శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 220
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 220) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
మగ్నస్య వయసనే కృచ్ఛ్రే కిం శరేయః పురుషస్య హి
బన్ధునాశే మహీపాల రాజ్యనానే ఽపి వా పునః
2 తవం హి నః పరమొ వక్తా లొకే ఽసమిన భరతర్షభ
ఏతథ భవన్తం పృచ్ఛామి తన మే వక్తుమ ఇహార్హసి
3 [భీ]
పుత్రథారైః సుఖైశ చైవ వియుక్తస్య ధనేన చ
మగ్నస్య వయసనే కృచ్ఛ్రే ధృతిః శరేయః కరీ నృప
4 ధైర్యేణ యుక్తస్య సతః శరీరం న విశీర్యతే
ఆరొగ్యాచ చ శరీరస్య స పునర విన్థతే శరియమ
5 యస్య రాజ్ఞొ నరాస తాత సాత్త్వికీం వృత్తిమ ఆస్దితాః
తస్య సదైర్యం చ ధర్యం చ వయవసాయశ చ కర్మసు
6 అత్రైవొథాహరన్తీమమ ఇతిహాసం పురాతనమ
బలివాసవ సంవాథం పునర ఏవ యుధిష్ఠిర
7 వృత్తే థేవాసురే యుథ్ధే థైత్యథానవ సంక్షయే
విష్ణుక్రాన్తేషు లొకేషు థేవరాజే శతక్రతౌ
8 ఇజ్యమానేషు థేవేషు చాతుర్వర్ణ్యే వయవస్దితే
సమృధ్యమానే తరైలొక్యే పరీతియుక్తే సవయమ్భువి
9 రుథ్రైర వసుభిర ఆథిత్యైర అశ్విభ్యామ అపి చర్షిభిః
గన్ధర్వైర భుజగేన్థ్రైశ చ సిథ్ధైర్శ చాన్యైర వృతః పరభుః
10 చతుర్థన్తం సుథాన్తం చ వారణేన్థ్రం శరియా వృతమ
ఆరుహ్యైరావతం శక్రస తరైలొక్యమ అనుసంయయౌ
11 స కథా చిత సముథ్రాన్తే కస్మింశ చిథ గిరిగహ్వరే
బలిం వైరొచనిం వజ్ఞీ థథర్శొపససర్ప చ
12 తమ ఐరావత మూర్ధస్దం పరేక్ష్య థేవగణైర వృతమ
సురేన్థ్రమ ఇన్థ్రం థైత్యేన్థ్రొ న శుశొచ న వివ్యదే
13 థృష్ట్వా తమ అవికారస్దం తిష్ఠన్తం నిర్భయం బలిమ
అధిరూఢొ థవిపశ్రేష్ఠమ ఇత్య ఉవాచ శతక్రతుః
14 థైత్య న వయదసే శైర్యాథ అద వా వృథ్ధసేవయా
తపసా భావితత్వాథ వా సర్వదైతత సుథుష్కరమ
15 శత్రుభిర వశమ ఆనీతొ హీనః సదానాథ అనుత్తమాత
వైరొచనే కిమ ఆశ్రిత్య శొచితవ్యే న శొచసి
16 శరైష్ఠ్యం పరాప్య సవజాతీనాం భుక్త్వా భొగాన అనుత్తమాన
హృతస్వబలరాజ్యస తవం బరూహి తస్మాన న శొచసి
17 ఈశ్వరొ హి పురా భూత్వా పితృపైతమహే పథే
తత్త్వమ అథ్య హృతం థృష్ట్వా సపత్నైః కిం న శొచసి
18 బథ్ధశ చ వారుణైః పాశైర వజ్రేణ చ సమాహతః
హృతథారొ హృతధనొ బరూహి కస్మాన న శొచసి
19 భరష్ట శరీర విభవ భరష్టొ యన న శొచసి థుష్కరమ
తరైలొక్యరాజ్యనాశే హి కొ ఽనయొ జీవితుమ ఉత్సహేత
20 ఏతచ చాన్యచ చ పరుషం బరువన్తం పరిభూయ తమ
శరుత్వా సుఖమ అసంభ్రాన్తొ బలిర వైరొచనొ ఽబరవీత
21 నిగృహీతే మయి భృశం శక్ర కిం కత్దితేన తే
వజ్రమ ఉథ్యమ్య తిష్ఠన్తం పశ్యామి తవాం పురంథర
22 అశక్తః పూర్వమ ఆసీస తవం కదం చిచ ఛక్తతాం గతః
కస తవథన్య ఇమా వాచః సుక్రూరా వక్తుమ అర్హతి
23 యస తు శత్రొర వశస్దస్య శక్తొ ఽపి కురుతే థయామ
హస్తప్రాప్తస్య వీరస్య తం చైవ పురుషం విథుః
24 అనిశ్చయొ హి యుథ్ధేషు థవయొర వివథమానయొః
ఏకః పరాప్నొతి విజయమ ఏకశ చైవ పరాభవమ
25 మా చ తే భూత సవభావొ ఽయం మయా థైవతపుంగవ
ఈశ్వరః సర్వభూతానాం విక్రమేణ జితొ బలాత
26 నైతథ అస్మత కృతం శక్ర నైతచ ఛక్ర తవయా కృతమ
యత తవమ ఏవంగతొ వజ్రిన యథ వాప్య ఏవంగతా వయమ
27 అహమ ఆసం యదాథ్య తవం భవితా తవం యదా వయమ
మావమన్స్దా మయా కర్మ థుష్కృతం కృతమ ఇత్య ఉత
28 సుఖథుఃఖే హి పురుషః పర్యాయేనాధిగచ్ఛతి
పర్యాయేనాసి శక్రత్వం పరాప్తః శక్ర న కర్మణా
29 కాలః కాలే నయతి మాం తవాం చ కాలొ నయత్య అయమ
తేనాహం తవం యదా నాథ్య తవం చాపి న యదా వయమ
30 న మాతృపితృశుశ్రూసా న చ థైవతపూజనమ
నాన్యొ గుణసమాచారః పురుషస్య సుఖావహః
31 న విథ్యా న తపొ థానం న మిత్రాణి న బన్ధవాః
శక్నువన్తి పరిత్రాతుం నరం కాలేన పీడితమ
32 నాగామినమ అనర్దం హి పరతిఘాత శతైర అపి
శక్నువన్తి పరతివ్యొధుమ ఋతే బుథ్ధిబలాన నరః
33 పర్యాయైర హన్యమానానాం పరిత్రాతా న విథ్యతే
ఇథం తు థుఃఖం యచ్చ ఛక్ర కర్తాహమ ఇతి మన్యతే
34 యథి కర్తా భవేత కర్తా న కరియేత కథా చన
యస్మాత తు కరియతే కర్తా తస్మాత కర్తాప్య అనీశ్వరః
35 కాలేన తవాహమ అజయం కాలేనాహం జితస తవయా
గన్తా గతిమతాం కాలః కాలః కలయతి పరజాః
36 ఇన్థ్ర పరాకృతయా బుథ్ధ్యా పరలపన నావబుధ్యసే
కే చిత తవాం బహు మన్యన్తే శరైష్ఠ్యం పరాప్తం సవకర్మణా
37 కదమ అస్మథ్విధొ నామ జానఁల లొకప్రవృత్తయః
కాలేనాభ్యాహతః శొచేన ముహ్యేథ వాప్య అర్దసంభ్రమే
38 నిత్యం కాలపరీతస్య మమ వా మథ్విధస్య వా
బుథ్ధిర వయసనమ ఆసాథ్య భిన్నా నౌర ఇవ సీథతి
39 అహం చ తవం చ యే చాన్యే భవిష్యన్తి సురాధిపాః
తే సర్వే శక్ర యాస్యన్తి మార్గమ ఇన్థ్ర శతైర గతమ
40 తవామ అప్య ఏవం సుథుర్ధర్షం జవలన్తం పరయా శరియా
కాలే పరినతే కాలః కాలయిష్యతి మామ ఇవ
41 బహూనీన్థ్ర సహస్రాణి థైతేయానాం యుగే యుగే
అభ్యతీతాని కాలేన కాలొ హి థురతిక్రమః
42 ఇథం తు లబ్ధ్వా తవం సదానమ ఆత్మానం బహు మన్యసే
సర్వభూతభవం థేవం బరహ్మాణమ ఇవ శాశ్వతమ
43 న చేథమ అచలం సదానమ అనన్తం వాపి కస్య చిత
తవం తు బాలిశయా బుథ్ధ్యా మమేథమ ఇతి మన్యసే
44 అవిశ్వాస్యే విశ్వసిషి మన్యసే చాధ్రువం ధరువమ
మమేయమ ఇతి మొహాత తవం రాజశ్రియమ అభీప్ససి
45 నేయం తవ న చాస్మాకం న చాన్యేషాం సదిరా మతా
అతిక్రమ్య బహూన అన్యాంస తవయి తావథ ఇయం సదితా
46 కం చిత కాలమ ఇయం సదిత్వా తవయి వాసవ చఞ్చలా
గౌర నిపానమ ఇవొత్సృజ్య పునర అన్యం గమిష్యతి
47 రాజలొకా హయ అతిక్రాన్తా యాన న సంఖ్యాతుమ ఉత్సహే
తవత్తొ బహుతరాశ చాన్యే భవిష్యన్తి పురంథర
48 సవృక్షౌషధి రత్రేయం ససరిత పర్వతాకరా
తాన ఇథానీం న పశ్యామి యైర భుక్తేయం పురా మహీ
49 పృదుర ఐలొ మయొ భౌమొ నరకః శమ్బరస తదా
అశ్వగ్రీవః పులొమా చ సవర్భానుర అమితధ్వజః
50 పరహ్రాథొ నముచిర థక్షొ విప్రచిత్తిర విరొచనః
హరీనిషేధః సుహొత్రశ చ భూరిహా పుష్పవాన వృషః
51 సత్యేషుర ఋషభొ రాహుః కపిలాశ్వొ విరూపకః
బానః కార్తస్వరొ వహ్నిర విశ్వథంస్త్రొ ఽద నైరృతః
52 రిత్దాహుత్దౌ వీర తామ్రౌ వరాహాశ్వొ రుచిః పరభుః
విశ్వజిత పరతిశౌరిశ చ వృషాణ్డొ విష్కరొ మధుః
53 హిరణ్యకశిపుశ చైవ కైతభశ చైవ థానవః
థైత్యాశ చ కాలఖఞ్జాశ చ సర్వే తే నైరృతైః సహ
54 ఏతే చాన్యే చ బహవః పూర్వే పూర్వతరాశ చ యే
థైత్యేన్థ్రా థానవేన్థ్రాశ చ యాంశ చాన్యాన అనుశుశ్రుమ
55 బహవః పూర్వథైత్యేన్థ్రాః సంత్యజ్య పృదివీం గతాః
కాలేనాభ్యాహతాః సర్వే కాలొ హి బలవత్తరః
56 సర్వైః కరతుశతైర ఇష్టం న తవమ ఏకః శతక్రతుః
సర్వే ధర్మపరాశ చాసన సర్వే సతతసత్త్రిణః
57 అన్తరిక్షచరాః సర్వే సర్వే ఽభిముఖయొధినః
సర్వే సంహననొపేతాః సర్వే పరిఘబాహవః
58 సర్వే మాయా శతధరాః సర్వే తే కామచారిణః
సర్వే సమరమ ఆసాథ్య న శరూయన్తే పరాజితాః
59 సర్వే సత్యవ్రతపరాః సర్వే కామవిహారిణః
సర్వే వేథ వరతపరాః సర్వే చాసన బహుశ్రుతాః
60 సర్వే సంహతమ ఐశ్వర్యమ ఈశ్వరాః పరతిపేథిరే
న చైశ్వర్యం మథస తేషాం భూతపూర్వొ మహాత్మనామ
61 సర్వే యదార్దథాతారః సర్వే విగతమత్సరాః
సర్వే సర్వేషు భూతేషు యదావత పరతిపేథిరే
62 సర్వే థాక్షాయణీ పుత్రాః పరాజాపత్యా మహాబలాః
జవలన్తః పరతపన్తశ చ కాలేన పరతిసంహృతాః
63 తవం చైవేమా యథా భుక్త్వా పృదివీం తయక్ష్యసే పునః
న శక్ష్యసి తథా శక్ర నియన్తుం శొకమ ఆత్మనః
64 ముఞ్చేచ్ఛాం కామభొగేషు ముఞ్చేమం శరీభవం మథమ
ఏవం సవరాజ్యనాశే తవం శొకం సంప్రసహిష్యసి
65 శొకకాలే శుచొ మా తవం హర్షకాలే చ మా హృషః
అతీతానాగతే హిత్వా పరత్యుత్పన్నేన వర్తయ
66 మాం చేథ అభ్యాగతః కాలః సథా యుక్తమ అతన్థ్రితమ
కషమస్వ నచిరాథ ఇన్థ్ర తవామ అప్య ఉపగమిష్యతి
67 తరాసయన్న ఇవ థేవేన్థ్ర వాగ్భిర తక్షసి మామ ఇహ
సంయతే మయి నూనం తవమ ఆత్మానం బహు మన్యసే
68 కాలః పరదమమ ఆయాన మాం పశ్చాత తవమ అనుధావతి
తేన గర్జసి థేవేన్థ్ర పూర్వం కాలహతే మయి
69 కొ హి సదాతుమ అలం లొకే కరుథ్ధస్య మమ సంయుగే
కాలస తు బలవాన పరాప్తస తేన తిష్ఠసి వాసవ
70 యత తథ వర్షసహస్రాన్తం పూర్ణం భవితుమ అర్హతి
యదా మే సర్వగాత్రాణి న సవస్దాని హతౌజసః
71 అహమ ఐన్థ్రచ చయుతః సదానాత తవమ ఇన్థ్రః పరకృతొ థివి
సుచిత్రే జీవలొకే ఽసమిన్న ఉపాస్యః కాలపర్యయాత
72 కిం హి కృత్వా తవమ ఇన్థ్రాథ్య కిం హి కృత్వా చయుతా వయమ
కాలః కర్తా వికర్తా చ సర్వమ అన్యథ అకారణమ
73 నాశం వినాశమ ఐశ్వర్యం సుఖథుఃఖే భవాభవౌ
విప్రాన పరాప్యైవమ అత్యర్దం న పరహృష్యేన న చ వయదేత
74 తవమ ఏవ హీన్థ్ర వేత్దాస్మాన వేథాహం తవాం చ వాసవ
వికత్దసే మాం కిం బథ్ధం కాలేన నిరపత్రప
75 తవమ ఏవ హి పురా వేత్ద యత తథా పౌరుషం మమ
సమరేషు చ విక్రాన్తం పర్యాప్తం తన్నిథర్శనమ
76 ఆథిత్యాశ చైవ రుథ్రాశ చ సాధ్యాశ చ వసుభిః సహ
మయా వినిర్జితాః సర్వే మరుతశ చ శచీపతే
77 తవమ ఏవ శక్ర జానాసి థేవాసురసమాగమే
సమేతా విబుధా భగ్నాస తరసా సమరే మయా
78 పర్వతాశ చాసకృత కషిప్తాః సవనాః సవనౌకసః
సతఙ్క శిఖరా ఘొరాః సమరే మూర్ధ్ని తే మయా
79 కిం ను శక్యం మయా కర్తుం యత కాలొ థురతిక్రమః
న హి తవాం నొత్సహే హన్తుం సవజ్రమ అపి ముష్టినా
80 న తు విక్రమకాలొ ఽయం కషమా కాలొ ఽయమ ఆగతః
తేన తవా మర్షయే శక్ర థుర్మర్షణతరస తవయా
81 తవం మా పరినతే కాలే పరీతం కాలవహ్నినా
నియతం కాలపాశేన బథ్ధం శక్ర వికత్దసే
82 అయం స పురుషః శయామొ లొకస్య థురతిక్రమః
బథ్ధ్వా తిష్ఠతి మాం రౌథ్రః పశుం రశనయా యదా
83 లాభాలాభౌ సుఖం థుఃఖం కామక్రొధౌ భవాభవౌ
వధొ బన్ధః పరమొక్షశ చ సర్వం కాలేన లభ్యతే
84 నాహం కర్తా న కర్తా తవం కర్తా యస తు సథా పరభుః
సొ ఽయం పచతి కాలొ మాం వృక్షే ఫలమ ఇవాగతమ
85 యాన్య ఏవ పురుషః కుర్వన సుఖైః కాలేన యుజ్యతే
పునస తాన్య ఏవ కుర్వాణొ థుఃఖైః కాలేన యుజ్యతే
86 న చ కాలేన కాలజ్ఞః సపృష్టః శొచితుమ అర్హతి
తేన శక్ర న శొచామి నాస్తి శొకే సహాయతా
87 యథా హి శొచతాం శొకొ వయసనం నాపకర్షతి
సామర్ద్యం శొచతొ నాస్తి నాథ్య శొచామ్య అహం తతః
88 ఏవమ ఉక్తః సహస్రాక్షొ భగవాన పాకశాసనః
పరతిసంహృత్య సంరమ్భమ ఇత్య ఉవాచ శతక్రతుః
89 సవజ్రమ ఉథ్యతం బాహుం థృష్ట్వా పాశాంశ చ వారుణాన
కస్యేహ న వయదేథ బుథ్ధిర మృత్యొర అపి జిఘాంసతః
90 సా తే న వయదతే బుథ్ధిర అచలా తత్త్వథర్శినీ
బరువన న వయదసే స తవం వాక్యం సత్యపరాక్రమ
91 హొ హి విశ్వాసమ అర్దేషు శరీరే వా శరీరభృత
కర్తుమ ఉత్సహతే లొకే థృష్ట్వా సంప్రస్దితం జగత
92 అహమ అప్య ఏవమ ఏవైనం లొకం జానామి శాశ్వతమ
కాలాగ్నావ ఆహితం ఘొరే గుహ్యే సతతగే ఽకషరే
93 న చాత్ర పరిహారొ ఽసతి కాలస్పృష్టస్య కస్య చిత
సూక్ష్మాణాం మహతాం చైవ భూతానాం పరిపచ్యతామ
94 అనీశస్యాప్రమత్తస్య భూతాని పచతః సథా
అనివృత్తస్య కాలస్య కషయం పరాప్తొ న ముచ్యతే
95 అప్రమత్తః పరమత్తేషు కాలొ జాగర్తి థేహిషు
పరయత్నేనాప్య అతిక్రాన్తొ థృష్టపూర్వొ న కేన చిత
96 పురాణః శాశ్వతొ ధర్మః సర్వప్రాణభృతాం సమః
కాలొ న పరిహార్యశ చ న చాస్యాస్తి వయతిక్రమః
97 అహొరాత్రాంశ చ మాసాంశ చ కషణాన కాష్ఠాః కలా లవాన
సంపిన్థయతి నః కాలొ బుథ్ధిం వార్ధుషికొ యదా
98 ఇథమ అథ్య కరిష్యామి శవః కర్తాస్మీతి వాథినమ
కాలొ హరతి సంప్రాప్తొ నథీవేగ ఇవొథుపమ
99 ఇథానీం తావథ ఏవాసౌ మయా థృష్టః కదం మృతః
ఇతి కాలేన హరియతాం పరలాపః శరూయతే నృణామ
100 నశ్యన్త్య అర్దాస తదా భొగాః సదానమ ఐశ్వర్యమ ఏవ చ
అనిత్యమ అధ్రువం సర్వం వయవసాయొ హి థుష్కరః
ఉచ్ఛ్రాయా వినిపాతాన్తా భావాభావస్ద ఏవ చ
101 సా తే న వయదతే బుథ్ధిర అచలా తత్త్వథర్శినీ
అహమ ఆసం పురా చేతి మనసాపి న బుధ్యసే
102 కాలేనాక్రమ్య లొకే ఽసమిన పచ్యమానే బలీయసా
అజ్యేష్ఠమ అకనిష్ఠం చ కషిప్యమాణొ న బుధ్యసే
103 ఈర్ష్యాభిమాన లొభేషు కామక్రొధభయేషు చ
సపృహా మొహాభిమానేషు లొకః సక్తొ విముహ్యతి
104 భవాంస తు భావతత్త్వజ్ఞొ విథ్వాఞ జఞానతపొ ఽనవితః
కాలం పశ్యతి సువ్యక్తం పానావ ఆమలకం యదా
105 కాలచారిత్రతత్త్వజ్ఞః సర్వశాస్త్రవిశారథః
వైరొచనే కృతాత్మాసి సపృహణీయొ విజానతామ
106 సర్వలొకొ హయ అయం మన్యే బుథ్ధ్యా పరిగతస తవయా
విహరన సర్వతొ ముక్తొ న కవ చిత పరిషజ్జసే
107 రజశ చ హి తమశ చ తవా సపృశతొ న జితేన్థ్రియమ
నిష్ప్రీతిం నష్ట సంతాపం తవమ ఆత్మానమ ఉపాససే
108 సుహృథం సర్వభూతానాం నిర్వైరం శాన్తమానసమ
థృష్ట్వా తవాం మమ సంజాతా తవయ్య అనుక్రొశనీ మతిః
109 నాహమ ఏతాథృశం బుథ్ధిం హన్తుమ ఇచ్ఛామి బన్ధనే
ఆనృశంస్యం పరొ ధర్మొ అనుక్రొశస తదా తవయి
110 మొక్ష్యన్తే వారుణాః పాశాస తవేమే కాలపర్యయాత
పరజానామ అపచారేణ సవస్తి తే ఽసతు మహాసుర
111 యథా శవశ్రూం సనుషా వృథ్ధాం పరిచారేణ యొక్ష్యతే
పుత్రశ చ పితరం మొహాత పరేషయిష్యతి కర్మసు
112 బరాహ్మణైః కారయిష్యన్తి వృషలాః పాథధావనమ
శూథ్రాశ చ బరాహ్మణీం భర్యామ ఉపయాస్యన్తి నిర్భయాః
113 వియొనిషు చ బీజాని మొక్ష్యన్తే పురుషా యథా
సంకరం కాంస్యభాన్థైశ చ బలిం చాపి కుపాత్రకైః
114 చాతుర్వర్ణ్యం యథా కృత్స్నమ ఉన్మర్యాథం భవిష్యతి
ఏకైకస తే తథా పాశః కరమశః పరతిమొక్ష్యతే
115 అస్మత్తస తే భయం నాస్తి సమయం పరతిపాలయ
సుఖీ భవ నిరాబాధః సవస్దచేతా నిరామయః
116 తమ ఏవమ ఉక్త్వా భగవాఞ శతక్రతుః; పరతిప్రయాతొ గజరాజవాహనః
విజిత్య సర్వాన అసురాన సురాధిపొ; ననన్థ హర్షేణ బభూవ చైకరాట
117 మహర్షయస తుష్టువుర అఞ్జసా చ తం; వృషాకపిం సర్వచరాచరేశ్వరమ
హిమాపహొ హవ్యమ ఉథావహంస తవరంస; తదామృతం చార్పితమ ఈశ్వరాయ హ
118 థవిజొత్తమైః సర్వగతైర అభిష్టుతొ; విథీప్త తేజా గతమన్యుర ఈశ్వరః
పరశాన్తచేతా ముథితః సవమ ఆలయం; తరివిష్టపం పరాప్య ముమొథ వాసవః