చెందిన తాండవ నృత్య రీతి అంటారు. నటరాజ రామకృష్ణ, వీరి నర్తన తీరుకు ఒక ఉదాహరణ.
- గొండ్లి నృత్యం తీరు:
నృత్య కథా ఇతివృత్తం అధ్యాత్మిక ప్రబోధానికి సంబంధించింది. నే నెవర్ని ఎక్కడ నుండి వచ్చాను. ఈ పరమ రహస్యం ఇంత వరకూ ఎవరూ తెలుపరైరి. అంటూ__
- నర్తన గీతం:
తల్లీ తండ్రీ - అక్క తమ్ముడు - వీరంతా మాయ
వీరంతా నావారేనని తలచి స్వార్థంకోసం
జీవితం వృథా పుచ్చుకున్నాను
విషయ వాంఛ నరకానికి మొదటి మెట్టు
మానవుడు ఏ కారణం లేక దానిలో
చిక్కు కున్నాడు __ ఓయీ నరుడా|
నీ గురువుని తలుచుకో (అంటే జ్ఞాన మిచ్చే వాడని అర్థం)
గొండ్లి, గోండలీ, నృత్యాలనబడేవి మధ్య ప్రదేశ్ మహారాష్ట్రాలలో ప్రదర్శింప బడుతున్న, మూడు రాష్ట్రాల సరిహద్దులూ, అరణ్య ప్రాంతాలవడం, అడవి జాతుల గిరిజనులు ఇరుగు పొరుగు సంబంధాలూ, బాంధవ్వాలూ, రాకపోకలతో, తెలుగు దేశంలో కూడ సరిహద్దు ప్రాంతాలలో, గోండ్లి, గోండలీ నృత్యాలు జీవించి వున్నాయి. గొండ్లి నృత్య కథా ఇతి వృత్తాలను బట్టి చూసినా ప్రదర్శించే ప్రదర్శన విధాన్నాన్ని చూసినా తెలుగు నాట ప్రదర్శింప బడే, బుర్ర కథా, పంబ కథా, జముకుల కథా, ఒగ్గు కథా మొదలైన కథల బాణీలో వుంది... ఇది కేవలం జానపద నృత్యం అంతేకాదు. గిరిజనుల నృత్యం కూడా, గొండ్లి నృత్యం... శైవ సంప్రదాయాన్ని ప్రచారంలోకి తీసుకు వచ్చింది. మహారాష్ట్రంలో కూడా, ఈ నృత్యాన్ని దేవీ స్తోత్రంగా చేస్తున్నారు.
ఇక గోండుల ఖర్మ నృత్యం గిరిజనుల్లో తప్పా, జానపద నర్తకుల, నర్తన రీతుల్లో మనకు ఎక్కడా కనిపించదు... జంగం
