అనిరుద్ధచరిత్రము/పంచమాశ్వాసము
శ్రీరస్తు
అనిరుద్ధచరిత్రము
పంచమాశ్వాసము
| 1 |
| గీ. | అవధరింపుము శౌనకుం డాదియైన, మునివరేణ్యులతోడ నిట్లనియె సూతుఁ | 2 |
| గీ. | అట్లు కరుణించి పలికిన యచ్యుతునకు, వందనముఁ జేసి చనియె శైవజ్వరంబు | 3 |
| వ. | ఇట్లని తలంచు. | 4 |
| మ. | అతిరౌద్రారుణనేత్రకోణములతో నాలీఢపాదద్వయో | 5 |
| చ. | గెలిచితి నిర్జరేంద్రు నుడికించితి వహ్ని గృతాంతుఁ గొట్టితిన్ | 6 |
| ఉ. | ఇంతమహాద్భుతం బెఱుఁగ నెన్నఁడుఁ గృష్ణధనుర్విముక్తదు | 7 |
| వ. | అమ్మహాపురుషుం డాదినారాయణుం డగుట తప్ప దతనితోడి సంగ్రామంబువలన | 8 |
| ఉ. | హారకిరీటకుండలముఖాభరణోజ్జ్వలుఁడై సహస్రబా | 9 |
| గీ. | శోణనగరంబు వెలువడి సురవిరోధి, ధరణి కంపింప నేతెంచి తాఁకుటయును | 10 |
| సీ. | శరపరంపరలచే సైన్యంబు మగ్గంగ రథములు పఱపించు రథికవరులు | 11 |
| వ. | అప్పుడు. | 12 |
| మ. | హరిపై బాణుఁ డహంకృతిం గదిసి బాహాపఙ్క్తి నొక్కుమ్మడిన్ | 13 |
| చ. | భుజబలశాలి మాధవుఁడు పూని ధనుర్గుణటంకృతిన్ హరి | 14 |
| మ. | విజయోత్సాహము మోమునం బొదలఁగా విశ్వంభరుం డార్చి య | 15 |
| వ. | ప్రయోగించిన. | 16 |
| మ. | చటులంబై చలితక్షమావలయమై చంద్రార్కకోటిప్రభా | 17 |
| వ. | సముద్దండవేదండప్రకాండశుండాదండమండితంబును, గనత్కనకకంకణకేయూర | |
| | కరకారణసౌభాగ్యరేఖావళీకలితారుణకరతలంబును, జంద్రశేఖరమనోరంజితతాళ | 18 |
| క. | సురుచిరసురనికరకరాం, బురుహవికీర్ణ ప్రసూన పుంజము లొఱపై | 19 |
| గీ. | అవ్విరోచనపౌత్రునియందుఁ జాల, కరుణ గల్గుటఁ జేసి గంగాధరుండు | 20 |
| చ. | అనఘుఁడ వప్రవేయుఁడ వనంతుఁ డవాద్యుఁడ వక్షరుండ | 21 |
| సీ. | అఖిలాత్మ నీనాభియందు నాకాశంబు మునివంద్య నీపాదములను ధరణి | 22 |
| క. | అని మఱియు బహువిధంబుల, వినుతించు శశాంకధరుని వినయోక్తులకున్ | 23 |
| | నీదయ వీనిపైఁ గలిమి నిక్కువ మింతియె కాదు వీఁడు ప్ర | 24 |
| క. | ప్రమథగణంబులలో ను, త్తముఁడై భవదీయసన్నిధానంబున మో | 25 |
| గీ. | అనుచు నానతి యిచ్చె నయ్యవసరమున, బాహువులతోన యజ్ఞానబంధములను | 26 |
| శా. | మాయామానుషమూర్తివై తనరుబ్రహ్మంబు న్శివాబ్జాసనా | 27 |
| వ. | అని మఱియుం బునఃపునఃప్రణామపూర్వకంబుగా బహుప్రకారంబులం బ్రస్తుతించి | 28 |
| సీ. | కంకణఝణఝణత్కారానుగుణముగా హస్తపద్మములు నాట్యములు సలుప | 29 |
| క. | నలుఁగిడియె నొక్కకోమలి, మలయజపంకంబు లంటె మఱియొక్కతె ని | 30 |
| క. | తడియొత్తె నొకతె వలిపెపు, మడుఁగులు గట్టంగ నిచ్చె మఱియొక్కతె యిం | 31 |
| గీ. | అర్ధచంద్రోపమంబైన యతనినుదుట, దిద్దె నొక్కతె కస్తూరితిలక మదియుఁ | 32 |
| ఉ. | ఒక్కలతాంగి మౌక్తికసముజ్జ్వలభారములందు వజ్రపుం | 33 |
| చ. | శ్రవణపదావిలగ్నమకరప్రకటాభరణోజ్జ్వలాస్యకై | 34 |
| గీ. | నిలువుటద్దంబు ముందర నిలిపె నొకతె, యందుఁ బ్రతిబింబితం బైనయతనిరూపు | 35 |
| సీ. | సరసవృత్తస్తని గురులీల వరమహోత్పలమాల రచియింపఁ బ్రౌఢవమ్మ | |
| | యంబరోపమమధ్యయందంబుగా ఘనసారం బలందంగ జాణవమ్మ | 36 |
| క. | కొందఱు చెలికత్తె లుషా, సుందరిఁ గైచేసి రపుడు సురుచిరభూషా | 37 |
| సీ. | గిలుకుటందియలఁ జెక్కినవజ్రములకుఁ బాదసరోజనఖకాంతి తళుకు లిడఁగఁ | 38 |
| మ. | కమలాక్షు ల్తగ నవ్వధూవరుల శృంగారించి రత్న ప్రభా | 39 |
| మ. | చనుదేరంగఁ బురంధ్రు లున్నతమహాసౌధంబుల న్నిల్చి హ | 40 |
| చ. | కలికి యొకర్తు వారలను గన్గొనఁబోవుచుఁ గంఠమాలికల్ | 41 |
| చ. | అలికులవేణి యొక్కతె సహస్రదళంబు వినోదలీలఁ గో | 42 |
| సీ. | ఈభానుతేజున కీకోకకుచకును జెలిమి సంఘటనంబు చేసినాఁడు | |
| | ఎంత నేర్పరి శారదాకాంతుఁ డహహ, యిట్టియనుకూలదాంపత్య మెఱిఁగి చేసె | 43 |
| వ. | ఇట్లు చనుదెంచిన కూఁతునల్లునిం జూచి ప్రమోదరసభరితస్వాంతుండై బాణుండు వార | 44 |
| క. | కనికరపుముదంబునఁ జి, క్కనికరములఁ గౌఁగిలించి కాంతాయుతుఁడౌ | 45 |
| మత్తకోకిల. | గారవంబున మ్రొక్కుఁ గైకొని కౌఁగిలించెడివారలున్ | 46 |
| వ. | అంత. | 47 |
| ఉ. | బాణుని గారవించి పురభంజను వీడ్కొని శంఖనాదని | 48 |
| శా. | కాంతం దోడ్కొని బ్రహ్మసూసహితులైవకందర్పముఖ్యు ల్మహా | 49 |
| వ. | కతిపయదినంబులకుం జనిచని. | 50 |
| సీ. | గోత్రాధిపఖ్యాతిఁ గొమరారి యుండుట సురశైలరాజభూసురులఁ బోలి | 51 |
| క. | కనుఁగొని మనమునఁ బెనఁగొను, ననురాగమువలన వికసితాననుఁడై యిం | 52 |
| ఉ. | వారిజలోచనుండు యదువల్లభుఁ డేగుచుఁ గాంచె ముందటన్ | |
| | కారవిలాసకృత్సరసకంజముఖీనికరప్రచారవి | 53 |
| ఉ. | అంతకుమున్న కృష్ణునిజయం బభియాతిపరాజయం బుషా | 54 |
| వ. | పట్టణంబు శృంగారంబు సేయించిన. | 55 |
| సీ. | ఘనసారకస్తూరికాజలాసారంబు చెలువంపువీథులఁ జిలుకరించి | 56 |
| ఉ. | భూసురవేదనాదములఁ బుణ్యసతీజనమంజులోక్తులన్ | 57 |
| గీ. | అట్లు శృంగారితముఁ జేసి యఖిలజనులు, గంధపుష్పాక్షతాద్యలంకరణు లగుచు | 58 |
| క. | పురలక్ష్మీసరసతరనిజ, సరసీతామరసరసలసన్మృదులీలా | 59 |
| ఉ. | గోపురశాతకుంభమయకుంభపయోధరకుంభజృంభణల్ | 60 |
| వ. | ఇవ్విధంబునం బ్రకల్పితశృంగారతరంగరంగరంగవల్లీప్రయుక్తముక్తాఫలతారకా | 61 |
| ఉ. | బంగరుపళ్లెరంబులను బద్మముఖు ల్ఘనసారదీపికల్ | |
| | సంగతి నుంచి త్రిప్పుచును సారెకు మంగళకౌశిక న్జయం | 62 |
| గీ. | నందకాయుధునకు శోభనం బటంచు, నగరకాంతలు నీరాజనంబు లిడుట | 63 |
| క. | నిరుపమవిమానపఙ్క్తులు, గురుతరమణిహర్మ్యములును గూడి వెలుంగన్ | 64 |
| వ. | అప్పుడు. | 65 |
| సీ. | తాళకేతనసముద్యత్కాంచనాస్యందనారూఢుఁ డైనవాఁ డతనిఁ జూడు | 66 |
| ఉ. | కైరవిణీప్రియేశువెనుకం జనురోహిణిలీల నింపుసొం | 67 |
| వ. | తమలో నిట్లనిరి. | 68 |
| ఉ. | తేనియ లూరు కెంపుసుదతీమణివాతెర చంపకద్రవం | 69 |
| చ. | కలువలపేరు పేరుకొనఁగాఁ గుముదమ్ములు మన్మథాంబకం | 70 |
| క. | కల దనుచును లే వనుచును, బలుమఱువాదంబు లేల పని లే దింకన్ | 71 |
| మ. | చెలువంబై కళల న్వెలుంగు హురుమంజీదేశపున్ ముత్తియం | 72 |
| చ. | పురుషులలో నపూస్వరసపూర్ణశరీర మనంగ సూతికిం | 73 |
| వ. | అని యనేకప్రకారంబులం గొనియాడుచు నదియె ముచ్చటగా నుండి రప్పుడు పురు | 74 |
| సీ. | సారససంసారసరసరసాసారసౌరభాన్వితరసరశ్చారణముల | 75 |
| శా. | ప్రాంచత్కాంచననూత్నరత్నఖచితప్రాసాదదేశంబులం | 76 |
| సీ. | కుచకుంభయుగముఁ బైకొని కేల నంటుట నైరావతము నెక్కి యాడినట్లు | |
| | సౌఖ్య మొదవంగ నిచ్చనిచ్చలును బాణ, కన్యసంభోగ మింద్రభోగంబు గాఁగ | 77 |
| వ. | అంత. | 78 |
| గీ. | మందగతులకు నత్యంతమందగతియు, మంజులోక్తుల కతిశయమంజులంబు | 79 |
| వ. | అంత. | 80 |
| శా. | స్వక్షేత్రంబుల నుచ్చరాసులహితస్థానంబులన్ దీప్తులై | 81 |
| క. | సురదుందుభినాదంబులు, సురకరనిర్ముక్తకల్పసుమవర్షంబుల్ | 82 |
| ఉ. | యాదవవృష్ణిభోజకులులందఱు వేడుకలం జెలంగి ర | 83 |
| క. | లౌకికవైదికరీతులఁ, గైకొని పుత్త్రోత్సవంబు గావించి యతం | 84 |
| క. | వజ్రాదిభూషణుండును, వజ్రాంగుఁడు వైరివీరవసుధాధరభి | 85 |
| సీ. | చూడఁగా నేర్చె విస్ఫుటకృపామృతరసంబుఁ గటాక్షవీథులఁ బూనుకొఱకు | 86 |
| వ. | మఱియు నబ్బాలకుండు ముక్తామణినిచయఖచితకలాపకాకపక్షాలంకృతవిశాలఫాల | |
| | చుండం దదీయసౌకుమార్యమందహాసమృదువచనసంచరణాదుల కానందంబు వహిం | 87 |
| మ. | గతగర్వంబునఁ భ్రాంతదేశధరణీకాంతు ల్భజింపంగ ద | 88 |
| ఉ. | అన్యనృపాలకు ల్స్వవశులై కొనివచ్చి యొసంగువస్తువుల్ | 89 |
| సీ. | వసుదేవబలదేవవాసుదేవాదులయనుమతి వడసి యత్యంతనియతి | 90 |
| సీ. | అసమానసాంప్రదాయకశుద్ధిఁ జెలువొందు తండ్రితాతలమహత్త్వంబుఁ జూచి | 91 |
| వ. | ఆసమయంబున. | 92 |
| క. | నారదుఁడు సకలశాస్త్రవి, శారదుఁడు శరీరవిజితశారదవేళా | 93 |
| క. | వనజాతనయనుఁ బొడగని, వినుతులు గావించి యతని వినయంబులచే | 94 |
| గీ. | ఎదురుకొని వందనము చేసి హేమపీఠ, మునను గూర్చుండఁబెట్టిన మునివరేణ్యుఁ | 95 |
| గీ. | ముద్దు గుల్కెడు మరువంపుమొలక యనఁగ, శ్రీలఁ జెలువొందఁగల నెలబాలుఁ డనఁగఁ | 96 |
| క. | రమ్మని డాయ౦ బిలిచిన, యమ్మున నమ్ముని నిజాంకమం దునిచి తదీ | 97 |
| సీ. | భుజనేత్రనాసికంబులు జానుహనువులు నైదుదీర్ఘములు గోప్యాంగకంఠ | 98 |
| సీ. | వరలీల దక్షిణావర్తరేఖాయుతభ్రూమధ్యుఁడు సమస్తభూమి నేలు | 99 |
| గీ. | చారుచరిత సాముద్రికశాస్త్రమందు, నిట్టిలక్షణములు చాల నెన్నఁబడియెఁ | 100 |
| వ. | శ్రీమన్నారాయణాంశోదయుండైన యివ్వజ్రకుమారుని శరీరంబున నిటువంటి శుభ | 101 |
| క. | మీయాశీర్వచనంబులు, మాయం దనుగతము లగుట మాకున్ సకల | 102 |
| క. | అని సాంత్వనవచనంబుల, ననురాగ మొనర్చుచున్న యనిరుద్ధవిభున్ | 103 |
| సీ. | సరససంగీతంబు సంయుతాసంయుతాహస్తాభినయము భావాభిరామ | |
| | నది గాన ద్వారకయందుఁ దద్విద్యాభిలాషఁ బ్రార్థించు విలాసినులకు | 104 |
| సీ. | తనకీర్తి చంద్రికాతతి నిండి కృష్ణపక్షంబులు శుక్లపక్షములు సేయఁ | 105 |
| వ. | ఇవ్విధంబున నమ్మహానుభావుండైన యనిరుద్ధుండు మహదైశ్యర్యసమృద్ధుండును సక | 106 |
| శా. | నీలాభంబును వర్తులాకృతియఁ జిహ్నీభూతరాజీవపు | 107 |
| క. | ధారుణిలోపల శ్రీమ, న్నారాయణునంశఁ బొడమి నయగుణములఁ బెం | 108 |
| వ. | అనియు నమ్మహాపురుషగుణంబులు గొనియాడి శుకయోగి పరిక్షిన్న్పపాలున కిట్ల | 109 |
| క. | జననాథ యిట్లు నాచే, వినిపింపఁగఁబడిన రసవివేకవిధానం | 110 |
| చ. | అని వివరించిన న్ముదితుఁ డయ్యె ధరావరుఁ డంచు సూతుఁ డిం | 111 |
| క. | ఈయనిరుద్ధచరిత్రము, శ్రేయస్కర మగుచు సుజనజిహ్వాగ్రములన్ | 112 |
| మ. | శయనీభూతభుజంగసంగరజయశ్లాఘానిరాఘాటధై | 113 |
| క. | క్రేంకారకింకిణీయుత, టంకారజ్యాలతానటచ్చాపజితో | 114 |
| తోటకవృత్తము. | మన్మథకోటిసమానవిలాసా, సన్ముఖనిర్జితచంద్రవికాసా | 115 |
| గద్య. | ఇది శ్రీమంగళాచలనృసింహకృపాప్రసాదసంప్రాప్తవిద్యావైభవ కనుపర్తిరా | |
