి
మా దేవుచేతఁబ్రసాదంబు వడసి - యాదిఁ జండేశ్వరుఁడట్ల మాకిచ్చె
నంతటనుండి భోగింతు మిట్టులు ని - రంతరవంశ పరంపర మేము
నిప్పురి వీరమాహేశ్వరు లనఁగ - నిప్పు డేలా చెల్ల నిచ్చెద మనుచు
బసవయ్య యంత్రము ల్వన్నుటఁజేసి - పొసపరి మాతోడఁబోరుచున్నారు
చెల్లింపఁదగు నని చెప్పుగాదేని - వల్లభ నీ యింటి వాకిట నగ్ని
గుండముల్ ద్రవ్వించికొని కాల్దు” మనిన - నిండుఁగోపముతోడ నిఖిలేశ్వరుండు
బసవయ్యఁ దోడ్తేరఁ బనుచుడు బసవఁ - డసమానలీలమై నరుగుదెంచుడును
“గెడ గూడి బోయలఁగెడపుటిదేమి - వడిఁబ్రసాదము మీరు గుడుచుటిదేమి
యాదిమార్గమొ బల్మియో దీనిఁజెపుమ - కాదేని నాడికో కార్య మేమైన
యూరక కుడుచుట యుచితమే యనిన - ధారుణీశ్వరునితోఁదా నిట్టు లనియె
నిచ్చుట గలదు సండేశున కభవుఁ - డిచ్చిన తెఱఁగు మీ రెఱుఁగ రే వినుడు
బాణలింగములందుఁబటికంబులందు - బ్రాణలింగములందుఁబౌష్యరాగాది
లింగంబులందును లేదు ప్రసాద - మంగజహరునికి నాగమోక్తముగ
ధర మానవులు మహేశ్వరు ప్రసాదంబు - ధరియించినను గొన్నఁదారు సూచినను
నరయక దాఁటిన నరకాగ్నిశిఖల - నెరియుదురని శ్రుతు లెందును వినరె
శ్రీగురుకరుణానురాగ ప్రసాద - మాగమవిధ్యుక్త మగు ప్రసాదంబు
సుప్రసన్నానంద శుద్ధప్రసాద - మప్రతర్క్యాది లింగప్రసాదంబు
పరమపవిత్ర సంపత్ప్రసాదంబు - స్థిరభవరోగౌషధీ ప్రసాదంబు
సత్యప్రసాదంబు నిత్యప్రసాద - మత్యుత్తమోత్తమం బగు ప్రసాదంబు
గరళకంధరు కృపాకలితప్రసాద - మరుదగు సంగమేశ్వరు ప్రసాదంబు
మలదేహులకు మీకుఁదలమె భోగింప - మలహరుభక్తుల యిలుపుట్టువృత్తి
పూని లింగప్రసాదానూనసుఖము - మానవులకుఁబొందఁగా నెట్లువచ్చు
నేనుఁగుపన్నగునే గాడిదలకు - నేనాఁటఁగన్నులఁ గానరు గాక
యిచ్చుచోఁగెడిపితిమే ప్రసాదంబు - నిచ్చినకొన్న చోటెన్నఁడుగలదె
యిదియేల వెడగథ లిన్నియుఁబన్న - గుదగుదపడక నెమ్మదినుండుఁ"డనిన
“వారణాసి గయఁ గేదారంబునందు - సౌరాష్ట్రమునను దాక్షారామమునను
శ్రీగిరియందును సేతుపురోగ - మాగమస్థానంబులందెల్ల మాకుఁ
జెల్లఁగ మీరెట్లు చెల్లఁగనీరు - బల్లిదమైన మా ప్రాణంబులైన
విడుతుముగాక మామడిగూటివృత్తి - విడుతుమే యిదియేమి విపరీత[70]వృత్తి”
యనుచు బోయలులేచి కనుకనిఁబలుకఁ - గనుఁగొని బసవయ్య గన్నులనగుచు
వట్టియాకులు గాలి వడిఁదూలుఁగాక - మెట్టలు దూలునే యెట్టిగాడ్పునను
బెండ్లు దేలెడిఁగాక పేరేట నైన - గుండ్లు దేలునె మఱి తండ్లవియేల
బలువునఁగొన హరిబ్రహ్మాదులకును - గొలఁది గాదనిన మీ కొలఁదియె తొరల
[71]వలదు మీ రెంతటివారు గావునను - చల ముడ్గి తొలఁగుఁడు తెలివిడిఁగొనుఁడు
శైవశివాలయస్థానంబు దక్క - నే వీట నేనాఁట నిలఁదొల్లి నేఁడు.
నెన్నఁడే వీరమాహేశ్వరు లిండ్లఁ - గొన్నచోటులు దెల్పికొనుఁడ యిచ్చెదము
యారయ మును శైవు లైననునేమి - వీరమాహేశ్వరాచారు లైరేని
గనుకనిఁబ్రాణలింగప్రసాదంబుఁ - గొననిత్తురే మీకుఁగుటిలాత్ములార!
కొలాస లేల పైఁగొసరఁగుచంబు - గూలఁబడ్డ ట్లగుఁగూడనిమ్మనిన
[72]నేదియునేల మీ కిష్ట మేనియును - మా దేవునకును శ్రీ మన్మహేశునకు
బాలచంద్రప్రభా భాసురాంకునకుఁ - గాలకాలునకు మా నీలకంఠునకు
సర్పకుండలునకు సంగమేశ్వరున - కర్పింతుఁగాలకూటాదులు నేఁడు
రండ ప్రసాదంబు గొండ యిచ్చెదము - పొండ యింతకుఁజాలకుండి”న ననుడు[73]
“నక్కటా బసవయ్య! యందఱమమ్ము - నొక్క వెట్టునఁజంప నొండుపాయమునఁ
జాలక యిదిమేలు మేలు వో శృంగి - కాలకూటంబు మ్రింగంగఁబంచెదవు
నలి దీటుకొసఁగఁ బ్రాణంబు గల్గినను - బలుసాకు దిని యైన బ్రదుకంగ వచ్చు
నద్దిరా తాఁజచ్చి యది గుడ్తు రెవరు - దొద్దవో బసవయ్యతోడివాదంబు
వడిఁగొఱుకున కేఁగి బడిగంటఁజావఁ - బడిన మూషకములభంగి వట్రిల్లె
నేచి కొల్లకుఁబోయి యెదు[74]రెదుర్‌గాను - బైచీర గోల్పడ్డభావన దోఁచు
జాలిఁబడి కనకసాములు దమక - వేలిచికొన్న యావిధ మగుఁదమకుఁ
బగవారిబిడ్డల నగవులఁజంపు - పగిదిఁ జేసిన జోదు బసవనమంత్రి!
యీరసం బిదియేల యే మింతవెఱ్ఱి - వారము గామువో వలవ దిన్నియును
ధర భక్తు లెవ్వరే హరునకుఁదొల్లి - గరళ మర్పించుట గలదేని యిమ్ము
తవిలిచెప్పుము ప్రసాదంబని విషము - నెవరేని మునుగొన్న నేముఁగొనెదము
మేలిప్రసాదంబు మ్రింగ మీసాలు - కాలకూటంబు మాపాలె నేఁడింక
నెట్టిచ్చెదయ్య కీమాశుప్రసాద - మట్టవుఁబో విష మనియె యిచ్చెదవొ
నీవకో విషములు దేవుని కిచ్చి - చావకున్నను దత్ప్రసాదంబు మీర
చేకొండు వేయేల మీకును మాకుఁ - బ్రాకటంబుగ నింక బాస దా నిదియ
యనుడుబిజ్జలుఁడుభయానుమతమునఁ - జనుదెంచె దేవదేవుని గుడికడకు
బుడిబుళ్లునోవుచు బోయలు వచ్చి - రడరఁగఁదమకాకిపడగలు దూల
బసవన్న విషమారగించుట
బసవఁడసంఖ్యాతభక్తులుఁదాను - నసమానలీలమై నరిగియచ్చటను
గాలకూటము శృంగి ఘనవత్సనాభి - హాలాహలంబును నాదిగాఁగలుగు
విషము లన్నియుఁగూర్చి వేగ నూఱించి - విషమతరంబగు విషసౌరభంబు
గాలి సోఁకినమాత్ర నోలి జంతువులు - వ్రాలి యచ్చటన జీవంబులు విడువఁ
బై నాకసంబునఁబాటువిహగ వి - తానంబు దొప్పన ధరఁబడి చావ
రాగిల్ల నూఱినఁబ్రేగులు దెగెడిఁ - ద్రాగిన బ్రదుకంగఁదా నెట్లువచ్చు
ననుచు నబ్బోయలు కనుకనిఁ బఱవ - ఘనఘోరగరళంబు లెనయంగఁగలపి
పసిఁడికొప్పెరల నిం పెసఁగఁగ నినిచి - యసమసద్భక్త సభాభ్యంతరమునఁ
గొప్పెర ల్దీయించి కూడ నర్పించి - యప్పుడు ధూపదీపాదు లొనర్చి
పంచమహావాద్యపటలంబు లులియ - సంచితకీర్తి బసవచక్రవర్తి
యా మడివాలు మాచయ్యయాదిగను - కామారిసద్భక్త గణలింగములకు
నతిభక్తి సాష్టాంగుఁడై ప్రణమిల్లి - చతురత సరససంస్తుతిపూర్వకముగ
ముద్రవుచ్చుడును విషోద్రేకవహ్ని - రుద్రుమూఁడవకంటి రౌద్రాగ్ని కరణి
భుగులుభుగుల్లనఁబొగలి కెంబొగలు - నెగయ విషార్చుల గగనంబుఁగప్పెఁ
బటువహ్నిగొని చెఱిపాఱె భానుండు - నిటయట పడియె నీరేడు లోకములు
భూలోకమెల్లఁగల్లోలంబు నొందె - వ్రాలి మూర్ఛిల్లె జీవంబు లన్నియును
నిల మంగలమునఁబ్రేలులు[75] సిట్లుగొన్న - పొలుపున ధరణిఁజుక్కలు ద్రెళ్లిపడియెఁ
పొగగొన్నమాత్రన దిగులు సొచ్చుడును - విగతచేతనులైరి దిగధీశులెల్ల
నిండె ధూమంబు బ్రహ్మాండమంతయును - గొండలు గాటుకకొండలై తోఁచె
బడబానలంబున జడధులు గలఁగె - నడరెఁగల్పాంతాగ్ని యని బ్రహ్మవడఁకె
నీలవర్ణంబు దా నెక్కొన్ననాఁటి - హాలాహలం బని హరి దల్లడిల్లె
గుత్తుకవిష మెట్లొకో పోయె వెడలి - నత్తఱి నని రుద్రుఁడతిభయంబందె
నెగసె రుద్రునిఫాలనేత్రాగ్ని యనుచు - నొగి గణాడంబరోద్యోగంబు దనరె
నేలయు నింగియు నెక్కొన నిట్టి - హాలాహలాగ్నిమయంబగు నంత
మా యీశుభక్తుల మహిమ లిన్నియును - బోయలార వినుండు బుడిబుళ్లు మాని
కంటిమి కానము వింటిమి వినము - నుంటిమి లే మను నుక్తులు వలదు
అరయంగ నఖిలలోకాలోకములను - బరమేశుభక్తులు పరమపావనులు
నద్వితీయుండు పినాకియే కర్త - సద్విధి నేమె ప్రసాదయోగ్యులము
నిట్టిద కాదనునట్టి ద్రోహులకుఁ - గట్టితి [76]నెఱిగెల్తుఁగాలకూటాగ్ని
శాపింతు నఱికింతు సందుసందులకుఁ - ద్రోపింతు వాండ్ర నధోగతి ననుచు
దండియై బసవనదండనాయకుఁడు - చండేశనుతుఁడు శ్రీ సంగమేశునకు
సర్పాంకునకుఁదద్విషంబు సద్భక్తి - దర్పం బెలర్ప సమర్పణచేసి
పసిగమై నారగింపఁగ నార్చిపేర్చి - వెస ననివారితోద్వృత్తిఁజెలంగి
యరగలిగొనక కొప్పెరలకు నొరగి - పరమ మాహేశ్వరప్రకర ముప్పొంగి
జుష్టంబు “బ హ్వపి స్తోక మేవాపి - శిష్ట మన్నం విమిశ్రిత” మనుఁగాన
పసిఁడిగలంతెలఁబసిఁడికోరలను - బసిఁడికర్పరములఁబసిఁడిముంతలను
వారక యిటుగూడ వడ్డించికొనుచు - మారారి కర్పించి మహనీయలీల
“చిందక క్రోలుము సిక్కయ్యదేవ - సందడిసేయకు సంగయ్యదేవ
తెచ్చెదఁజుమ్మయ్య త్రిపురారిదేవ - విచ్చేసి కూర్చుండు విమలాత్మదేవ
కాలకంఠయ్యకుఁజాలదు దెండు - చాలుఁబో నీకు సిరాళ దేవయ్య
వేగ మింతేలయ్య విరుపాక్షదేవ - యీ గరిఁటెఁడుఁజాలు భోగయ్య కింకఁ
జాలదో తెత్తునా శంకరాచార్య - ఫాలలోచన పట్టు పట్టు మీసారె
యెంతైన నాస్వాదమే పురాతయ్య - చింతింపలేదువో శివదేవుఁడింక
మిగిలిన నాక చూ జగదేవతందె - నగవులఁబోదువో గగనేశ్వరుండ
కొంకకు గొంకకు శంకరదేవ - యింకను దెత్తునా లెంక మంచయ్య
పాడియే వలదనఁబర్వతదేవ - కూడ వడ్డింపుఁడీ గురుదేవనికిని
శివశివ తనియండు సిన్న దేవుండు - ప్రవిమలదేవుండు బాస సెల్లించె
ముద్దులాడక పట్టు మూర్తి దేవయ్య - దొద్దయే యెంతైన ధూర్జటిదేవ
సంబరపడకయ్య సర్వజ్ఞదేవ - కెంబావిభోగయ్య గేలియే నీకు
నీకొలఁదెఱుఁగమే నిజభావదేవ - పట్టుము మహలింగదేవ
సంతసంబే నీకుఁజంద్ర శేఖరుఁడ - మంతనం బేల నిర్మలదేవ నీకు
[77]నుసులకు నుసులకు గుసుమేశ్వరుండ - కసిమసంగెదవేల కల్లి దేవయ్య
[78]సడ్డ లిం తేలయ్య షొడ్డలదేవ - వడ్డింతుమే నీకు దొడ్డలింగయ్య
మీసలు దీర్పకు మిండసంగయ్య - బాసలువలుకకు బల్లాణదేవ
కడుపారఁగ్రోలుమా కళ్యాణదేవ - గుడికెఁడు దెత్తునా గొల్లవరాయ
చిక్కంగనీకుమా శ్రీగిరినాథ - మొక్కలం బిదియేల ముదునూరిదాసి
గ్రక్కునఁగ్రోలుమీ కఱకంఠదేవ - వెక్కసం బేలయ్య విమలాత్మదేవ
గొగ్గవ్వ మహదేవి గుడ్డలదేవి - దుగ్గళదేవి సద్యోజాతదేవి
యమ్మవ్వ సకళవ్వ యచలదేవమ్మ - నిమ్మవ్వ శాంతవ్వ బమ్మలదేవి
కాళవ్వ గేతవ్వ గామలదేవి - షోళశి బసవమ్మ సోమలదేవి
సంగవ్వ శివదేవి సాకలదేవి - లింగవ్వ రెబ్బవ్వ మంగళదేవి
ప్రమథవ్వ బాచవ్వ పదుమలదేవి - విమలవ్వ సెల్లవ్వ వీరభద్రవ్వ
చిక్కలరామవ్వ సిద్ధలదేవి - యక్కవ్వ సోడవ్వ యానందదేవి
హొల్లవ్వ గల్లవ్వ హొన్నలదేవి - హల్లవ్వ మల్లవ్వ యనిమిషదేవి
కేతలదేవి పురాతవ్వ మీర - లేతెంచి కూర్చుండుఁడీ బంతి ననుచు
సల్లీల వెండియుఁజతురతాన్యోన్య - సల్లాపసూక్తులు సరసమై తనర
నిట్టిసందడి యెన్నఁడెఱుఁగ మే మనుచు - దట్టుఁడు బసవన దా నెర్గుననుచు
దమ్మయ్య కడు పారెఁదడవకు మనుచు - నిమ్మాటికిని మిక్కి లింకఁదే ననుచు
నోయన సడలింపు మొడ్డాణ మనుచు - నీయాన నా పొట్ట నిండెరా యనుచుఁ
గడుపు దిగ్గెడిని నీల్గకుము నీ వనుచుఁ - గడుపు వెర్గినఁదెత్తుగాకేమి యనుచు
నయ్యకుఁదలమున్కలయ్యెఁబొమ్మనుచు - నియ్యయ్య కింతట నేమయ్యెననుచు
నిది వెద్ద గాదువో యీ యయ్య కనుచు - వదలింపు గట్టినవలువ నీ వనుచుఁ
బోనిత్తునే [79]నుస్లిపోయిన ననుచు - మానుఁడా సరసము ల్మాతోడ ననుచు
నాయయ్యఁ జూడుఁడీ యాస్వాదమనుచు - నీ యందు నేమేనిఁబోయెనే యనుచు
నుత్తమాంగమున నో రున్నఁగాకనుచుఁ - జిత్తము నున్నట్లు చెప్పెఁబొమ్మనుచు
గప్పెర నిండినఁగాని పోననుచు - గుప్పునఁదెమ్ము వేర్కొని గ్రుక్కెఁడనుచుఁ
దలయూఁపులకు రాకు దండ్రి నీ వనుచు - వలెనటె మాతోడ వాగ్వాద మనుచుఁ
గడుపు దా మాయయ్య వడసెరా యనుచు - బడుగుమాటలవేల బంతిలో ననుచు
దప్పిపోవునె యూఁది త్రావిన ననుచుఁ - గొప్పెరకును గంతు గొందుఁగా కనుచుఁ
[80]క్రేళ్లువాఱక యారగింపు రమ్మనుచు - నల్లవో బలిసెరా నా యయ్య యనుచు
నేలతెచ్చెదు దేకు మిచ్చటి కనుచు - మేలుబంతికి [81]నీవ చాలుదే యనుచు
నోయయ్య తెత్తునా యొక్కింత యనుచు - నా యయ్య చాలురా నాకింక ననుచు
ద్రేన్పకపోదునే దేవ యే ననుచు - ద్రేన్పఁగ నైనను దెఱపి లే దనుచుఁ
బళ్లెరం బలుఁగులువాఱెరా యనుచుఁ - బెల్లు వడ్డించితి వ్రేలెద వనుచు
నొలుకఁబోయకు మఱి యోయయ్య యనుచు - నొలికినబసవనికుండుఁగాకనుచు
దెరలోని కొప్పెరల్ దెండు దెండనుచు - హరహర దాఁచెదమయ్య నీ కనుచుఁ
గొనితెచ్చి వడ్డింపఁగ్రోలుచు భక్త - జనులఁదోతెండంచు ననురాగలీల
శివున కర్పింపుచు శివశివ యనుచు - నవధానవంతులై యారగింపుచును
జుఱ్ఱుజుఱ్ఱనఁగొని సొగయుచు గఱ్ఱు - గఱ్ఱనఁద్రేన్చుచుఁగాళ్లు సాఁచుచును
నిక్కుచు నీల్గుచు నక్కిలింపుచును - జొక్కుచుఁజోలుచుఁజక్కిలింపుచును
నక్కిలిపడి ఱెప్పలల్ల మోడ్చుచును - గ్రుక్కిళ్లు మ్రింగుచుఁగుత్తుక బంటి
గ్రోలుచు [82]నలరుచుఁ గ్రాలుచు నాత్మ - సోలుచు సుఖవార్దిఁదేలుచు వేడ్క
వ్రాలుచు మెఱయుచు వక్షంబులందు - నోలిఁబళ్లెరముది క్కొయ్యన మరలి
చూచుచు నించుకించుక వుచ్చికొనుచు - లేచుచుఁజెలఁగుచు లీలఁదలిర్ప
నాడుచుఁగప్పెర లఱచేత నొలయఁ - బాడుచు నుఱుకుచుఁబరువు వెట్టుచును
మురియుచుఁగునియుచు [83]ముఱకటింపుచును - యొరగాలనిలుచుచు సరసమాడుచును
నేతెంచి మ్రొక్కుచుఁ జేతులుసాఁచి - ప్రీతిఁబ్రసాదంబుఁబెట్టించికొనుచుఁ
గర మనురక్తిమైఁగౌఁగిలింపుచును - నరుదొంద బొత్తుల నారగింపుచును
నొండొరుముందట నున్న పళ్లెరము - లొండొరు లొడియుచు నుబ్బి యార్చుచును
విషమాక్షసద్భక్త వితతి యిబ్భంగి - విషమవిక్రమలీల విషకేలి సలుప
దండియై బసవనదండనాయకుఁడు - చండేశవరద ప్రసాదశేషంబు
గొట్టరువులవారిఁగుంచెలవారి - గొట్టుబోయల నాలవట్టాలవారి
పట్టపుదేవుల భ్రాతల హితులఁ - జుట్టాలఁబక్కాల సుతులఁబౌత్రులను
బండారులను నడబాళ్లఁబ్రెగ్గడల - దండనాయకులను దంత్రపాలకుల
దాసజనులను విశ్వాసుల భట్ల - దాసీజనముల విలాసినీజనులఁ
దతవితతాది వాద్యవిశారదులను - జతురగాయక నిజస్తవపాఠకులను
బండిత నర్తక పరిహాసకులను - మండితసత్కవి మండలి నెల్లఁ
బంతులు సాగఁగఁబంచి వారలకు - వింతవేడుక వుట్ట విషము వోయింపఁ
గాలకూటము వారిపాలికి నెయ్యి - పాలునై యుండఁగ బసవన్న మఱియుఁ
గాలాగ్ని రుద్రుని గణనాథు దాయ - కోలాహలంబును గుంజరోత్తంసు
గంగాధరప్రియు సంగరవిజయు - లింగసన్నాహంబు మంగళకీర్తి
జవుదంతితిలకంబు జగదేకవీరు - భవదుఃఖభంజనుఁబంచాస్యబలుని
నంతకదర్పసంహారు దుర్విప్ర - దంతభగ్నంబు సదాశివమూర్తి
భద్రేభసుందరుఁబరవాదివీర - విద్రావణుని వీరభద్రావతారు
నప్రమత్తునిఁద్రిపురాంతకు జంగ - మ ప్రసాదము దెండు మావంతులార
యనుచుఁబేర్కొని యివి యాదిగాఁ గలుగు - వినుతేభవితతి నుద్వృత్తిఁ దెప్పించి
యప్రతిబలుఁదెండు హయరాజుఁదెండు - సుప్రసన్నునిఁ దెండు సుభగునిఁదెండు
ధర్మకీర్తినిఁరెండు దవరాజుఁదెండు - కర్మసంహరుఁదెండు నిర్మలుఁదెండు
వాయువేగునిఁదెండు వరదునిఁదెండు - దాయఱంపముఁదెండు దత్త్వజ్ఞుఁదెండు
సృష్టిపాలకుఁదెండు సిత్రాంగుఁదెండు - దుష్టమర్దనుఁదెండు దుర్దాంతుఁదెండు
చంద్రాతపముఁదెండు శాశ్వతుఁదెండు - ఇంద్రాయుధమ్ముఁదెం డీశానుఁదెండు
చేరమప్రియుఁదెండు శృంగారిఁదెండు - వారణాసినిఁదెండు వాహకులార
యనుచుఁబేర్కొని యివియాదిగాఁగలుగు - వినుతాశ్వవితతి నుద్వృత్తిఁదెప్పించి
కూడ నేనుఁగులకు గుఱ్ఱంబులకును - వేడుకఁబోయించె విషమెల్లసమయ
నడలుచుబోయలు గడగడ వడఁక - మృడుభక్తమండలి మెచ్చి కీర్తింపఁ
బ్రమథకారుణ్య విస్ఫారప్రసాద - విమల పుష్పాంచితవృష్టి వైఁగురియ
గగనస్థులై రుద్రగణములు సూడ - నొగి దివ్యదుందుభు లొక్కట మ్రోయ
బిజ్జలుఁడద్భుతోపేతుఁడై మ్రొక్క - యజ్జనౌఘంబు వాయక జయవెట్ట
భవలతాంచితదాత్ర పరమపవిత్ర - శివగణస్తోత్ర విశిష్టచారిత్ర
సదమలగాత్ర ప్రసాదైకపాత్ర - విదితసజ్జనమిత్ర విజ్ఞాననేత్ర
ప్రోద్గతసూత్ర మహోద్గురుపుత్ర - సద్గుణైకచ్ఛత్రజంగమక్షేత్ర
యతిదయామాత్ర దుఃఖాబ్దివహిత్ర - ప్రతివాదిజైత్ర సద్భక్తికళత్ర
చన "నరిర్మిత్రం విషం పథ్య” మనఁగఁ - బనుపడు శ్రుత్యుక్తి బసవ! నీకయ్యె
బాపురే మా తండ్రి భక్తివర్ధనుండ - బాపురే మా యయ్య ఖ్యాపితశౌర్య
నల్లవో బసవయ్య నందీశమూర్తి - నల్లవో బసవ యనశ్వరకీర్తి
గరళంబు దొల్లి జగద్ధితార్థముగ - హరుఁడారగించుచో నట మ్రింగ వెఱచి
కాదె విషంబుంచెఁగంఠంబునందు - నా దేవు మాహాత్మ్య మది యెంత వెద్ద
కాలకూటముకంటెఁగడు నుగ్రవిషము - తా లెక్కసేయక దండనాయకుఁడు
అంచితభక్త హితార్థంబుగాఁగ - వంచనలే కారగించెఁగడ్పార
నమృతంబు ద్రావియు నమరసంఘంబు - సమసుప్తిఁబొందెడు జగ మెల్ల నెఱుఁగ
బసవయ్యఁజూడుఁడా విసముద్రావియును - నసమానలీల దివ్యాంగుఁడై నిలిచె
ననుచు లోకము లెల్ల నచ్చెరువంది - వినుతింప బోయలు విభ్రాంతిఁబొంది
సంతాపచిత్తులై సంస్తుతింపుచును - నంతంత సాష్టాంగులై ప్రణమిల్లి
“యభయమే బసవయ్య! యతికృపాంభోధి!! - యభయమే బసవయ్య ! యద్భుతచరిత!!
యిమ్మెయి సరివారమే బసవయ్య - తమ్ముఁబఱుప మీకుఁదలఁప శౌర్యంబె
పోల దుర్జనుతోడి పొందునకంటె - జాల మేలండ్రు సజ్జనవిరోధంబు
కావున, మము నెట్లుఁగాచి రక్షింపు - మావికలతఁద్రోచి దీవనఁబొందు
దేవ దెసయు దిక్కు నీవ మా” కనుచు - వేవిధంబుల నిట్లు విన్నవించుడును
జూచె దయాదృష్టిఁగాచె వీడ్పడఁగఁ - ద్రోచె వాదములెల్ల నేచెఁ బ్రఖ్యాతి
మాపె బోయలపెంపుఁజూపెఁబ్రసాద - మోపి లే దనినూకెఁబాపె బోయలను
నిలిచెఁజలింపక తలఁచెఁబ్రస్తవము - గెలిచె సద్భక్తిమైఁబొలిచె బీరమునఁ
జేర్చె భక్తావలిఁగూర్చె నాద్యోక్తిఁ - దీర్చె సన్మార్గంబు నోర్చెఁదర్కమునఁ
బండించె నిశ్చలభక్తిలోకముల - నిండించె బసవయ్య నిర్మలకీర్తి
జగదేవ దండనాయకుని కథ
వెండియు జగదేవ దండనాయకుఁడు - నిండారుసద్భక్తి నిధి కర్మయోగి
యభిమతలీలమై విభవంబుమెఱసి - శుభకార్య మాచరించుచు నొక్కనాఁడు
నేతెంచి వీరమాహేశ్వర తిలక - ప్రీతియెలర్ప విభూతిఁగైకొనుము
అసలార మాయింట నారగించినను - బసవనమంత్రి యేఁబ్రదుకుదు ననిన
నగుమొగం బలరార జగదేవమంత్రి - నొగిఁజూచి బసవయ్య యొండేమి చెప్ప
సర్వజ్ఞనెట్టణ శరణులరాక - కోర్వఁగ నెమ్మెయి నోపుదే యనిన
నవుఁగాక యనుచు రయంబున నేఁగి - వివిధపక్వాన్నాది వితతులు గూర్చి
సరసర బసవయ్య సనుదేరకమున్న - గరమభిషేకంబుఁగావింత మనుచుఁ
[84]జానపిప ట్లల్కి సద్భక్తియుక్తి - గానక బాఁపల కాళ్లు గడ్గుటయుఁ
బరిచారకునిచేత బసవయ్య యెఱిఁగి - యరుగుట సాలించి యాగ్రహింపంగ
జగదేవుఁడంతలోఁజనుదేరఁగాంచి - భుగభుగ కోపాగ్ని యెగయ ముందటను
తెరచీర వట్టించి చొర నెట్లువచ్చు - నరుగుము భక్తజనాళిలో వెడలి
కులదైవ మిలువేల్పు మలహరుఁడుండఁ - బలుద్రోవలనుబోవఁబాడియే నీకుఁ
గఱకంఠు శుద్ధనిష్కలభక్తియుక్తి - జఱభుల కదియేల సమకూడుఁజెపుమ
ముల్లోకనాథుని ముట్టఁగొల్చియును - గల్లరిలోకుల [85]క్షణియింపఁదగునె
హరునకు మజ్జనంబార్చుచేతులను - [86]సరవి విప్రులకాళ్లు సరి గడ్గఁదగునె
శివపాదజలములు శిరమునఁదాల్చి - భవుల కాళుల నీళ్లు వై నల్కఁదగునె
శ్రీమహాదేవుఁబూజించుచేతులను - నామాలకుక్కల నర్చింపఁదగునె
పురహరార్చితునకు మున్నెత్తుకలు - ధరనెత్తఁగూడునే త్రాటిమాలలకు
సదమలలింగ ప్రసాదజీవికిని - విదిత మీశ్వరభక్తి విముఖులైనట్టి
కర్మచండాలురఁగలసి కుడ్చుటయుఁ - గర్మంబు గుడుచుటగాదె యెట్లనిన
నదియును దివ్యాగమార్థంబులందు - మదనారిసద్భక్త మందిరంబులను
మెలఁగుపుత్రకళత్ర మిత్రగోత్రాది - బలఁగంబు లింగాన్వితులు గాకయున్న
నొండేమి యిలఁగూడియున్న యంతటను - చండాలమిశ్రదోషంబు వాటిల్లు
“దర్శనా దపి పాపదా” యనుఁగాన - దర్శనాలాప సంస్పర్శన శయన
సంపర్కభోజనాసన దానములకు - నింపారునే భక్తుఁడితరులయెడను
బశుపతిసద్భక్తి పథ మేమిచెప్పఁ - బశువులసద్భక్తి పరులఁజేయండె
ఏలేశ్వరు కేతయ్యగారి కథ
ఖ్యాత మేలేశ్వరు కేతయ్యనా న - జాతభక్తుండు దచ్చరిత మెట్లనిన
చిత్ర మత్యద్భుత శీలప్రయుక్తి - పుత్రమిత్రకళత్రగోత్రవర్గంబు
బానిస బంటు గోపాలుండు వశువు - శ్వానంబు మఱియు మార్జాల మాదిగను
గృహచారకుల నెల్ల మహనీయలీల - మహిఁబ్రాణలింగసన్నిహితులఁజేసి
తానును భవులను దలఁపఁ డల్లంత - నైనఁజూడఁడు మాటలాడఁడు వినఁడు
ముట్టఁడు వరసీమ మెట్టఁడెయ్యెడలఁ - బెట్టఁడు వారిచేఁబెట్టించికొనఁడు
తావిల్వఁడమ్మఁడెంతయు భాగ్యమునను - బోవఁడెరవువోయి పొందిడికొనఁడు
తానయై పొరయఁడింతటి కేమి యనఁడు - మానుగా నావంతయేనిఁబోనీఁడు
భవి పరిత్యాగులై భువిఁబ్రవర్తింప - శివభక్తులకు నిది శిష్టత్వ మనఁగ
నిట్టు వర్తింప నేలేశుకేతయ్య - నెట్టణభక్తివినీతిని జనులు
నెడనెడ నొక్కొక్క యెగ్గొనరింపఁ - దొడిఁబడ కా యయ్య నడచుచునుండఁ
బుడుకఁడు భవులంచుఁబోయి పొందీఁడు - నడుగఁడు భక్తుఁడ ననుచు నింకేల
వెదపద న్సెడకుండ విత్తులు సేన - వెదవెట్టుఁగాకేమి యిది సూతఁడనుచు
నలిగి విత్తులగాదియలఁజిచ్చువెట్టి - యలరుచు ద్రోహు లంతంత వీక్షింప
నేలేశుకేతయ్య యెఱిఁగి నవ్వుచును - గాలుఁగా కేమని గ్రక్కున నచటి
నీరు [87]పొణ్కలనిండ నించి తెప్పించి - యారకుండఁగఁజేన నంతటఁగలయ
విత్తించికొని కొండ్రవేలకు మిగుల - నత్తఱిఁ బండించె ననురాగలీల
మును హీళ్లహాళ బ్రహ్మన నాఁగ భువిని - వినఁ జెప్పఁజిత్రంబు విత్తు లల్కకయ
చేను వండించె నాఁజెప్పఁగఁబరగుఁ - దా నేఁడు వీరిచేఁగానఁగఁబడియె
మదనారిభక్తుల మహిమ దలంప - నిది సోద్యమే యంచు నిల బుధు ల్వొగడఁ
బనువుచు వెండియుఁబాపిష్ఠులైన - జను లంతఁబోక యసహ్యభావమునఁ
బసు లేడ తా రేడ బగి తేడ జగతిఁ - బసరించి కుడిచెడి పగిది గా కనుచు
జంత్రంబువన్ని కచ్చఱమ్రుచ్చులకును - యంత్రించి పసులఁదారంతఁబట్టింపఁ
దలర కొక్కటియును దప్పకయుండఁ - [88]బొలమునపసులకు బొలమున వెడల
నటుగొనిపోవుచో యనుగుచునుండి - యిటప్రాణనాథుఁడుండుటఁజేసి పసులు
పండిన పొలమునఁబదువయు మొలవ - నిండినకొలఁకుల నీర్గలచోట
మఱచియైనను బులు గఱవక నీరు - దఱియుచో మూతులు దడియంగనీక
యేడునాళ్లునుగూడ నిటు సనుచుండ - చూడ నక్కజ మైనఁజోరు లూహించి
యిది యేమి చోద్యమో యిట వట్టి తెచ్చి - నది యాదిగా మేయ వంటవునీళ్లు
నుండిన ఫలమేమి రెండుమూన్నాళు - లుండినఁజచ్చు నొక్కండును మనదు
వట్టి కర్మంబేల కట్టికొనంగ - నిట్టున్న భంగిఁబోనిం డని విడువ
గ్రక్కున మగిడి యుబ్బెక్కి యంతంత - నెక్కడ నిలువక యెగసి దాఁటుచును
తోఁకలు వీపులతోఁగీలుకొలిపి - వీఁక వచ్చినదారి విడువక పట్టి
యేడునాళ్లకు మును పేతెంచు తెరువు - నేడుజాలకుఁగూడనేఁగుడు నిచట
నేలేశు కేతయ్య యెడదవ్వులందు - కీలరుఁబొడగాంచి కినియుచు దొడ్డి
పలుగాఁడి నిడి వ్రతభ్రష్టుల దిక్కు - పలుకుట సూచుట వాతకంబనుచుఁ
జొరనీక నూకుడుఁజొప్పయుఁగసువు - పరులు వాపంబంచుఁబడిగొనివైవఁ
గొప్పదిక్కున నంత సూడక వ్రతము - తప్పమయ్యా యని తా[89]రర్చునట్లు
నెలుఁగెత్తి కూడి యంబేయని [90]యఱచుఁ - దల లెత్తివంచు నాల్కలు వెడలించు
తెట్టుపై మూతులువెట్టి యన్నగరి - చుట్టును వాచర్చు శోకంబు లడర
దొడ్డిలోపలఁదారు దొల్లి భజించు - దొడ్డలింగముఁదొంగితొంగి చూచుచును
దాఁటఁగ దలపోయు [91]దర్పంబుపేర్మి - దాఁటఁగ నోడుఁ గేతయ్య రమ్మనక
యాపసు లిభ్భంగి నలమటపడఁగ - లోపలఁగట్టిన క్రేపులి ట్లెఱిఁగి
తప్పునో తమతమతల్లులు నియమ - మప్పాటనని యర్వ కాలింపకున్న
లేఁగలఁబుడుకుచు లీలఁగేతయ్య - మూఁగియర్చుచు మేఁతముట్టకుండుటయు
శీలము ల్దప్పమి వోలఁగా నెఱిఁగి - యాలోకు లత్యద్భుతాక్రాంతులుగను
బలుగాళ్లు దెఱపింప నలరుచుఁబసులు - వలివేగమున వచ్చివచ్చి యొండొండ
[92]యూఁకర ల్గొట్టుచు నుత్తలపడుచు - వీఁకఁగన్నులు విచ్చివిచ్చి చూచుచును
దలలు లింగంబుతోఁదాఁకించికొనుచు - వలగొని వచ్చుచు వడి మూరుకొనుచు
నిట లింగవిముఖులై యేఁగుటఁగోలె - నట పూరికఱ్ఱయు నంటకుండుటకు
సత్యమీ లింగంబు సాక్ష్యమన్నట్లు - నిత్యలింగస్పర్శ నియమము ల్సలిపి
గ్రక్కున కేతయ్యగారి పాదముల - కొక్కింత వంగుచు మ్రొక్కి తత్క్షణమ
ముప్పిరిగొనిపాఱి చొప్పయుఁగసువు - నప్పుడు దమ కడుపార మేయుచును
నెడనెడ నుదకంబు లేఁగి త్రావుచును - వడి నాకుచును జాఁగఁబడుచు లేచుచును
బొదుగులు సేపంగఁబొదలి నెయ్యమున - మొదవు లంబే యని మునుకొని యఱవఁ
బసులఁగేతయ్య నేపట్టుట యెఱిఁగి - పసిగొని క్రేపులు వార కర్చుచును
విడువఁదల్లులడాసి కుడువఁగ నియతి - నడరంగనఱచెఁ దా రట్ల కావునను
నేలేశు కేతయ్య యింటియీ పసులు - పాలింపఁగా శివభక్తుల యనిన
నితరులఁగలయంగ నెవ్విధిఁగూడు - మతిఁదలఁపఁగ [93]గురుమార్గమే యిదియు
సవరద నాచయ్య కథ
సవరదనాచయ్య యువిదకుఁదొల్లి - కవలవా రుదయింప గ్రక్కున మున్న
యుదయించు బాలున కొక్క లింగంబు - నుదయించు లోనన నొగి సమర్పించి
యున్న బాలునికి వేఱొక్క లింగంబు - మున్ను గల్పింపమి నన్నాతి దడసి
పతికిని వినిపింపఁబథిహీనుఁడయ్యె - సుతుఁబాఱవైపుఁడు చూడఁగరాదు
శరణోక్తి గురులింగ సన్నిహితంబు - నరయ నర్ధోదయంబైనప్డ వలయు
నని నాచిదేవయ్య యఖిలంబు నెఱుఁగఁ - దనయు విసర్జించె ననుచు నాద్యోక్తి
మార్గంబులుండఁగుమార్గంబులూఁది - మార్గమే యీ త్రాటిమాలలఁగలయఁ
బశుపాశపతి యుండఁబశువులౌ [94]పంద - పశుజీవులకుఁబెట్టు పందలఁబట్టి
సోడంబుతో ముక్కు మోడుగాఁగోసి - కూడ నిట్టికఁబ్రామ కేడఁబోవచ్చు
ఖండేందు ధరుఁడిట్టికర్ముల యొద్ద - నుండునే మా భక్తు లొద్దనే కాక
రాచిన శుద్ధశివాచార మహిమ - నాచుఁడ యెఱుఁగంగ నీ కేలవచ్చు
దృష్టిహీనుండు దా దీప మే మెఱుఁగు - నష్టకర్ణునకును నాద మేమిటికి
జ్వరపీడితుఁడు వాలచవి యే మెఱుంగు - సరి గప్ప లెఱుఁగునే జడనిధిలోఁతు
వానరం బెఱుఁగునే వరరత్నమహిమ - శ్వానం బెఱుంగునే స్వర్గలోకంబు
రా నేర్చునే పుష్పరసమున కీఁగ - కాన నేర్చునె రవిఁగౌశికవితతి
యజ్ఞానజీవుల కతులితభక్తి - ప్రాజ్ఞత యిదియేల ప్రాపించుఁజెపుమ
ముంగిటిపెన్నిధి దంగేటిజున్ను - నంగిటనూరెడు నమృతంబనంగఁ
జను నేకలింగ నిషాభక్తియుక్తిఁ - జనకదుష్పథములఁజరియించు టెల్ల
రాజితాంచితరత్న రాజ ముండంగ - గాజుపెంచిక లేఱ గమియించినట్లు
తవరాజ మమరి ముందఱఁబ్రోఁకయుండ - తవుడు బొక్కుదునని తలఁచినయట్లు
దొడ్డిలోసురధేను [95]వొడ్డుగాఁగురియ - గొడ్డుఁ [96]బిదుకఁగుండఁగొనియేఁగినట్లు
నక్కజంబగుచు వజ్రాయుధంబుండ - మొక్కలసురియకు మోహించినట్లు
పొట్టపొర్వునఁగల్ప భూరుహంబుండ - వట్టివృక్షమునకు వడి నేఁగునట్లు
నొదవంగ వఱ్ఱేట నోడ యుండంగ - వద రూఁదినట్టు లీ వసుమతిలోన
మంగళంబగు భక్తిమార్గముండంగ - వెంగలులై కర్మవిధి యూఁది చెడుట
“స్మృతి తేన సహ సంవ సే”త్తని మ్రోయ - మతిహీనులకు నేల గతమగుబుద్ధి
నెఱి నెన్నిమాఱులు నీళ్లలోపలను - గొఱుపడంబుదికిన మఱి తెల్లనగునె
యేనాఁట బ్రద్దల నెంత గట్టినను - శ్వానంబుతోఁక దాఁజక్కన యగునె
మానక జలములలోన నేప్రొద్దు - నానిన శిల మెత్తగానేర్చు నెట్లు
నెడపక పాలు దానెన్నివోసినను - విడుచునే సర్పంబు విస మొకింతైనఁ
బొలుపుగాఁదేనియ వోసి నూఱినను - నిలఁదీయనై యుండునే వేఁపనార
పన్నుగానే లెంత వ్రామి కడిగిన - మన్నుఁదాఁబోవునే మఱియట్లుఁగాక
పసిఁడినాఁగటఁబెక్కుభంగుల దున్ని - వెస ముల్కవిత్తులు వెదవెట్టినట్లు
ఘనసారవృక్షముల్ ఖండించి వెల్గు - పెనుజెముళ్లకుఁ జుట్టుఁబెట్టినయట్లు
నగ్గిలోపల మూత్ర మఱిముఱిఁబోసి - డగ్గఱి వేల్వఁదొడంగినయట్టు
లచ్చుగా నర్ఘ్య[97]పణ్యమ్ములు దెచ్చి - యిచ్చఁగుక్కల కాళు లిలఁబూన్చినట్టు
లోడునఁబోసిన యుదకంబులట్లు - నీడమాలిన ధరణీరుహంబట్లు
రాజితలింగపరాఙ్ముఖానేక - పూజలు నిష్ఫలంబులు గావె తలఁపఁ
ద్ర్యక్షపరాఙ్ముఖక్రతు వాచరించి - దక్షుఁడెఱుంగవే తలఁగోలుపడియెఁ
బరశురాముఁడు దొల్లి బాఁపల కర్థి - ధర యిచ్చి యెఱుఁగవే తా నేమి గనియె
నిల యెల్ల నెఱుఁగ విప్రులనె పూజించి - బలి బంధనంబునఁబడఁడె తెల్లముగ
నడరంగ గౌతముఁ డగ్రజన్ములకుఁ - గుడవఁబెట్టియ కాదె గోహత్యఁజెందె
వేదజ్ఞులగు కోటివిప్రుల కన్న - మాదటఁబెట్టిన యట్టి ఫలంబు
త్ర్యక్షభక్తున కొక్కభిక్షంబు వెట్టు - నక్షయఫలమున కసమాన మనుట
వ్యక్తమైయుండఁ గుయుక్తుల నడవ - భక్తియుఁజెడు దానఫలము నిష్ఫలము'
నని పెక్కు భంగుల నానతిచ్చుడును - విని శోకజలసమన్వితనేత్రుఁడగుచు
జగదేవుఁ డాభక్త జననికాయంబు - మొగిఁబ్రస్తుతింపుచు మోడ్పుఁగే లమరఁ
“గర్మబద్ధుఁడనైతిఁ గష్టుఁడ ఖలుఁడ - దుర్మదోపేతుఁడ దుష్కృతాలయుఁడఁ
బ్రజ్ఞావిహీనుఁడఁ బరమపాతకుఁడ - నజ్ఞాని నధికసర్వాపరాధుండ
శంకమాలిన యనాచారుండ దీని - కింకఁబ్రాయశ్చిత్త మేమియు లేదు
పాన లేటికి విడుఁబ్రాణంబు గెలస - మానతి యిండు ఆన” కని మ్రొక్కి నిలువఁ
గనుఁగొని బసవయ్య ఘనభక్తవితతి - యనుమతంబునఁగూడ నతని కిట్లనియె
“గొంకక విను మఱికొన్ని దినముల - కింక శివద్రోహ మిట పుట్టఁగలదు
మడియింపు ద్రోహిని మా కెక్కెఁగెలస - మడరఁ బ్రసన్నుఁడయ్యెడి శివుఁడప్డు
ఈ నిర్ణయమునకు నీశానగణ వి - తాన మెంతయు మెచ్చి తత్ర్పస్తవంబు
నిమ్ములఁగరుణించి యిచ్చిరి నీకు - నమ్ము ముమ్మాటికి లెమ్ము లె” మ్మనుడు
[98]నంగద మోడ్పుఁగే లలికంబుఁజేర్చి - పొంగుచు వీరతాంబూలంబు గొనుడు
జగదేవశరణుని నగరికి బసవం - డగణిత భక్తసహాయుఁడై యరిగె
నసలార నుచితక్రియాదులఁదనిసి - బసవన్న యసమసద్భక్తులుఁదాను
ననయంబు భక్తిసుధామృతాపార - వనధి నిమగ్నుఁడై వర్తింపుచుండె
అల్లయ్య మధుపయ్యల కథ
మఱియంత నల్లయ్య మధుపయ్య యనఁగఁ - గఱకంఠుభక్తు లకర్మసంచయులు
లింగైకనిష్ఠావిలీనమానసులు - జంగమారాధనాసక్తచేతసులు
పరమశివాచార పరవర్త్మనిరతు - లురుతరకీర్తి నియుక్తులు నాఁగ
నసమానలీలఁగళ్యాణంబునందు - బసవఁడు దారు నప్పాట వర్తింప
నంత బిజ్జలుఁడు దాఁ గొంతకాలమున - కంతకు ప్రోలికి నరుగంగఁదలఁచి
బసవని మహిమయు భక్తి మహత్త్వ - మెసకంబు నెఱిఁగియు నెఱుఁగనియట్లు
పొదలిన యజ్ఞానబోధగాఁజేసి - మదియించి యల్లయ్య మధుపయ్యగారి
తప్పేమియునులేక చొప్పుగా దనక - రప్పించి కన్నులు వుప్పించె నంత
'కాలకాలునిభక్త గణముల మహిమ - లేల తా మున్నును నెఱుఁగునుగాదె
యక్కట చెడఁజూచె నవనీశుఁడింక - నిక్కటకంబున కెక్కడిబ్రదుకు
మృడుభక్తు లలిగినఁజెడఁడె తా” ననుచు - జడిగొని నరులెల్ల బుడిబుళ్లువోవ
బసవఁడు మొదలుగా నసమాక్షుభక్తు - లసమకోపోద్దీపితాంగులై పొంగి
మసలక యల్లయ్య మధుపయ్యగారి - కసలారఁగాఁగన్ను లప్పుడ పడసి
'యింక నుండఁగఁగూడ దీయూర' ననుచు - శంకరభక్తులు జగదేవమంత్రిఁ
'బనిచినతొల్లింటి బాసగైకొనుము - తునుము శివద్రోహి' ననుచు బిజ్జలుని
నొసలిరేఖలు గసిబిసిచేసి రాజ్య - మసమాక్షుకవిలియ నటు దుడిపించి
బల్లహుకటకంబు వదటిపా ల్సేసి - యెల్లవారును జూడ నీక్షణంబునను
'బాడగుఁ [99]గటకంబు వాడగుఁగూడఁ - బాడగు' ననుచు శాపంబు లిచ్చుచును
రాచిన మడివాలు మాచయ్యగారు - నాచౌడరాయఁడేకాంతరామయ్య
కిన్నర బ్రహ్మయ్యయు గేశి రాజయ్య - కన్నడ బ్రహ్మయ్య గక్కయగారు
మాది రాజయ్యయు మసణయ్యగారు - నాదిగా నప్పురి యఖిలభక్తులును
దండిజంగమకోటి దనతోడ నడవ - బండారు బసవనదండనాయకుఁడు
నెసఁగఁ గప్పడి సంగమేశ్వరంబునకు - వెస నేఁగె బిజ్జలు నెసకంబు దలఁగ
గటకటా కఱకంఠు గణములు వోవఁ - గటకంబుభాగ్యంబు గ్రక్కునఁదొలఁగె
భూకంపమయ్యెను భువి నర్ధరాత్రి - కాకు లఱచె వంటకంబులు వ్రుచ్చె
ధరఁబడె నుల్క లత్తఱి ఱాల వాన - గురిసె భాస్కరచంద్రపరివేషమయ్యె
దివిదీటుకట్టె వేసవి మూఁగె మంచు - గవిసెను మధ్యాహ్న కాలంబు నందు
కడు నుగ్రరూపుఁడై కాలుండు గానఁ - బడియెను బట్టణ ప్రాంతదేశమునఁ
బొరిఁబొరి గవిసెఁగావిరి యెల్లయెడల - ధరణీశ్వరుఁడు గాంచెఁదలలేని నీడ
రవి యుదయించు తత్ప్రస్తవంబునను - దివిఁబ్రతిసూర్యులు దీపించి రింక
నెంతగానున్నదో యిట మీఁదననుచు - సంతాపచిత్తులై జనులు భీతిల్ల
నిక్కడ జగదేవుఁడింటి కేతేరఁ - జక్కన నాయయ్య జనని వీక్షించి
“శివగణద్రోహంబు సెవిఁబడ్డయపుడ - యవిచారమున వారి హరియింపవలయుఁ
జాలరేఁదారేని సమయంగవలయుఁ - గాలకాలుని భక్తగణమార్గ మిదియు
సమయింపఁజాలక చండియై తాను - సమయనిప్రాణవంచక కుటిలునకుఁ
గుపితున కజ్ఞున కపజీవితునకు - విపరీతచరితుండు విషమలోచనుఁడు
మెచ్చునే వానికి మిక్కిలిభక్తి - యిచ్చునే కూర్చునే యిన్నియునేల
క్రితము నీ ప్రాణ పరిత్యాగమునకు - మతిమెచ్చి యవసరోచిత మిచ్చి నిన్నుఁ
బంచి యేఁగిరి కాక భక్తు లాద్రోహిఁ - ద్రుంచుట కోడియే తొలఁగిరె చెపుమ
యందొక్కఁడలిగిన నవికలాజాండ - సందోహములు గాలి డిందకయున్నె
దక్షుఁడు క్రొవ్వి యదక్షుఁడై తొల్లి - దక్ష మఖక్షయదక్షుఁబల్కుటయు
వినఁగఁజాలక తాన తనకోపవహ్నిఁ - గనలుట వినవె యా గౌరి తత్క్షణమ
యదిగాక యుపమన్యుఁడభవునినింద - మది విన కపుడ భస్మంబయ్యెఁగాదె
కావున శివభక్త గణనింద వినియు - నీ వూరకుండుట నీతియే వానిఁ
జంపియే కుడువఁగఁజనుదెంచి తిపుడు - పంపుడుకళ్లు నీ కింపారు నెట్లు
చీ! కుక్క! చేఁజేత శివుప్రసాదంబు - చేకొని కుడువఁగ సిగ్గెట్టులేదు
వచ్చి కక్కుదుగాక [100]శ్వానంబునట్లు - నుచ్చుచ్చురే” యని యొగిఁజిట్టమిడిచి
వెడలి వాకిటిదెస మృడుప్రసాదంబు - కుడుకతోఁగొనివచ్చి పుడమిఁబోయుడును
'దగ వగు' ననుచును దాఁగుక్క భాతి - జగదేవుఁడిట్లు ప్రసాదంబు గుడువ
మల్లబ్రహ్మయ లన మహి వీరభక్తి - కెల్లయై వర్తిల్లు నెడ నర్ధరాత్రి
నీ వార్త విని జగదేవునికడకు - వేవేగఁజనుదెంచి వెండివొత్తునను
దారును నా ప్రసాదం బారగించి - యా రాత్రి కొల్వున కరిగి బిజ్జలుని
నల్లంతఁబొడగని యలుఁగులు వెఱికి - జల్లున నలిగి యా సభ దల్లడిల్ల
నొక్కట మువ్వురు నుద్వృత్తి నెగసి - చక్కడ్చి పొడ్చి జర్జరితంబు సేసి
యలుకమై గెడిగెడి యనుచు బిజ్జలుని - తలగోసి పొట్టలోపలఁబెట్టి కిట్టి
'తా నసంఖ్యాతుల యానతి యదియు - నీ నరాధముఁబొలియించితి మేము
అధికులౌ భక్తులకహితంబుసేయు - నధములందఱును నివ్విధిఁబోదు'రనుచు
గాయముల్[101] బిగియుచుఁగతులుద్రొక్కుచును - రాయముల్గొనుచుదండలనటింపు
బొంగిబొబ్బిడుచుఁజెలంగి యార్చుచును - లింగభక్తులకెదుర్లేరు వొండనుచు
బిండుగాఁబౌరులు బిజ్జలునితల - గుండుగండా! యని ఘూర్ణిల్లుచుండ
మగిడి యా మల్లబ్రహ్మయగారుఁ దాను - నగరువెల్వడి తన నగరికి వచ్చి
తల్లికి నందంద ధరఁజాగిమ్రొక్కి - సల్లలితాంగి ప్రసాదంబు వడసి
'పరమపాతకు నట్టి భక్తనిగ్రహునిఁ - బొరిగొన్నయంతన పోవ దాద్రోహి
నప్పుడేచంపక యరుదెంచినట్టి - తప్పున కింకొండు దండమున్నదియు'
ననుచు నజ్జగదేవుఁడంతలోపలను - తన శిరంబున కల్గికొని విమానములఁ
బుత్రమిత్రకళత్ర గోత్రాదులను వి - చిత్రంబుగా నప్డ శివలోకమునకుఁ
గొనిపోయెఁ గటకంబుజనులెల్లబెదరి – కనుకనిఁబఱవంగఁ గ్రందువుట్టుటయుఁ
గన్నభక్తులు వార్తవిన్నభక్తులును - నున్నభక్తులుఁబోయి రొక్కొక్కయెడకు
నంతరాజ్యార్థమై యనిచేసి యతని - సంతానమెల్ల నిస్సంతాన మయ్యె
వీఁకఁ గొట్టములలో వెలిఁగె గుఱ్ఱములు - తోఁకల నిప్పులు దొరుగ నక్షణమ
కరులును గరులును గన్నంత నెదిరి - పొరిఁబొరిఁదాఁకి జర్జరితమైపడియె
బ్రసి యమాత్యాది భటవర్గమెల్లఁ - దమలోనఁ జచ్చిరి సమరంబుసేసి
బసవని సత్యశాపమునఁగాఁజేసి - పసచెడి కటకంబు వాడయ్యె నంత
వినియె నంతయు నట చనియెఁ గూడలికి - గనియె సద్గురువు సంగయదేవునచట
భక్తులుఁదానును బరమానురాగ - యుక్తి నబ్బసవయ్య యుండె సంప్రీతి
నంత నా గురువు సమంచితనాద - సంతతపూజాది సత్క్రియావలుల
ముంచి భజించి కీర్తించి మెప్పించి - మించి విన్నపమాచరించి ప్రార్ధించి
“దేవ సద్గురుమూర్తి దివ్యలింగాంగ - దేవ నా సంగయ్యదేవ ప్రాణేశ
నీదుసద్భక్తప్రసాదంబుఁగుడిచి - యాదట బ్రదికి యింతైతిఁ గావునను
భవభవంబుల వారి పన్నఁగాఁదగుదు - భువివారి ఋణమునఁబోవుటగలదు
అంతియకాని నిన్నడిగినచోటు - నెంతైన నేమైన నిచ్చినచోటు
గలతప్పుసైరించి కాచినచోటు - గలదేని చెప్పుమా కానమీయందు
పుట్టినమొదలును బోఁకయుఁబొరయ - వట్టికొల్వున నిన్ను ముట్టఁగొల్చితిని
వెట్టిచేసిన నీకు వెయ్యేఁడులైన - నెట్టును మేలకా కెగ్గేమి తలఁప
నూర కిట్లనుచుట యుచితమే నీకు - నారంగఁ బ్రమథులయాన నీయాన
వృషభవాహన విన్నవించుట వినక - వృషభంబు నీకెట్లు విడువంగ వచ్చు
నొల్లనొండేమియు నోటంబుగాదు - వల్లభ[102] యడుగను వరమిఁక నిన్ను
బరమపరానంద పరవశీభూత - నిరవధితత్త్వవిస్ఫురణ పెంపునకు
గతిమనోవాక్కాయ కర్మచైతన్య - రతులు నీయంద [103]విశ్రాంతంబు నొంద
జేయుము నీయాజ్ఞఁజేసి యేతెంచి - చేయంగఁగల పనుల్సేసితి నింక”
ననుడు దయామతి నగ్గురుమూర్తి - తన తొంటి భావంబుదాల్చి యక్షణమ
సంగయదేవుఁడు సదనాంతరంబు - భంగిగా వెడలుడు బసవయ్యసూచి
సన్నుత తద్గురు చరణాబ్దయుగము - [104]నెన్నుదు రిఱియంగ నన్నుతిమ్రొక్కి
యానందబాష్ప సమంచితవార్ధి - తా నిట్టవొడువ గద్గదకంఠ మమర
ముత్పులకలు మేన మొగినిండ హర్ష - తత్పరుఁడైయున్నఁ దనయు లే నెత్తి
చక్కన తనదు ప్రసాదంబువెట్టి - యక్కున నందంద యప్పళింపుచును
గొడుకు లోపలఁజేర్చికొని గురుమూర్తి - గుడిసొచ్చె నిరువురఁబొడగానరాదు
పసగొని సకలభక్త సమూహిసూడ - బసవయ్య గురువుగర్భంబుసొచ్చుటకు
సంగయదేవుండు సద్గురుభాతి - భంగిగా నేతెంచి బసవయ్యనిట్టు
తనయందు సంధించికొనుటకు నంత - ఘనతరలీల జంగమకోటి యలర
నరుదగులింగ తూర్యంబులు మ్రోయ - ధరఁ బుష్పవృష్టిదాఁబరిగొని కురియఁ
గోయని భక్తనికాయమెల్లెడల - గేయని బలుమాఱుఁ గీర్తనసేయ
జయజయారవములు సందడింపంగఁ - గ్రియఁగొని వినుకులుఁగేళికల్దనర
మాదిరాజయ్యయు మాచిదేవుండు - నాదిగాఁ గలభక్తులనురాగలీల
గలవె యుత్పత్తిస్థితిలయప్రపంచ - ములు బసవయ్యకుఁ దలఁచిచూడంగ
గాలిలోపల సురగాలినాఁబుట్టి - గాలిలోనన వెండిఁగలసియట్లు
శరనిధిఁగడలునా జనియించి వెండి - శరనిధిలోనన సమసిన యట్లు
నుడువీథియందు విద్యుల్లతవుట్టి - యుడువీథియందుఁ దా నడఁగినయట్లు
జలములయందు వర్షాఫలంబమరి - జలములలోనన సమసినయట్లు
సద్గురుకారుణ్య సంగతిఁబుట్టి - సద్గురుకారుణ్య సంపదఁదనరి
సద్గురుగర్బవిశ్రాంతిమై నిపుడు - తద్గతుఁడై లింగ తత్త్వంబుఁ బొందె
నట్టిదకాదె గుర్వంఘ్రియుగంబు - ముట్టఁగఁ గొల్చినయట్టి భక్తాలి
హృదయాంబుజంబుల నీ బసవయ్య - కదలక పువ్వును గంపునుబోలె
నలి నున్నవాఁడుగా కిలవేఱుగలదె - మలహరుభక్తులఁగలకాల మెల్ల
భక్తహితార్ధమై ప్రభవించెఁగాక - వ్యక్తిగా నతఁడీశ్వరాంశంబ కాఁడె
యని నుతింపుచుఁదొంటియట్ల సద్భక్తి - జనితసుఖామృత వనధిమధ్యమున
నోలలాడుచు నుండి రురుతరానంద - లీలమై నటు గొంతగాలమింపారఁ
బ్రస్తుతింపంగ సద్భక్తి విస్ఫురణఁ - బ్రస్తుతికెక్కిన బసవని చరితఁ
జెప్పితి భక్తులచే విన్నమాడ్కిఁ - దప్పకుండఁగను యథాశక్తిఁజేసి
యిమ్మహి నీశున కెఱుఁగంగరాని - యమ్మహాబసవని యద్భుత చరిత
వర్ణింప నెంతటివాఁడ నట్లయ్యు - వర్ణనచేసితి వారిన కాని
యేయెడ నన్యధా యెఱుఁగ నే ననెడి - యీ యొక్క బలిమి మహిష్ఠతకలిమి
నదియునుగాక మహాభక్తవరుల - సదమల దివ్యప్రశంసగాఁజేసి
భావించినాదు వాక్పాననార్థంబు - గావింప మేటి యీ కథ రచించితిని
బసవపురాణంబుఁబాటించి వినిన - నసలారుఁబో ప్రసాదానందసిద్ధి
బసవపురాణంబుఁబాటించి వినిన - వసియించు సద్భక్తి వాసనమహిమ
బసవపురాణంబుఁబాటించి వినిన - బసిగమైఁబ్రాపించు భక్తులకరుణ
బసవపురాణంబుఁబాటించి వినిన - బసరించు లింగానుభవనిత్యసుఖము
బసవపురాణంబుఁబాటించి వినిన - నెసకంబుతోఁగల్గు నీప్సితార్థములు
బసవపురాణంబు భక్తి వ్రాయించి - వసదిగాఁజదివెడు వారలకెల్ల
దురితము లాపదల్ ద్రోహంబులెల్ల - హరియించు నెంతయు హరుకృపఁజేసి
యీ పురాణం బెవ్వరేఁదమ యింట - నేపార నిడికొన్న నిహపరసిద్ధి
శరణోపకార బసవపురాణార్థ - విరచితత్రిభువన విఖ్యాత చరిత!
శరణోపకార బసవపురాణార్థ - వరభుక్తిముక్తి సంవర్ధనభరిత !
శరణోపకార బసవపురాణార్థ - సరససమంచిత సత్యవాగ్జాల!
గొబ్బూరి మాదన్న కూరిమిశిష్య! - గొబ్బూరిసంగ సద్గుణ సముత్తుంగ!
ఇది యసంఖ్యాత మాహేశ్వర దివ్య - పదపద్మసౌరభభ్రమరాయమాణ
జంగమలింగప్రసాదోప భోగ - సంగత సుఖ సుధాశరధి నిమగ్న
సుకృతాత్మ పాలుకురికి సోమనాథ - సుకవిప్రణీతమై శోభిల్లి తనరి
చరలింగఘనకరస్థల విశ్వనాథ - వరకృపాంచిత కవిత్వసూర్తిఁబేర్చి
చను బసవపురాణ మనుకథయందు - ననుపమంబుగ సప్తమాశ్వాసమయ్యె.
- ↑ సెంబలినారు
- ↑ మాన
- ↑ మాలుఁ
- ↑ కప్పు
- ↑ లు
- ↑ హీనకురియు
- ↑ వల
- ↑ యంగన
- ↑ రేహ్యంబు
- ↑ మాలుల(లర)
- ↑ స్రప్టోక్త
- ↑ మహత్తరుఁడు, మహోత్తముఁడు
- ↑ ఎచటనుబ్రాహ్మల కితరుల
- ↑ దేవ(వు)నివారు
- ↑ జంది
- ↑ నంది
- ↑ యొజ్జ
- ↑ ఁగా
- ↑ బునన్న
- ↑ గలరో
- ↑ ఁదమ్ము
- ↑ పనుగొను
- ↑ లిడుచు
- ↑ పాది, పాడి
- ↑ కాళవ్వ
- ↑ చెపుడుదద్ద్విజు
- ↑ భూమీసురులు
- ↑ న
- ↑ డు
- ↑ కేఁగెదరేమి, కేఁగెదరిట్లు
- ↑ పాఱులను
- ↑ వేనీల్గు
- ↑ దుకొనికాల్వ
- ↑ గ్రోవరే
- ↑ విడ్చి, విడిచి
- ↑ తమకు
- ↑ ధర్మ
- ↑ మా(లులు)లరు
- ↑ మెర్గియెర్గి
- ↑ ఱపు, పుర్వు
- ↑ పసియేఁగవెనుకను
- ↑ పడియులేచిన ఱొంపిగడిగికొన్నంత
- ↑ సేయుటేనియు
- ↑ అద్భుతంబుగబల్లకనుపట్టణమున నుద్భటుం
- ↑ బాణిస
- ↑ గసి, గిరి
- ↑ నూర్భూతములీ మఱ్ఱినెలమి
- ↑ యవయగ
- ↑ నాకే
- ↑ యచటుసద్వండు
- ↑ బొడ్చితిగిచి
- ↑ కుట్టి
- ↑ జూడఁగాఁబ్రతిమాటలాడఁగారాదు
- ↑ బొడ్చు, నడ్చు
- ↑ ఉరువడి
- ↑ జంగత
- ↑ మురిసి
- ↑ మోఁకరించుకొ
- ↑ పొరల్‌వోవ
- ↑ జన్నని
- ↑ దోడుగుల
- ↑ చోడన్కి(డుకై)
- ↑ బసవన్కిఁ గురియించె
- ↑ శివకుమారుండు
- ↑ చక్కయ్యగారు
- ↑ యుదే
- ↑ మిండ
- ↑ కరియ
- ↑ చిక్కబ్రహ్మయ్యయు శ్రీగిరయ్యయును - కక్కయ్య నల్లయ్య కాటకోటయ్య
- ↑ మింక
- ↑ వలవదుమీ రెంత
- ↑ కాదేని శుద్ధలింగప్రసాదంబు, నేదియునేల
- ↑ నాఁడు, ఊరకుండుండు మీర లుర్వీశునొద్ద- వీఱిఁడిమాటలు విడఁబుచ్చి యనిన
- ↑ రుగుదురుగ
- ↑ సిట్లినట్టి
- ↑ నొర, నెడ
- ↑ మసులకు మసులకు మాహే
- ↑ స్రడ్డ
- ↑ నుసుల్ వో
- ↑ కెల్లు
- ↑ నిదిసాలునే
- ↑ నాత్మలోఁగొని సుఖవార్ధిఁ - దేలుచు వేడ్కలఁగ్రాలుచు మఱియు
- ↑ ముఱుకటింపుచును
- ↑ చానిపి, చానమి
- ↑ క్షమియింపఁ
- ↑ నరకవిప్రుల
- ↑ పాణంకల
- ↑ బొలములో పసులనుఁ బొలములోవిడిచి
- ↑ రార్చు
- ↑ అఱువ
- ↑ తప్పనుమతిని
- ↑ యూఁకరుల్
- ↑ నిదిమార్గంబు మఱియు
- ↑ బండ
- ↑ వొడ్డుక, వొడ్డుకొన్కు
- ↑ జీఁటఁగ
- ↑ పాద్యమ్ములు
- ↑ సంగతి నిటలానఁ గెంగేలుసేర్చి
- ↑ గళ్యాణపట్టణంబింకఁ
- ↑ వుగాకచ్చగుక్కనుచు
- ↑ బిగిచియుఁ గతికిఁ ద్రొక్కొనుచు
- ↑ నాకు నీ వరమడ్గఁదడవ
- ↑ రతిమతుల్ నీయందశ్రమమునఁబొంద
- ↑ చెన్నొందగదిసీసము