30
కాశీమజిలీ కథలు - మొదటి భాగము
మామిడిపండు కథ
కర్ణాటకదేశంబున శుద్ధమతియను బ్రాహ్మణుఁడు గలఁ. డతనికి బాల్యముననే తల్లితండ్రులు పరలోకగతులగుటచే దేశంబున రక్షించువారు లేమింజేసి స్వదేశమువిడిచి కాశీనగరంబున కరిగెను.
అట్లు కాశిని జేరి తనకు విద్యయం దభిలాషలేకున్నను విద్యార్ధులకుమాత్ర మందు భోజనసదుపాయ మెక్కుడుగాఁ జేయబడుచున్నది గావున మొదట నతఁడు భుక్తికొరకు విద్యార్థికోటిలోఁ జేరెను. వాని పూర్వపుణ్య మెట్టిదో క్రమంబున నతని కందరకన్న విద్యయు సులభముగా రాఁదొడఁగినది. సాధారణముగా విద్యార్థులు పెండ్లియైనతోడనే కాశికిఁ బోవుటయు భార్య యెదుగువరకు నేదో యొకశాస్త్రమందు పాండిత్యము కుదర్చుకొని దానినే సంతుష్టివడసి యింటికి వచ్చుచుందురు. శుద్దమతి కింటియొద్ద నట్టి యాప్తులుగాని భార్యగాని లేకపోవుటచే స్వదేశమున కరుగట కవసరము లేమింజేసి నలువదియేండ్లు వచ్చువరకుఁ జదివెను కావున నత డనేకవిద్యలయందుఁ బ్రవీణుఁ డయ్యెను. అతనికి మొదటినుండి ఛాందసము మెండుగానున్నది. విద్యాగ్రహణమందు మాత్ర మట్టిది గాన్పించకున్నది. నలువదియేండ్లు కాశిలో విద్యాబ్యాసము సేసినవాఁ రరుదు గావునఁ గాశిలో నెట్టి పండితునికి విద్యార్థియను నామమే కాని యుపాధ్యాయ నామము వచ్చుట లేదు. శుద్ధమతికి మాత్ర మచ్చటఁగూడ నట్టి ప్రఖ్యాతి వచ్చినది . కాశిలోనున్న పండితులలో ముఖ్యుఁడని పేరువచ్చిన వెనుక నతనికి స్వదేశగమనము నం దభిలాష జనించినది. స్వర్గమం దున్నను జన్మభూమి సౌఖ్యము రాదుగదా! అట్టి యుత్సాహము గలిగినతోడనే యా పండితుండు గొందఱు విద్యార్ధుల వెంటబెట్టుకొని స్వదేశమున కరిగి యందు దాను జనించిన గ్రామమునకు వెళ్ళెను. అందుఁ దన్ను గుర్తెఱిఁగినవారు లేకున్నను తన ఖ్యాతిని వినుచున్నవారు పేరుజెప్పినతోడనే మిక్కిలి గౌరవము జేసి యొక యింటం బ్రవేశపెట్టి కొన్నాళ్ళదనుక భోజనభాజనములకుఁ దగిన సదుపాయము చేయుచుండిరి. మఱియుం గాశినుండి గొప్పపండితుండు వచ్చెనను వార్త విని యనేకగ్రామములనుండి పెక్కండ్రు విద్యార్థులు ఆయనకడకువచ్చి శాస్త్రములఁ జదువఁదొడఁగిరి. అతనికి ఛాందసము చాలఁ గలిగియున్నను బోధనశక్తియు శాంతతయుఁగూడ నధికముగా నుండుటంబట్టి యక్కడకువచ్చిన విద్యార్థి మరియొకచోటి కరుగుటకు సమ్మతింపఁడు. అతనికి గలిగియున్న ఛాందస మంతయు లౌకికవిషయమే కాని విద్యావిషయములోఁ గాన్పించదు.
ఇట్లు శుద్ధమతి యధికవిఖ్యాతి నొప్పుచున్నవార్త విని సమీపగ్రామవాసియగు శ్రోత్రియబ్రాహ్మణుం డొకం డాయనతో బంధుత్వము గలిసినఁ జాలుననుకొని పెద్ద
