Jump to content

పుట:రసార్ణవాలఙ్కారము (ప్రకాశవర్షుఁడు).pdf/63

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


58.

అన్తః ప్రశ్నం బహిఃప్రశ్న ముభయప్రశ్నమేవ చ
పృష్టప్రశ్నోత్తరప్రశ్నే జాతిప్రశ్నం చ తత్క్రమాః.

ప్రహేళిక, ఆఱు విధములు.

59.

ప్రశ్నం ప్రహేళికా మాహు ర్యత్ర నోత్తరభాషణమ్
కిన్తు వాక్యార్థ ఏవాసౌ దుర్బో[ధో బో]ధ్యతే బుధైః.


60.

పరివర్తిత-విన్యస్త-లుప్త-వ్యుత్క్రమ-బిన్దుకైః
వర్ణైః సా పఞ్చధా షష్ఠీ భవే దర్థప్రహేలికా.

యమకము, ఏడు తరగతులు.

61.

++++త్తు భిన్నార్థా యావృత్తిః శబ్దసన్తతేః
కవివ్యుత్పత్తినికషం యమకం నామ తద్విదుః.


62.

అవ్యపేతం వ్యపేతాఖ్య మవ్యపే+++తకమ్
నియతానియతస్థానభేదా త్షోఢా తదుచ్యతే.


63.

ద్విరభ్యాస త్రిరభ్యాస చతురభ్యాసపాఠజమ్
++భ్యాసభవం చాన్య త్సప్తమం స్యా త్సముద్రకమ్.


64.

ఏతేషాం తు నకార్త్స్న్యేన ప్రభేదా వక్తు మీప్సితాః
లక్ష్యలక్షణ[బోధా]ర్థం దిఙ్మాత్రం తు ప్రదర్శ్యతే.

గూఢోక్తి, అయిదువిధములు.

65.

లుప్తరూపః పదన్యాసో గూఢోక్తిః పఞ్చధా భవేత్
క్రియాకారకసమ్బన్ధ పదాభిప్రాయ[భేదతః].

ఔచిత్యమును, రసమును బట్టి, పద్యగద్యములయందు సందర్భశోభకై శబ్దాలంకారముల నుపయోగింపఁదగును.

66.

అమీ చ శబ్దాలఙ్కారాః పద్యే గద్యే చ కోవిదైః
కార్యా సన్దర్భశోభాయై యథౌచిత్యం యథారసమ్.


67.

ఇహ శిష్టానుశిష్టానాం శిష్టానా మపి సర్వదా
వాచా మేవ ప్రసాదేన లోకయాత్రా ప్రవర్తతే.


68.

ఇద మన్ధంతమః కృత్స్నం జాయేత భువనత్రయమ్
యది శబ్దాహ్వయజ్యోతి రాసంసారా న్న దీప్యతే.

సరస్వతికి జాతిశరీరము; రీతులు సౌన్దర్యము; వృత్తులు లావణ్యము.

69.

జాతి స్త దత్ర వాగ్దేవ్యా మూర్తి స్తద్జ్ఞై రుదీరితా
రీతయ స్త్వఙ్గసౌన్దర్యం లావణ్య మథ వృత్తయః.


70.

అలఙ్కారతయా ప్యాసాం కామచారో++++
వక్తవ్యః కామచారశ్ఛే ద్విశేషాపేక్షయా భవేత్.