అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 84
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 84) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [థేవాహ]
అసురస తారకొ నామ తవయా థత్తవరః పరభొ
సురాన ఋషీంశ చ కలిశ్నాతి వధస తస్య విధీయతామ
2 తస్మాథ భయం సముత్పన్నమ అస్మాకం వై పితామహ
పరిత్రాయస్వ నొ థేవ న హయ అన్యా గతిర అస్తి నః
3 [బర]
సమొ ఽహం సర్వభూతానామ అధర్మం నేహ రొచయే
హన్యతాం తారకః కషిప్రం సురర్షిగణబాధకః
4 వేథా ధర్మా చ నొత్సాథం గచ్ఛేయుః సురసత్తమాః
విహితం పూర్వమ ఏవాత్ర మయా వై వయేతు వొ జవరః
5 [థేవాహ]
వరథానాథ భగవతొ థైతేయొ బలగర్వితః
థేవైర న శక్యతే హన్తుం స కదం పరశమం వరజేత
6 స హి నైవ సమ థేవానాం నాసురాణాం న రక్షసామ
వధ్యః సయామ ఇతి జగ్రాహ వరం తవత్తః పితామహ
7 థేవాశ చ శప్తా రుథ్రాణ్యా పరజొచ్ఛేథే పురా కృతే
న భవిష్యతి వొ ఽపత్యమ ఇతి సర్వజగత్పతే
8 [బర]
హుతాశనొ న తత్రాసీచ ఛాపకాలే సురొత్తమాః
స ఉత్పాథయితాపత్యం వధార్దం తరిథశథ్విషామ
9 తథ వై సర్వాన అతిక్రమ్య థేవథానవరాక్షసాన
మానుషాన అద గన్ధర్వాన నాగాన అద చ పక్షిణః
10 అస్త్రేణామొఘ పాతేన శక్త్యా తం ఘాతయిష్యతి
యతొ వొ భయమ ఉత్పన్నం యే చాన్యే సురశత్రవః
11 సనాతనొ హి సంకల్పః కామ ఇత్య అభిధీయతే
రుథ్రస్య తేజః పరస్కన్నమ అగ్నౌ నిపతితం చ తత
12 తత తేజొ ఽగనిర మహథ భూతం థవితీయమ ఇవ పావకమ
వధార్దం థేవశత్రూణాం గఙ్గాయాం జనయిష్యతి
13 స తు నావాప తం శాపం నష్టః స హుతభుక తథా
తస్మాథ వొ భయహృథ థేవాః సముత్పత్స్యతి పావకిః
14 అన్విష్యతాం వై జవలనస తదా చాథ్య నియుజ్యతామ
తారకస్య వధొపాయః కదితొ వై మయానఘాః
15 న హి తేజస్వినాం శాపాస తేజఃసు పరభవన్తి వై
బలాన్య అతిబలం పరాప్య న బలాని భవన్తి వై
16 హన్యాథ అవధ్యాన వరథాన అపి చైవ తపస్వినః
సంకల్పాభిరుచిః కామః సనాతన తమొ ఽనలః
17 జగత్పతిర అనిర్థేశ్యః సర్వగః సర్వభావనః
హృచ్ఛయః సర్వభూతానాం జయేష్ఠొ రుథ్రాథ అపి పరభుః
18 అన్విష్యతాం స తు కషిప్రం తేజొరాశిర హుతాశనః
స వొ మనొగతం కామం థేవః సంపాథయిష్యతి
19 ఏతథ వాక్యమ ఉపశ్రుత్య తతొ థేవా మహాత్మనః
జగ్ముః సంసిథ్ధ సంకల్పాః పర్యేషన్తొ విభావసుమ
20 తతస తరైలొక్యమ ఋషయొ వయచిన్వన్త సురైః సహ
కాఙ్క్షన్తొ థర్శనం వహ్నేః సర్వే తథ్గతమానసాః
21 పరేణ తపసా యుక్తాః శరీమన్తొ లొకవిశ్రుతాః
లొకాన అన్వచరన సిథ్ధాః సర్వ ఏవ భృగూథ్వహ
నష్టమ ఆత్మని సంలీనం నాధిజగ్ముర హుతాశనమ
22 తతః సంజాతసంత్రాసాన అగ్నేర థర్శనలాలసాన
జలే చరః కలాన్తమనాస తేజసాగ్నేః పరథీపితః
ఉవాచ థేవాన మణ్డూకొ రసాతలతలొత్దితః
23 రసాతలతలే థేవా వసత్య అగ్నిర ఇతి పరభొ
సంతాపథ ఇహ సంప్రాప్తః పావకప్రభవాథ అహమ
24 స సంసుప్తొ జలే థేవా భగవాన హవ్యవాహనః
అపః సంసృజ్య తేజొభిస తేన సంతాపితా వయమ
25 తస్య థర్శనమ ఇష్టం వొ యథి థేవా విభావసొః
తత్రైనమ అభిగచ్ఛధ్వం కార్యం వొ యథి వహ్నినా
26 గమ్యతాం సాధయిష్యామొ వయం హయ అగ్నిభయాత సురాః
ఏతావథ ఉక్త్వా మణ్డూకస తవరితొ జలమ ఆవిశత
27 హుతాశనస తు బుబుధే మణ్డూకస్యాద పైశునమ
శశాప స తమ ఆసాథ్య న రసాన వేత్స్యసీతి వై
28 తం స సంయుజ్య శాపేన మణ్డూకం పావకొ యయౌ
అన్యత్ర వాసాయ విభుర న చ థేవాన అథర్శయత
29 థేవాస తవ అనుగ్రహం చక్రుర మణ్డూకానాం భృగూథ్వహ
యత తచ ఛృణు మహాబాహొ గథతొ మమ సర్వశః
30 [థేవాహ]
అగి శాపాథ అజిహ్వాపి రసజ్ఞానబహిష్కృతాః
సరస్వతీం బహువిధాం యూయమ ఉచ్చారయిష్యద
31 బిలవాస గతాంశ చైవ నిరాథానాన అచేతసః
గతాసూన అపి వః శుష్కాన భూమిః సంధారయిష్యతి
తమొ గతాయామ అపి చ నిశాయాం విచరిష్యద
32 ఇత్య ఉక్త్వా తాంస తతొ థేవాః పునర ఏవ మహీమ ఇమామ
పరీయుర జవలనస్యార్దే న చావిన్థన హుతాశనమ
33 అద తాన థవిరథః కశ చిత సురేన్థ్ర థవిరథొపమః
అశ్వత్దస్దొ ఽగిర ఇత్య ఏవం పరాహ థేవాన భృగూథ్వహ
34 శశాప జవలనః సర్వాన థవిరథాన కరొధమూర్ఛితః
పరతీపా భవతాం జిహ్వా భవిత్రీతి భృగూథ్వహ
35 ఇత్య ఉక్త్వా నిఃసృతొ ఽశవత్దాథ అగ్నిర వారణసూచితః
పరవివేశ శమీ గర్భమ అద వహ్నిః సుషుప్సయా
36 అనుగ్రహం తు నాగానాం యం చక్రుః శృణు తం పరభొ
థేవా భృగుకులశ్రేష్ఠ పరీతాః సత్యపరాక్రమాః
37 [థేవాహ]
పరతీపయా జిహ్వయాపి సర్వాహారాన కరిష్యద
వాచం చొచ్చారయిష్యధ్వమ ఉచ్చైర అవ్యఞ్జితాక్షరమ
ఇత్య ఉక్త్వా పునర ఏవాగ్నిమ అనుసస్రుర థివౌకసః
38 అశ్వత్దాన నిఃసృతశ చాగ్నిః శమీ గర్భగతస తథా
శుకేన ఖయాపితొ విప్ర తం థేవాః సముపాథ్రవన
39 శశాప శుకమ అగ్నిస తు వాగ విహీనొ భవిష్యసి
జిహ్వాం చావర్తయామ ఆస తస్యాపి హుతభుక తథా
40 థృష్ట్వా తు జవలనం థేవాః శుకమ ఊచుర థయాన్వితాః
భవితా న తవమ అత్యన్తం శకునే నష్టవాగ ఇతి
41 ఆవృత్తజిహ్వస్య సతొ వాక్యం కాన్తం భవిష్యతి
బాలస్యేవ పరవృథ్ధస్య కలమ అవ్యక్తమ అథ్భుతమ
42 ఇత్య ఉక్త్వా తం శమీ గర్భే వహ్నిమ ఆలక్ష్య థేవతాః
తథ ఏవాయతనం చక్రుః పుణ్యం సర్వక్రియాస్వ అపి
43 తతః పరభృతి చాప్య అగ్నిః శమీ గర్భేషు థృశ్యతే
ఉత్పాథనే తదొపాయమ అనుజగ్ముశ చ మానవాః
44 ఆపొ రసాతలే యాస తు సంసృష్టాశ చిత్రభానునా
తాః పర్వత పరస్రవణైర ఊష్మాం ముఞ్చన్తి భార్గవ
పావకేనాధిశయతా సంతప్తాస తస్య తేజసా
45 తతొ ఽగనిర థేవతా థృష్ట్వా బభూవ వయదితస తథా
కిమ ఆగమనమ ఇత్య ఏవం తాన అపృచ్ఛత పావకః
46 తమ ఊచుర విబుధాః సర్వే తే చైవ పరమర్షయః
తవాం నియొక్ష్యామహే కార్యే తథ భవాన కర్తుమ అర్హతి
కృతే చ తస్మిన భవితా తవాపి సుమహాన గుణః
47 [అగ్ని]
బరూత యథ భవతాం కార్యం సర్వం కర్తాస్మి తత సురాః
భవతాం హి నియొజ్యొ ఽహం మా వొ ఽతరాస్తు విచారణా
48 [థేవాహ]
అసురస తారకొ నామ బరహ్మణొ వరథర్పితః
అస్మాన పరబాధతే వీర్యాథ వధస తస్య విధీయతామ
49 ఇమాన థేవగణాంస తాత పరజాపతిగణాంస తదా
ఋషీంశ చాపి మహాభాగాన పరిత్రాయస్వ పావక
50 అపత్యం తేజసా యుక్తం పరవీరం జనయ పరభొ
యథ భయం నొ ఽసురాత తస్మాన నాశయేథ ధవ్యవాహన
51 శప్తానాం నొ మహాథేవ్యా నాన్యథ అస్తి పరాయణమ
అన్యత్ర భవతొ వీర్యం తస్మాత తరాయస్వ నస తతః
52 ఇత్య ఉక్తః స తదేత్య ఉక్త్వా భగావాన హవ్యకవ్య భుక
జగామాద థురాధర్షొ గఙ్గాం భాగీరదీం పరతి
53 తయా చాప్య అభవన మిశ్రొ గర్భశ చాస్యాభవత తథా
వవృధే స తథా గర్భః కక్షే కృష్ణ గతిర యదా
54 తేజసా తస్య గర్భస్య గఙ్గా విహ్వలచేతనా
సంతాపమ అగమత తీవ్రం సా సొఢుం న శశాక హ
55 ఆహితే జవలనేనాద గర్భే తేజఃసమన్వితే
గఙ్గాయామ అసురః కశ చిథ భైరవం నాథమ ఉత్సృజత
56 అబుథ్ధాపతితేనాద నాథేన విపులేన సా
విత్రస్తొథ్భ్రాన్త నయనా గఙ్గా విప్లుతలొచనా
విసంజ్ఞా నాశకథ గర్భం సంధారయితుమ ఆత్మనా
57 సా తు తేజః పరీతాఙ్గీ కమ్పమానా చ జాహ్నవీ
ఉవాచ వచనం విప్ర తథా గర్భబలొథ్ధతా
న తే శక్తాస్మి భగవంస తేజసొ ఽసయ విధారణే
58 విమూఢాస్మి కృతానేన తదాస్వాస్ద్యం కృతం పరమ
విహ్వలా చాస్మి భగవంస తేజొ నష్టం చ మే ఽనఘ
59 ధారణే నాస్య శక్తాహం గర్భస్య తపతాం వర
ఉత్స్రక్ష్యే ఽహమ ఇమం థుఃఖాన న తు కామాత కదం చన
60 న చేతసొ ఽసతి సంస్పర్శొ మమ థేవ విభావసొ
ఆపథ అర్దే హి సంబన్ధః సుసూక్ష్మొ ఽపి మహాథ్యుతే
61 యథ అత్ర గుణసంపన్నమ ఇతరం వా హుతాశన
తవయ్య ఏవ తథ అహం మన్యే ధర్మాధర్మౌ చ కేవలౌ
62 తామువాచ తతొ వహ్నిర ధార్యతాం ధార్యతామ అయమ
గర్భొ మత తేజసా యుక్తొ మహాగుణఫలొథయః
63 శక్తా హయ అసి మహీం కృత్స్నాం వొఢుం ధారయితుం తదా
న హి తే కిం చిథ అప్రాప్యం మథ రేతొ ధారణాథ ఋతే
64 సా వహ్నినా వార్యమాణా థేవైశ చాపి సరిథ వరా
సముత్ససర్జ తం గర్భం మేరౌ గిరివరే తథా
65 సమర్దా ధారణే చాపి రుథ్ర తేజః పరధర్షితా
నాశకత తం తథా గర్భం సంధారయితుమ ఓజసా
66 సా సముత్సృజ్య తం థుఃఖాథ థీప్తవైశ్వానర పరభమ
థర్శయామ ఆస చాగ్నిస తాం తథా గఙ్గాం భృగూథ్వహ
పప్రచ్ఛ సరితాం శరేష్ఠాం కచ చిథ గర్భః సుఖొథయః
67 కీథృగ వర్ణొ ఽపి వా థేవి కీథృగ రూపశ చ థృశ్యతే
తేజసా కేన వా యుక్తః సర్వమ ఏతథ బరవీహి మే
68 [గన్గా]
జాతరూపః స గర్భొ వై తేజసా తవమ ఇవానల
సువర్ణొ విమలొ థీప్తః పర్వతం చావభాసయత
69 పథ్మొత్పలవిమిశ్రాణాం హరథానామ ఇవ శీతలః
గన్ధొ ఽసయ స కథమ్బానాం తుల్యొ వై తపతాం వర
70 తేజసా తస్య గర్భస్య భాస్కరస్యేవ రశ్మిభిః
యథ థరవ్యం పరిసంసృష్టం పృదివ్యాం పర్వతేషు వా
తత సర్వం కాఞ్చనీ భూతం సమన్తాత పరత్యథృశ్యత
71 పర్యధావత శైలాంశ చ నథీః పరస్రవణాని చ
వయథీపయత తేజసా చ తరైలొక్యం స చరాచరమ
72 ఏవంరూపః స భగవాన పుత్రస తే హవ్యవాహన
సూర్యవైశ్వానర సమః కాన్త్యా సొమ ఇవాపరః
ఏవమ ఉక్త్వా తు సా థేవీ తత్రైవాన్తరధీయత
73 పావకశ చాపి తేజస్వీ కృత్వా కార్యం థివౌకసామ
జగామేష్టం తతొ థేశం తథా భార్గవనన్థన
74 ఏతైః కర్మ గుణైర లొకే నామాగ్నేః పరిగీయతే
హిరణ్యరేతా ఇతి వై ఋషిభిర విబుధైస తదా
పృదివీ చ తథా థేవీ ఖయాతా వసుమతీతి వై
75 స తు గర్భొ మహాతేజా గాఙ్గేయః పావకొథ్భవః
థివ్యం శరవణం పరాప్య వవృధే ఽథభుతథర్శనః
76 థథృశుః కృత్తికాస తం తు బాలార్కసథృశథ్యుతిమ
జాతస్నేహాశ చ తం బాలం పుపుషుః సతన్య విస్రవైః
77 తతః స కార్త్తికేయత్వమ అవాప పరమథ్యుతిః
సకన్నత్వాత సకన్థతాం చాపి గుహావాసాథ గుహొ ఽభవత
78 ఏవం సువర్ణమ ఉత్పన్నమ అపత్యం జాతవేథసః
తత్ర జామ్బూనథం శరేష్ఠం థేవానామ అపి భూషణమ
79 తతః పరభృతి చాప్య ఏతజ జాతరూపమ ఉథాహృతమ
యత సువర్ణం స భగవాన అగ్నిర ఈశః పరజాపతిః
80 పవిత్రాణాం పవిత్రం హి కనకం థవిజసత్తమ
అగ్నీ షొమాత్మకం చైవ జాతరూపమ ఉథాహృతమ
81 రత్నానామ ఉత్తమం రత్నం భూషణానాం తదొత్తమమ
పవిత్రం చ పవిత్రాణాం మఙ్గలానాం చ మఙ్గలమ