పూర్వ మేఘ
<poem>
పూర్వ మేఘః
[మార్చు]కశ్చిత్కాన్తావిరహగురుణా స్వాధికారాత్ప్రమత్తః శాపేనాస్తంగమితమహిమా వర్షభోగ్యేణ భర్తుః। యక్షశ్చక్రే జనకతనయాస్నానపుణ్యోదకేషు స్నిగ్ధచ్ఛాయాతరుషు వసతిం రామగిర్యాశ్రమేషు॥౧.౧॥
తస్మినద్రౌ కతిచిదబలావిప్రయుక్తః స కామీ నీత్వా మాసాన్కనకవలయభ్రంశరిక్తప్రకోష్ఠః। ఆషాఢస్య ప్రథమదివసే మేఘమాశ్లిష్టసానుం వప్రక్రీడాపరిణతగజప్రేక్షణీయం దదర్శ॥౧.౨॥
తస్య స్థిత్వా కథమపి పురః కౌతుకాధానహేతోర్ అన్తర్బాష్పశ్చిరమనుచరో రాజరాజస్య దధ్యౌ। మేఘాలోకే భవతి సుఖినోఽప్యన్యథావృత్తి చేతః కణ్ఠాశ్లేషప్రణయిని జనే కిం పునర్దూరసంస్థే॥౧.౩॥
ప్రత్యాసన్నే నభసి దయితాజీవితాలమ్బనార్థీ జీమూతేన స్వకుశలమయీం హారయిష్యన్ప్రవృత్తిమ్। స ప్రత్యగ్రైః కుటజకుసుమైః కల్పితార్ఘాయ తస్మై ప్రీతః ప్రీతిప్రముఖవచనం స్వాగతం వ్యాజహార॥౧.౪॥
ధూమజ్యోతిఃసలిలమరుతాం సంనిపాతః క్వ మేఘః సన్దేశార్థాః క్వ పటుకరణైః ప్రాణిభిః ప్రాపణీయాః। ఇత్యౌత్సుక్యాదపరిగణయన్గుహ్యకస్తం యయాచే కామార్తా హి ప్రకృతికృపణాశ్చేతనాచేతఏషు॥౧.౫॥
జాతం వంశే భువనవిదితే పుష్కరావర్తకానాం జానామి త్వాం ప్రకృతిపురుషం కామరూపం మఘోనః। తేనార్థిత్వం త్వయి విధివశాద్దూరబన్ధుర్గతోఽహం యాచ్ఞా మోఘా వరమధిగుణే నాధమే లబ్ధకామా॥౧.౬॥
సంతప్తానాం త్వమసి శరణం తత్పయోద ప్రియాయాః సందేశం మే హర ధనపతిక్రోధవిశ్లేషితస్య। గన్తవ్యా తే వసతిరలకా నామ యక్షేశ్వరాణాం బాహ్యోద్యానస్థితహరశిరశ్చన్ద్రికాధౌతహర్మ్యా॥౧.౭॥
త్వామారూఢం పవనపదవీముద్గృహీతాలకాన్తాః ప్రేక్షిష్యన్తే పథికవనితాః ప్రత్యయాదాశ్వసన్త్యః। కః సంనద్ధే విరహవిధురాం త్వయ్యుపేక్షేత జాయాం న స్యాదన్యోఽప్యహమివ జనో యః పరాధీనవృత్తిః॥౧.౮॥
త్వాం చావశ్యం దివసగణనాతత్పరామేకపత్నీమ్ అవ్యాపన్నామవిహతగతిర్ద్రక్ష్యసి భ్రాతృజాయామ్। ఆశాబన్ధః కుసుమసదృశం ప్రాయశో హ్యఙ్గనానాం సద్యః పాతి ప్రణయి హృదయం విప్రయోగే రుణద్ధి॥౧.౯॥
మన్దం మన్దం నుదతి పవనశ్చానుకూలో యథా త్వాం వామశ్చాయం నదతి మధురం చాతకస్తే సగన్ధః। గర్భాధానక్షణపరిచయాన్నూనమాబద్ధమాలాః సేవిష్యన్తే నయనసుభగం ఖే భవన్తం బలాకాః॥౧.౧౦॥
కర్తుం యచ్చ ప్రభవతి మహీముచ్ఛిలీన్ధ్రామవన్ధ్యాం తచ్ఛ్రుత్వా తే శ్రవణసుభగం గర్జితం మానసోత్కాః। ఆ కైలాసాద్బిసకిసలయచ్ఛేదపాథేయవన్తః సంపత్స్యన్తే నభసి భవతో రాజహంసాః సహాయాః॥౧.౧౧॥
ఆపృచ్ఛస్వ ప్రియసఖమముం తుఙ్గమాలిఙ్గ్య శైలం వన్ద్యైః పుంసాం రఘుపతిపదైరఙ్కితం మేఖలాసు। కాలే కాలే భవతి భవతో యస్య సంయోగమేత్య స్నేహవ్యక్తిశ్చిరవిరహజం ముఞ్చతో బాష్పముష్ణమ్॥౧.౧౨॥
మర్గం తావచ్ఛృణు కథయతస్త్వత్ప్రయాణానురూపం సందేశం మే తదను జలద శ్రోష్యసి శ్రోత్రపేయమ్। ఖిన్నః ఖిన్నః శిహరిషు పదం న్యస్య గన్తాసి యత్ర క్షీణః క్షీణః పరిలఘు పయః స్రోతసాం చోపభుజ్య॥౧.౧౩॥
అద్రేః శృఙ్గం హరతి పవనః కిం స్విదిత్యున్ముఖీభిర్ దృష్టోత్సాహశ్చకితచకితం ముగ్ధసిద్ధాఙ్గనాభిః। స్థానాదస్మాత్సరసనిచులాదుత్పతోదఙ్ముఖః ఖం దిఙ్నాగానాం పథి పరిహరన్స్థూలహస్తావలేపాన్॥౧.౧౪॥
రత్నచ్ఛాయావ్యతికర ఇవ ప్రేక్ష్యమేతత్పురస్తాద్ వల్మీకాగ్రాత్ప్రభవతి ధనుఃఖణ్డమాఖణ్డలస్య। యేన శ్యామం వపురతితరాం కాన్తిమాపత్స్యతే తే బర్హేణేవ స్ఫురితరుచినా గోపవేషస్య విష్ణోః॥౧.౧౫॥
త్వయ్యాయన్తం కృషిఫలమితి భ్రూవికారానభిజ్ఞైః ప్రీతిస్నిగ్ధైర్జనపదవధూలోచనైః పీయమానః। సద్యఃసీరోత్కషణసురభి క్షేత్రమారుహ్య మాలం కించిత్పశ్చాద్వ్రజ లఘుగతిర్భూయ ఏవోత్తరేణ॥౧.౧౬॥
త్వామాసారప్రశమితవనోపప్లవం సాధు మూర్ధ్నా వక్ష్యత్యధ్వశ్రమపరిగతం సానుమానామ్రకూటః। న క్షుద్రోఽపి ప్రథమసుకృతాపేక్షయా సంశ్రయాయ ప్రాప్తే మిత్రే భవతి విముఖః కిం పునర్యస్తత్థోచ్చైః॥౧.౧౭॥
ఛన్నోపాన్తః పరిణతఫలద్యోతిభిః కాననామ్రైస్ త్వయ్యారూఢే శిఖరమచలః స్నిగ్ధవేణీసవర్ణే। నూనం యాస్యత్యమరమిథునప్రేక్షణీయామవస్థాం మధ్యే శ్యామః స్తన ఇవ భువః శేషవిస్తారపాణ్డుః॥౧.౧౮॥
స్థిత్వా తస్మిన్వనచరవధూభుక్తకుఞ్జే ముహూర్తం తోయోత్సర్గద్రుతతరగతిస్తత్పరం వర్త్మ తీర్ణః। రేవాం ద్రక్ష్యస్యుపలవిషమే విన్ధ్యపాదే విశీర్ణాం భక్తిచ్ఛేదైరివ విరచితాం భూతిమఙ్గే గజస్య॥౧.౧౯॥
{అధ్వక్లాన్తం ప్రతిముఖగతం సానుమానామ్రకూటస్ తుఙ్గేన త్వాం జలద శిరసా వక్ష్యతి శ్లాఘమానః। ఆసారేణ త్వమపి శమయేస్తస్య నైదాఘమగ్నిం సద్భావార్ద్రః ఫలతి న చిరేణోపకారో మహత్సు॥౧.౧౯క॥}
తస్యాస్తిక్తైర్వనగజమదైర్వాసితం వాన్తవృష్టిర్ జమ్బూకుఞ్జప్రతిహతరయం తోయమాదాయ గచ్ఛేః। అన్తఃసారం ఘన తులయితుం నానిలః శక్ష్యతి త్వాం రిక్తః సర్వో భవతి హి లఘుః పూర్ణతా గౌరవాయ॥౧.౨౦॥
నీపం దృష్ట్వా హరితకపిశం కేసరైరర్ధరూఢైర్ ఆవిర్భూతప్రథమముకులాః కన్దలీశ్చానుకచ్ఛమ్। జగ్ధ్వారణ్యేష్వధికసురభిం గన్ధమాఘ్రాయ చోర్వ్యాః సారఙ్గాస్తే జలలవముచః సూచయిష్యన్తి మార్గమ్॥౧.౨౧॥
అమ్భోబిన్దుగ్రహణచతురాంశ్చాతకాన్వీక్షమాణాః శ్రేణీభూతాః పరిగణనయా నిర్దిశన్తో బలాకాః। త్వామాసాద్య స్తనితసమయే మానయిష్యన్తి సిద్ధాః సోత్కమ్పాని ప్రియసహచరీసంభ్రమాలిఙ్గితాని॥౧.౨౨॥
ఉత్పశ్యామి ద్రుతమపి సఖే మత్ప్రియార్థం యియాసోః కాలక్షేపం కకుభసురభౌ పర్వతే పర్వేతే తే। శుక్లాపాఙ్గైః సజలనయనైః స్వాగతీకృత్య కేకాః ప్రతుద్యాతః కథమపి భవాన్గన్తుమాశు వ్యవస్యేత్॥౧.౨౩॥
పాణ్డుచ్ఛాయోపవనవృతయః కేతకైః సూచిభిన్నైర్ నీడారమ్భైర్గృహబలిభుజామాకులగ్రామచైత్యాః। త్వయ్యాసన్నే పరిణతఫలశ్యామజమ్బూవనాన్తాః సంపత్స్యన్తే కతిపయదినస్థాయిహంసా దశార్ణాః॥౧.౨౪॥
తేషాం దిక్షు ప్రథితవిదిశాలక్షణాం రాజధానీం గత్వా సద్యః ఫలమవికలం కాముకత్వస్య లబ్ధా। తీరోపాన్తస్తనితసుభగం పాస్యసి స్వాదు యస్మాత్ సభ్రూభఙ్గం ముఖమివ పయో వేత్రవత్యాశ్చలోర్మి॥౧.౨౫॥
నీచైరాఖ్యం గిరిమధివసేస్తత్ర విశ్రామహేతోస్ త్వత్సమ్పర్కాత్పులకితమివ ప్రౌఢపుష్పైః కదమ్బైః। యః పుణ్యస్త్రీరతిపరిమలోద్గారిభిర్నాగరాణామ్ ఉద్దామాని ప్రథయతి శిలావేశ్మభిర్యౌవనాని॥౧.౨౬॥
విశ్రాన్తః సన్వ్రజ వననదీతీరజానాం నిషిఞ్చన్న్ ఉద్యానానాం నవజలకణైర్యూథికాజాల్కాని। గణ్డస్వేదాపనయనరుజాక్లాన్తకర్ణోత్పలానాం ఛాయాదానాత్క్షణపరిచితః పుష్పలావీముఖానామ్॥౧.౨౭॥
వక్రః పన్థా యదపి భవతః ప్రస్థితస్యోత్తరాశాం సౌధోత్సఙ్గప్రణయవిముఖో మా స్మ భూరుజ్జయిన్యాః। విద్యుద్దామస్ఫురితచక్రితైస్తత్ర పౌరాఙ్గనానాం లోలాపాఙ్గైర్యది న రమసే లోచనైర్వఞ్చితోఽసి॥౧.౨౮॥
వీచిక్షోభస్తనితవిహగశ్రేణికాఞ్చీగుణాయాః సంసర్పన్త్యాః స్ఖలితసుభగం దర్శితావర్తనాభః। నిర్విన్ధ్యాయాః పథి భవ రసాభ్యన్తరః సంనిపత్య స్త్రీణామాద్యం ప్రణయవచనం విభ్రమో హి ప్రియేషు॥౧.౨౯॥
వేణీభూతప్రతనుసలిలా తామతీతస్య సిన్ధుః పాణ్డుచ్ఛాయా తటరుహతరుభ్రంశిభిర్జీర్ణపర్ణైః। సౌభాగ్యం తే సుభగ విరహావస్థయా వ్యఞ్జయన్తీ కార్శ్యం యేన త్యజతి విధినా స త్వయైవోపపాద్యః॥౧.౩౦॥
ప్రాప్యావన్తీనుదయనకథాకోవిదగ్రామవృద్ధాన్ పూర్వోద్దిష్టాముపసర పురీం శ్రీవిశాలాం విశాలామ్। స్వల్పీభూతే సుచరితఫలే స్వర్గిణాం గాం గతానాం శేషైః పుణ్యైర్హృతమివ దివః కాన్తిమత్ఖణ్డమేకమ్॥౧.౩౧॥
దీర్ఘీకుర్వన్పటు మదకలం కూజితం సారసానాం ప్రత్యూషేషు స్ఫుటితకమలామోదమైత్రీకషాయః। యత్ర స్త్రీణాం హరతి సురతగ్లానిమఙ్గానుకూలః శిప్రావాతః ప్రియతమ ఇవ ప్రార్థనాచాటుకారః॥౧.౩౨॥
హారాంస్తారాంస్తరలగుటికాన్కోటిశః శఙ్కశుక్తీః శష్పశ్యామాన్మరకతమణీనున్మయూఖప్రరోహాన్। దృష్ట్వా యస్యాం విపణిరచితాన్విద్రుమాణాం చ భఙ్గాన్ సంలక్ష్యన్తే సలిలనిధయస్తోయమాత్రావశేషాః॥౧.౩౩॥
ప్రద్యోతస్య ప్రియదుహితరం వత్సరాజోఽత్ర జహ్రే హైమం తాలద్రుమవనమభూదత్ర తస్యైవ రాజ్ఞః। అత్రోద్భ్రాన్తః కిల నలగిరిః స్తమ్భముత్పాట్య దర్పాద్ ఇత్యాగన్తూన్రమయతి జనో యత్ర బన్ధూనభిజ్ఞః॥౧.౩౪॥
జాలోద్గీర్ణైరుపచితవపుః కేశసంస్కారధూపైర్ బన్ధుప్రీత్యా భవనశిఖ్జిభిర్దత్తనృత్యోపహారః। హర్మ్యేష్వస్యాః కుసుమసురభిష్వధవఖేదం నయేథా లక్ష్మీం పశ్యంల్లలితవనితాపాదరాగాఙ్కితేషు॥౧.౩౫॥
భర్తుః కణ్ఠచ్ఛవిరితి గణైః సాదరం వీక్ష్యమాణః పుణ్యం యాయాస్త్రిభువనగురోర్ధామ చణ్డీశ్వరస్య। ధూతోద్యానం కువలయరజోగన్ధిభిర్గన్ధవత్యాస్ తోయక్రీడానిరతయువతిస్నానతిక్తైర్మరుద్భిః॥౧.౩౬॥
అప్యన్యస్మిఞ్జలధర మహాకాలమాసాద్య కాలే స్థాతవ్యం తే నయనవిషయం యావదత్యేతి భానుః। కుర్వన్సన్ధ్యావలిపటహతాం శూలినః శ్లాఘనీయామ్ ఆమన్ద్రాణాం ఫలమవికలం లప్స్యసే గర్జితానామ్॥౧.౩౭॥
పాదన్యాసైః క్వణితరశనాస్తత్ర లీలావధూతై రత్నచ్ఛాయాఖచితవలిభిశ్చామరైః క్లాన్తహస్తాః। వేశ్యాస్త్వత్తో నఖపదసుఖాన్ప్రాప్య వర్షాగ్రబిన్దూన్ ఆమోక్ష్యన్తే త్వయి మధుకరశ్రేణిదీర్ఘాన్కటక్షాన్॥౧.౩౮॥
పశ్చాదుచ్చైర్భుజతరువనం మణ్డలేనాభ్లీనః సాంధ్యం తేజః ప్రతినవజపాపుష్పరక్తం దధానః। నృత్తారమ్భే హర పశుపతేరార్ద్రనాగాజినేచ్ఛాం శాన్తోద్వేగస్తిమితనయనం దృష్టభక్తిర్భవాన్యా॥౧.౩౯॥
గచ్ఛన్తీనాం రమాణవసతిం యోషితాం తత్ర నక్తం రుద్ధాలోకే నరపతిపథే సూచిభేద్యైస్తమోభిః। సౌదామన్యా కనకనికషస్నిగ్ధయా దర్శయోర్వీం తోయోత్సర్గస్తనితముహరో మా చ భూర్విక్లవాస్తాః॥౧.౪౦॥
తాం కస్యాంచిద్భవనవలభౌ సుప్తపారావతాయాం నీత్వా రాత్రిం చిరవిలసనాత్ఖిన్నవిద్యుత్కలత్రః। దృష్టే సూర్యే పునరపి భవాన్వాహయేదధ్వశేషం మన్దాయన్తే న ఖలు సుహృదామభ్యుపతార్థకృత్యాః॥౧.౪౧॥
తస్మిన్కాలే నయనసలిఅం యోషితాం ఖణ్డితానాం శాన్తిం నేయం ప్రణయిభిరతో వర్త్మ భానోస్త్యజాశు। ప్రాలేయాస్త్రం కమలవదనాత్సో.అపి హర్తుం నలిన్యాః ప్రత్యావృత్తస్త్వయి కరరుధి స్యాదనల్పభ్యసూయః॥౧.౪౨॥
గమ్భీరాయాః పయసి సరితశ్చేతసీవ ప్రసన్నే ఛాయాత్మాపి ప్రకృతిసుభగో లప్స్యతే తే ప్రవేశమ్। తస్మాదస్యాః కుముదవిశదాన్యర్హసి త్వం న ధైర్యాన్ మోఘీకర్తుం చటులశఫోరోద్వర్తనప్రేక్షితాని॥౧.౪౩॥
తస్యాః కించిత్కరధృతమివ ప్రాప్త్వాఈరశాఖం హృత్వా నీలం సలిలవసనం ముక్తరోధోనితమ్బమ్। ప్రస్థానం తే కథమపి సఖే లమ్బమానస్య భావి జ్ఞాతాస్వాదో వివృతజఘనాం కో విహాతుం సమర్థా॥౧.౪౪॥
త్వన్నిష్యన్దోచ్ఛ్వసితవసుధాగన్ధసమ్పర్కరమ్యః స్రోతోరన్ధ్రధ్వనితసుభగం దన్తిభిః పీయమానః। నీచైర్వాస్యత్యుపజిగమిషోర్దేవపూర్వం గిరిం తే శీతో వాయుః పరిణమయితా కాననోదుమ్బరాణామ్॥౧.౪౫॥
తత్ర స్కన్దం నియతవసతిం పుష్పమేఘీకృతాత్మా పుష్పాసారైః స్నపయతు భవాన్వ్యోమగఙ్గాజలార్ద్రైః। రక్షాహేతోర్నవశశిభృతా వాసవీనాం చమూనామ్ అత్యాదిత్యం హుతవహముఖే సంభృతం తద్ధి తేయః॥౧.౪౬॥
జ్యోతిర్లేఖావలయి గలితం యస్య బర్హం భవానీ పుత్రప్రేమ్ణా కువలయదలప్రాపి కర్ణే కరోతి। ధౌతాపాఙ్గం హరశశిరుచా పావకేస్తం మయూరం పశ్చాదద్రిగ్రహణగురుభిర్గర్జితైర్నర్తయేథాః॥౧.౪౭॥
ఆరాద్యైనం శరవణభవం దేవముల్లఙ్ఘితాధ్వా సిద్ధద్వన్ద్వైర్జలకణభయాద్వీణిభిర్ముక్తమార్గః। వ్యాలమ్బేథాః సురభితనయాలమ్భజాం మానయిష్యన్ స్రోతోమూర్త్యా భువి పరిణతాం రన్తిదేవస్య కీర్తిమ్॥౧.౪౮॥
త్వయ్యాదాతుం జలమవనతే శార్ఙ్గిణో వర్ణచౌరే తస్యాః సిన్ధోః పృథుమపి తనుం దూరభావాత్ప్రవాహమ్। ప్రేక్షిష్యన్తే గగనగతయో నూనమావర్జ్య దృష్టిర్ ఏకం భుక్తాగుణమివ భువః స్థూలమధ్యేన్ద్రనీలమ్॥౧.౪౯॥
తాముత్తీర్య వ్రజ పరిచితభ్రూలతావిభ్రమాణాం పక్ష్మోత్క్షేపాదుపరివిలసత్కృష్ణశారప్రభాణామ్। కున్దక్షేపానుగమధుకరశ్రీముషామాత్మబిమ్బం పాత్రీకుర్వన్దశపురవధూనేత్రకౌతూహలానామ్॥౧.౫౦॥
బ్రహ్మావర్తం జనపదమథ చ్ఛాయయా గాహమానః క్షేత్రం క్షత్రప్రధనపిశునం కౌరవం తద్భజేథాః। రాజన్యానాం శితశరశతైర్యత్ర గాణ్డీవధన్వా ధారాపాతైస్త్వమివ కమలాన్యభ్యవర్షన్ముఖాని॥౧.౫౧॥
హిత్వా హాలామభిమతరసాం రేవతీలోచనాఙ్కాం బన్ధుప్రీత్యా సమరవిముఖో లాఙ్గలీ యాః సిషేవే। కృత్వా తాసామధిగమమపాం సౌమ్య సారస్వతీనామ్ అన్తః శుద్ధస్త్వమపి భవితా వర్ణమాత్రేణ కృష్ణః॥౧.౫౨॥
తస్మాద్గచ్ఛేరనుకనఖలం శైలరాజావతీర్ణాం జాహ్నోః కన్యాం సగరతనయస్వర్గసోపానపఙ్క్తిమ్। గౌరీవక్త్రభ్రుకుటిరచనాం యా విహస్యేవ ఫేనైః శమ్భోః కేశగ్రహణమకరోదిన్దులగ్నోర్మిహస్తా॥౧.౫౩॥
తస్యాః పాతుం సురగజ ఇవ వ్యోమ్ని పశ్చార్ధలమ్బీ త్వం చేదచ్ఛస్ఫటికవిశదం తర్కయేస్తిర్యగమ్భః। సంసర్పన్త్యా సపది భవతః స్రోతసి చ్ఛాయయాసౌ స్యాదస్థానోపగతయమునాసంగమేవాభిరామా॥౧.౫౪॥
ఆసీనానాం సురభితశిలం నాభిగన్ధైర్మృగాణాం తస్యా ఏవ ప్రభవమచలం ప్రాప్య గౌరం తుషారైః। వక్ష్యస్యధ్వశ్రమవినయేన తస్య శృఙ్గే నిషణ్ణః శోభాం శుభ్రాం త్రినయనవృషోత్ఖాతపఙ్కోపమేయమ్॥౧.౫౫॥
తం చేద్వాయౌ సరతి సరలస్కన్ధసంఘట్టజన్మా బాధేతోల్కాక్షపితచమరీబాలభారో దవాగ్నిః। అర్హస్యేనం శమయితుమలం వారిధారాసహస్రైర్ ఆపన్నార్తిప్రశమనఫలాః సంపదో హ్యుత్తమానామ్॥౧.౫౬॥
యే సంరమ్భోత్పతనరభసాః స్వాఙ్గభఙ్గాయ తస్మిన్ ముక్తాధ్వానం సపది శరభా లఙ్ఘయేయుర్భవన్తమ్। తాన్కుర్వీథాస్తుములకరకావృష్టిపాతావకీర్ణన్ కే వా న స్యుః పరిభవపదం నిష్ఫలారమ్భయత్నాః॥౧.౫౭॥
తత్ర వ్యక్తం దృషది చరణన్యాసమర్ధేన్దుమౌలేః శశ్వత్సిద్ధైరుపచితబలిం భక్తినమ్రః పరీయాః। యస్మిన్దృష్టే కరణవిగమాదూర్ధ్వముద్ధూతపాపాః కల్పిష్యన్తే స్థిరగణపదప్రాప్తయే శ్రద్దధానాః॥౧.౫౮॥
శబ్దాయన్తే మధురమనిలైః కీచకాః పూర్యమాణాః సంరక్తాభిస్త్రిపురవిజయో గీయతే కింనరాభిః। నిర్హ్రాదస్తే మురజ ఇవ చేత్కన్దరేషు ధ్వనిః స్యాత్ సంగీతార్థో నను పశుపతేస్తత్ర భావీ సమగ్రః॥౧.౫౯॥
ప్రాలేయాద్రేరుపతటమతిక్రమ్య తాంస్తాన్విశేషాన్ హంసద్వారం భృగుపతియశోవర్త్మ యత్క్రౌఞ్చరన్ధ్రమ్। తేనోదీచీం దిశమనుసరేస్తిర్యగాయామశోభీ శ్యామః పాదో బలినియమనాభ్యుద్యతస్యేవ విష్ణోః॥౧.౬౦॥
గత్వా చోర్ధ్వం దశముఖభుజోచ్ఛ్వాసితప్రస్థసంధేః కైలాసస్య త్రిదశవనితాదర్పణస్యాతిథిః స్యాః। శృఙ్గోచ్ఛ్రాయైః కుముదవిశదైర్యో వితత్య స్థితః ఖం రాశీభూతః ప్రతిదినమివ త్ర్యమ్బకస్యట్టహాసః॥౧.౬౧॥
ఉత్పశ్యామి త్వయి తటగతే స్నిగ్ధభిన్నాఞ్జనాభే సద్యః కృత్తద్విరదదశనచ్ఛేదగౌరస్య తస్య। శోభామద్రేః స్తిమితనయనప్రేక్షణీయాం భవిత్రీమ్ అంసన్యస్తే సతి హలభృతో మేచకే వాససీవ॥౧.౬౨॥
హిత్వా తస్మిన్భుజగవలయం శమ్భునా దత్తహస్తా క్రీడాశైలే యది చ విచరేత్పాదచారేణ గౌరీ। భఙ్గీభక్త్యా విరచితవపుః స్తమ్భితాన్తర్జలౌఘః సోపానత్వం కురు మణితటారోహణాయాగ్రయాయీ॥౧.౬౩॥
తత్రావశ్యం వలయకులిశోద్ధట్టనోద్గీర్ణతోయం నేష్యన్తి త్వాం సురయువతయో యన్త్రధారాగృహత్వమ్। తాభ్యో మోక్షస్తవ యది సఖే ఘర్మలబ్ధస్య న స్యాత్ క్రీడాలోలాః శ్రవణపరుషైర్గర్జితైర్భాయయేస్తాః॥౧.౬౪॥
హేమామ్భోజప్రసవి సలిలం మానసస్యాదదానః కుర్వన్కామం క్షణముఖపటప్రీతిమైరావతస్య। ధున్వన్కల్పద్రుమకిసలయాన్యంశుకానీవ వాతైర్ నానాచేష్టైర్జలదలలితైర్నిర్విశేస్తం నగేన్ద్రమ్॥౧.౬౫॥
తస్యోత్సఙ్గే ప్రణయిన ఇవ స్రస్తగఙ్గాదుకూలాం న త్వం దృష్ట్వా న పునరలకాం జ్ఞాస్యసే కామచారిన్। యా వః కాలే వహతి సలిలోద్గారముచ్చైర్విమానా ముక్తాజాలగ్రథితమలకం కామినీవాభ్రవృన్దమ్॥౧.౬౬॥ <poem>