పదునాల్గు కలుగుటకు 'ఏడాకారణము రెండాకారణము?' అని యడుగుట మోఢ్యసూచకమేగదా!
మఱియు ఒకప్పుడు అసాధ్యములని యుద్యోగింప బడనివి కూడ సుసాధ్యములౌటయు గన్నులార జూచుచున్నాము. రైలు టెలిగ్రాప్ ఆకాశయానము ఇవి మనుజమాత్రునిచే రచియింపనౌనని మన తాతముత్తాత లెఱిగియుండిరా? ప్రకృతి శాస్త్రజ్ఞులచే నిర్మితములును పరిగృహీతములునైన యిట్టి యద్భుతముల కెవ్వడు మేర నేర్పఱుపగలడు? కాలక్రమేణ వీర్యవంతులగుచు వృద్ధిమార్గముల నిరోధించు నంతరాయముల నడంచుచు విఘ్నేశ్వరులై వృద్ధినొందు వారిం జూచుచుండియు "పురుషప్రయత్నము వృథ. ఏమిచేసిన నేమిలాభము? చచ్చినవారు మఱల బ్రదుకరుకదా" యని మూలగూర్చొని మూల్గువారి నేమనవచ్చు? చచ్చినవారు బ్రదుకుటయట! బ్రతికినవారు చచ్చినవారివలె నుండకున్న జాలదా?
పౌరుషహీనతకు స్వప్రయోజన పరత్వము కారణము
ఇట్టి విచారములకుం గడంగువారు స్వప్రయోజనపరులేకాని సంఘవృద్ధి నభిలషించు పరోపకార బుద్ధిగలవారుకారు. "మాకు మరణము తప్పదు? చచ్చునప్పు డేమియు నెత్తుకొనిపోము. కావున కష్టపడి సంపాదించి లాభమేమి? ఆ కష్టమునైన జాలించి నష్టములేనివారై యుందుము" అని తలపోయువా రెంత నికృష్టాత్ములో యోచింపుడు! తాము శాశ్వతులుగాకున్న సంతతియు దేశమును శాశ్వతత్వములేనివా? తనచావు జలప్రళయమా? ఆర్జించినది తాను దీసికొని పోలేకున్న నితరులం జెందదా? ఇతరు లనుభవించుటంజూచి యోర్వలేనివాడు మనుష్యుడా రాక్షసుడా? తనకు వలసినంత మాత్రమేకాని యెక్కువ యార్జింపరాదనుట నీచబుద్ధి. ఈ స్వోదర పోషతత్వమే "దేవుడు బెట్టినట్లుకానీ. ఈ ప్రయాసలేల? జగమున మమతయుంచరాదు. ఈ దేహము నమ్మకముకాదు" ఇత్యాది తత్త్వములకుం గన్నతల్లి. సోమరితనమునకుం దావలంబు.
