విభావో నిరూప్యతే
| | ఆలంబనోద్దీపనాత్మా విభావో ద్వివిధో మతః. | 11 |
విభావము ఆలంబనవిభావమనియును, ఉద్దీపనవిభావమనియును, ఇరుదెఱఁగులుగఁ జెప్పఁబడినది.
ఆలంబనవిభావో యథా
| | యానాలంబ్య ప్రజాయంతే రత్యాదిస్థాయినో౽పి చ, | 12 |
ఏవస్తువుల నాశ్రయించి రతి మొదలగు స్థాయిభావములును రసములును గలుగుచున్నవో నాయిక మొదలగు ఆవస్తువులు ఆలంబనములని భావశాస్త్రప్రవీణులచేఁ జెప్పఁబడెను. బ్రిట
స్థాయిరసాలంబనభూతా నాయికా యథా
| | రసాలంబనభూతా యా నాయికాత్ర నిరూప్యతే, | 13 |
ఏనాయిక రసమునకు నాధారముగఁ జెప్పఁబడుచున్నదో ఆనాయిక స్వీయ, పరకీయ, సామాన్య అని మూఁడువిధముల నుండును.
స్వీయాలక్షణం
| | సంపత్కాలే విపత్కాలే యా న ముంచతి వల్లభం, | 14 |
| | ముగ్ధా మధ్యా ప్రగల్భేతి త్రేధా సా తు నిగద్యతే, | |
సంపత్కాలమందును, విపత్కాలమందును, శీలము, ఆర్జవము మొదలగుసద్గుణములు గలిగి నాయకుని విడువక యున్నట్టి స్త్రీ స్వీయయని చెప్పఁబడును. అది ముగ్ధ యనియును, మధ్య యనియును, ప్రగల్భ యనియును మూఁడువిధములు గలది.
