వయోబలమాసలక్షణము
| క. |
హేమంతంబున యౌవన
కామిని, వర్షావసంతకాలములందున్
గామించుఁబ్రౌఢ, బాలకు
నేమాసంబైన బలము నిచ్చును వరుసన్.
|
|
| తా. |
యౌవనస్త్రీ మార్గశిర పుష్యమాసములందును, ప్రౌఢస్త్రీ శ్రావణ భాద్రపద చైత్ర వైశాఖమాసములందును, బాలస్త్రీ అన్నిమాసములయందును,
వయోబలమును రతిబలమును చేష్టాసత్వములును గలిగియుండును. లోలస్త్రీ రతికి
అనర్హంబును రజోహీనంబును గాన చెప్పంబడదు.
|
|
బాలాద్యుపచారలక్షణము
| శ్లో. |
బాలా తాంబూలమాలాఫలరససురసాహారసమ్మానహార్యా,
ముగ్ధా౽లంకారహారప్రముకవితరణైః రజ్యతే, యోవనస్థా।
సద్బావారబ్ధగాఢోద్భటరతసుఖితా, మధ్యమా రాగలుబ్ధా,
వృద్ధా౽౽లాపైః ప్రహృష్టా భవతి గతనయా గౌరవేణాతిదూరం॥
|
|
| చ. |
ఫలరసవీటికాకుసుమభక్ష్యవిశేషములందు బాలికన్
గలితవినూత్నరత్నమయకాంచనహారములందు యౌవనిన్
లలితగుణానుకూలరతిలక్షణలీలలఁ బ్రౌఢ నిష్టభా
షల నలయించి లోల నెఱజాణలు గూడుదు రింపు వుట్టగన్.
|
|
| తా. |
పుష్పఫలరసతాంబూలదులచే బాలను, కనకరత్నమయభూషణ
వస్త్రాలంకారములచే యౌవనిని, మనోవిలాసానుకూలరతులచే ప్రౌఢను, ప్రియం
బగు పల్కులచే లోలను, సంతోషపెట్టి జాణలగు పురుషులు రమింతురు.
|
|
| వ. |
మఱియు శ్లేష్మాదిధాతువుల వర్తిల్లు స్త్రీలలక్షణంబులు వర్ణించెద.
|
|
శ్లేష్మ పిత్త వాతప్రకృతుల లక్షణములు
| శ్లో. |
గూఢాస్థిగ్రంథిగుల్ఫా మృదుమధురవచాః శ్లేష్మలా పద్మమృద్వీ
స్యక్తాస్థిగ్రన్థిగుల్ఫా యువతిరశిశిరైరంగకైః పిత్తలా స్యాత్।
|
|
