శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 57
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 57) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [భీస్మ]
నిత్యొథ్యుక్తేన వై రాజ్ఞా భవితవ్యం యుధిష్ఠిర
పరశామ్యతే చ రాజా హి నారీవొథ్యమ వర్జితః
2 భగవాన ఉశనా చాహ శలొకమ అత్ర విశాం పతే
తమ ఇహైకమనా రాజన గథతస తవం నిబొధ మే
3 థవావ ఏతౌ గరసతే భూమిః సర్పొ బిలశయాన ఇవ
రాజానం చావిరొథ్ధారం బరాహ్మణం చాప్రవాసినమ
4 తథ ఏతన నరశార్థూల హృథి తవం కర్తుమ అర్హసి
సంధేయాన అపి సంధత్స్వ విరొధ్యాంశ చ విరొధయ
5 సప్తాఙ్గే యశ చ తే రాజ్యే వైపరీత్యం సమాచరేత
గురుర వా యథి వా మిత్రం పరతిహన్తవ్య ఏవ సః
6 మరుత్తేన హి రాజ్ఞాయం గీతః శలొకః పురాతనః
రాజ్యాధికారే రాజేన్థ్ర బృహస్పతిమతః పురా
7 గురొర అప్య అవలిప్తస్య కార్యాకార్యమ అజానతః
ఉత్పదప్రతిపన్నస్య పరిత్యాగొ విధీయతే
8 బాహొః పుత్రేణ రాజ్ఞా చ సగరేణేహ ధీమతా
అసమఞ్జాః సుతొ జయేష్ఠస తయక్తః పౌరహితైషిణా
9 అసమఞ్జాః సరయ్వాం పరాక పౌరాణాం బాలకాన నృప
నయమజ్జయథ అతః పిత్రా నిర్భర్త్స్య స వివాసితః
10 ఋషిణొథ్థాలకేనాపి శవేతకేతుర మహాతపాః
మిద్యా విప్రాన ఉపచరన సంత్యక్తొ థయితః సుతః
11 లొకరఞ్జనమ ఏవాత్ర రాజ్ఞాం ధర్మః సనాతనః
సత్యస్య రక్షణం చైవ వయవహారస్య చార్జవమ
12 న హింస్యాత పరవిత్తాని థేయం కాలే చ థాపయేత
విక్రాన్తః సత్యవాక కషాన్తొ నృపొ న చలతే పదః
13 గుప్తమన్త్రొ జితక్రొధొ శాస్త్రార్దగతనిశ్చయః
ధర్మే చార్దే చ కామే చ మొక్షే చ సతతం రతః
14 తరయ్యా సంవృతరన్ధ్రశ చ రాజా భవితుమ అర్హతి
వృజినస్య నరేన్థ్రాణాం నాన్యత సంవరణాత పరమ
15 చాతుర్వర్ణ్యస్య ధర్మాశ చ రక్షితవ్యా మహీక్షితా
ధర్మసంకరరక్షా హి రాజ్ఞాం ధర్మః సనాతనః
16 న విశ్వసేచ చ నృపతిర న చాత్యర్దం న విశ్వసేత
షాడ్గుణ్య గుణథొషాంశ చ నిత్యం బుథ్ధ్యావలొకయేత
17 థవిట ఛిథ్రథర్శి నృపతిర నిత్యమ ఏవ పరశస్యతే
తరివర్గవిథితార్దశ చ యుక్తచారొపధిశ చ యః
18 కొశస్యొపార్జన రతిర యమ వైశ్రవణొపమః
వేత్తా చ థశవర్గస్య సదానవృథ్ధి కషయాత్మనః
19 అభృతానాం భవేథ భర్తా భృతానాం చాన్వవేక్షకః
నృపతిః సుముఖశ చ సయాత సమితపూర్వాభిభాషితా
20 ఉపాసితా చ వృథ్ధానాం జితతన్థ్రీర అలొలుపః
సతాం వృత్తే సదితమతిః సన్తొ హయ ఆచార థర్శినః
21 న చాథథీత విత్తాని సతాం హస్తాత కథా చన
అసథ్భ్యస తు సమాథథ్యాత సథ్భ్యః సంప్రతిపాథయేత
22 సవయం పరహర్తాథాతా చ వశ్యాత్మా వశ్య సాధనః
కాలే థాతా చ భొక్తా చ శుథ్ధాచారస తదైవ చ
23 శూరాన భక్తాన అసంహార్యాన కులే జాతాన అరొగిణః
శిష్టాఞ శిష్టాభిసంబన్ధాన మానినొ నావమానినః
24 విథ్యా విథొ లొకవిథః పరలొకాన్వవేక్షకాన
ధర్మేషు నిరతాన సాధూన అచలాన అచలాన ఇవ
25 సహాయాన సతతం కుర్యాథ రాజా భూతిపురస్కృతః
తైస తుల్యశ చ భవేథ భొగైశ ఛత్రమాత్రా జఞయాధికః
26 పరత్యక్షా చ పరొక్షా చ వృత్తిశ చాస్య భవేత సథా
ఏవం కృత్వా నరేన్థ్రొ హి న ఖేథమ ఇహ విన్థతి
27 సర్వాతి శఙ్కీ నృపతిర యశ చ సర్వహరొ భవేత
స కషిప్రమ అనృజుర లుబ్ధః సవజనేనైవ బాధ్యతే
28 శుచిస తు పృదివీపాలొ లొకచిత్తగ్రహే రతః
న పతత్య అరిభిర గరస్తః పతితశ చావతిష్ఠతే
29 అక్రొధనొ ఽదావ్యసనీ మృథు థణ్డొ జితేన్థ్రియః
రాజా భవతి భూతానాం విశ్వాస్యొ హిమవాన ఇవ
30 పరాజ్ఞొ నయాయగుణొపేతః పరరన్ధ్రేషు తత్పరః
సుథర్శః సర్వవర్ణానాం నయాపనయవిత తదా
31 కషిప్రకారీ జితక్రొధః సుప్రసాథొ మహామనాః
అరొగ పరకృతిర యుక్తః కరియా వాన అవికత్దనః
32 ఆరబ్ధాన్య ఏవ కార్యాణి న పర్యవసితాని చ
యస్య రాజ్ఞః పరథృశ్యన్తే స రాజా రాజసత్తమః
33 పుత్రా ఇవ పితుర గేహే విషయే యస్య మానవాః
నిర్భయా విచరిష్యన్తి స రాజా రాజసత్తమః
34 అగూఢ విభవా యస్య పౌరా రాష్ట్రనివాసినః
నయాపనయవేత్తారః స రాజా రాజసత్తమః
35 సవకర్మనిరతా యస్య జనా విషయవాసినః
అసంఘాత రతా థాన్తాః పాల్యమానా యదావిధి
36 వశ్యా నేయా వినీతాశ చ న చ సంఘర్షశీలినః
విషయే థానరుచయొ నరా యస్య స పార్దివః
37 న యస్య కూటకపటం న మాయా న చ మత్సరః
విషయే భూమిపాలస్య తస్య ధర్మః సనాతనః
38 యః సత కరొతి జఞానాని నేయః పౌరహితే రతః
సతాం ధర్మానుగస తయాగీ స రాజా రాజ్యమ అర్హతి
39 యస్య చారశ చ మన్త్రశ చ నిత్యచైవ కృతాకృతే
న జఞాయతే హి రిపుభిః స రాజా రాజ్యమ అర్హతి
40 శలొకశ చాయం పురా గీతొ భార్గవేణ మహాత్మనా
ఆఖ్యాతే రామచరితే నృపతిం పరతి భారత
41 రాజానం పరదమం విన్థేత తతొ భార్యాం తతొ ధనమ
రాజన్య అసతి లొకస్య కుతొ భార్యా కుతొ ధనమ
42 తథ రాజన రాజసింహానాం నాన్యొ ధర్మః సనాతనః
ఋతే రక్షాం సువిస్పష్టాం రక్షా లొకస్య ధారణమ
43 పరాచేతసేన మనునా శలొకౌ చేమావ ఉథాహృతౌ
రాజధర్మేషు రాజేన్థ్ర తావ ఇహైకమనాః శృణు
44 షడ ఏతాన పురుషొ జహ్యాథ భిన్నాం నావమ ఇవార్ణవే
అప్రవక్తారమ ఆచార్యమ అనధీయానమ ఋత్విజమ
45 అరక్షితారం రాజానం భార్యాం చాప్రియ వాథినామ
గరామకామం చ గొపాలం వనకామం చ నాపితమ