శము, ప్రేరితము, ఉద్వేష్టితము, వ్యావృత్తము, పరివృత్తము, సంకేతము, చిహ్నము, పదార్థటీక అని హస్తజప్రాణములు పండ్రెండు.
1. ప్రసారణము:—
| ప్రసారణమితిజ్ఞేయమఙ్గుళీనాం ప్రసారణాత్. | 190 |
తా. వ్రేళ్లను జాఁచుట ప్రసారణ మనఁబడును.
2. కుంచితము:—
| కుఞ్చనాదంగుళీనాంచ కుంచితం సముదీరితమ్, | |
తా. వ్రేళ్లను ముడుచుట కుంచిత మనఁబడును.
3. రేచితము:—
| అంగుళీనాం ప్రచలనా ద్రేచితం పరికీర్తితమ్. | 191 |
తా. వ్రేళ్ళను గదలించుట రేచిత మనఁబడును.
4. పుఙ్ఖితము:—
| పురోభాగే కుంచితోవా రేచితో వా ప్రసారితః, | 192 |
తా. పతాకాదిహస్తములందు వ్రేళ్లు ముందరికి వంచుట, కదలించుట, చాఁచుట అను నిట్టిది పుంఖిత మనఁబడును.
5. అపవేష్టితము:—
| అధస్తాద్ధమనంయస్య హస్తోనామ్నా౽పవేష్టితః, | |
తా. వ్రేళ్లను క్రిందుగా చాఁచుట యనెడి హస్తప్రాణము అపవేష్టిత మనఁబడును.
6. ప్రేరితము:—
| పశ్చాద్భాగేకుఞ్చితోవా రేచితోవా ప్రసారితః. | 193 |
| యోహస్తఃకథితస్సోయంప్రేరితః పూర్వసూరిభిః, | |