పుట:తెలుగు భాషాచరిత్ర.pdf/328

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుటను అచ్చుదిద్దలేదు

తెలుగులోని వైకృతపదాలు

313

 (10) అజాదిత్వానికి ఉదాహరణాలుగా కొన్ని రూపాలు :
   అరంగు (వేదిక)           రంగ-              రంగ-
   ఉరువు                   రూప-              రూప-
 (11) పదాది సకారలోపంవల్ల ఏర్పడ్డ కొన్ని అజాది రూపాలు :
   ఆమని                 సావణ-              శ్రావణ-
   ఆవ                   సాసవ-               సర్షపః
   ఉంకువ               సుంక-                శుల్క-
 (12) పదాది హకారలోపంవల్ల తెలుగున ఏర్పడ్డ కొన్ని ఆజాది రూపాలు:
   అనుమఁడు            హణుమ-             హనుమత్‌
   అరిదళము            హరిదల-             హరితాల-
   ఆరణము             హరణం               హరణమ్‌
   అరునము             హరుస-                హర్ష
   ఇంగువ               హింగు-                హింగు
   ఇవము               హిమ-                 హిమ-
 (13) (i) ద్రావిడ భాషలలో పదమధ్యదీర్ఘస్వరాలు చాలా అరుదు. ప్రాకృత భవాల్లోని పదమధ్య దీర్ఘస్వరం తెలుగులో హ్రస్వ మవడానికి కొన్ని ఉదాహరణాలు (వీటిని ప్రాచీన తద్భవాలుగా చెప్పవచ్చు.) :
   ఆకసము            ఆకాస-                ఆకాశ-
   అమవస            అమావస్సా            అమావాస్యా
   ఇంగలము          ఇంగాల-               అంగార-
   కుప్పసము          కుప్పాస-              కూర్పాస-
 (ii) పదమధ్యదీర్ఘస్వరాలైన ఊ, ఏ, ఓ లు కూడ తెలుగున హ్రస్వ ఆ కారాలుగా మారాయి.
   జలగ                  జలూగ-               జలూక-
   మందన, మందసము    మంజూసా -           మంజుషా
   అచ్చ(చ్చె)రువు         ఆచ్చేరం              ఆశ్చర్యమ్‌