ఉద్యోగ పర్వము - అధ్యాయము - 70
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (ఉద్యోగ పర్వము - అధ్యాయము - 70) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వ]
సంజయే పరతియాతే తు ధర్మరాజొ యుధిష్ఠిరః
అభ్యభాషత థాశార్హమ ఋషభం సర్వసాత్వతామ
2 అయం స కాలః సంప్రాప్తొ మిత్రాణాం మే జనార్థన
న చ తవథన్యం పశ్యామి యొ న ఆపత్సు తారయేత
3 తవాం హి మాధవ సంశ్రిత్య నిర్భయా మొహథర్పితమ
ధార్తరాష్ట్రం సహామాత్యం సవమ అంశమ అనుయుఞ్జ్మహే
4 యదా హి సర్వాస్వ ఆపత్సు పాసి వృష్ణీన అరింథమ
తదా తే పాణ్డవా రక్ష్యాః పాహ్య అస్మాన మహతొ భయాత
5 [భగవాన]
అయమ అస్మి మహాబాహొ బరూహి యత తే వివక్షితమ
కరిష్యామి హి తత సర్వం యత తవం వక్ష్యసి భారత
6 శరుతం తే ధృతరాష్ట్రస్య సపుత్రస్య చికీర్షితమ
ఏతథ ధి సకలం కృష్ణ సంజయొ మాం యథ అబ్రవీత
7 తన మతం ధృతరాష్ట్రస్య సొ ఽసయాత్మా వివృతాన్తరః
యదొక్తం థూత ఆచష్టే వధ్యః సయాథ అన్యదా బరువన
8 అప్రథానేన రాజ్యస్య శాన్తిమ అస్మాసు మార్గతి
లుబ్ధః పాపేన మనసా చరన్న అసమమ ఆత్మనః
9 యత తథ థవాథశ వర్షాణి వనే నిర్వ్యుషితా వయమ
ఛథ్మనా శరథం చైకాం ధృతరాష్ట్రస్య శాసనాత
10 సదాతా నః సమయే తస్మిన ధృతరాష్ట్ర ఇతి పరభొ
నాహాస్మ సమయం కృష్ణ తథ ధి నొ బరాహ్మణా విథుః
11 వృథ్ధొ రాజా ధృతరాష్ట్రః సవధర్మం నానుపశ్యతి
పశ్యన వా పుత్రగృథ్ధిత్వాన మన్థస్యాన్వేతి శాసనమ
12 సుయొధన మతే తిష్ఠన రాజాస్మాసు జనార్థన
మిద్యా చరతి లుబ్ధః సంశ చరన పరియమ ఇవాత్మనః
13 ఇతొ థుఃఖతరం కిం ను యత్రాహం మాతరం తతః
సంవిధాతుం న శక్నొమి మిత్రాణాం వా జనార్థన
14 కాశిభిశ చేథిపాఞ్చాలైర మత్స్యైశ చ మధుసూథన
భవతా చైవ నాదేన పఞ్చ గరామా వృతా మయా
15 కుశ సదలం వృకస్దలమ ఆసన్థీ వారణావతమ
అవసానం చ గొవిన్థ కిం చిథ ఏవాత్ర పఞ్చమమ
16 పఞ్చ నస తాత థీయన్తాం గరామా వా నగరాణి వా
వసేమ సహితా యేషు మా చ నొ భరతా నశన
17 న చ తాన అపి థుష్టాత్మా ధార్తరాష్ట్రొ ఽనుమన్యతే
సవామ్యమ ఆత్మని మత్వాసావ అతొ థుఃఖతరం ను కిమ
18 కులే జాతస్య వృథ్ధస్య పరవిత్తేషు గృధ్యతః
లొభః పరజ్ఞానమ ఆహన్తి పరజ్ఞా హన్తి హతా హరియమ
19 హరీర హతా బాధతే ధర్మం ధర్మొ హన్తి హతః శరియమ
శరీర హతా పురుషం హన్తి పురుషస్యాస్వతా వధః
20 అస్వతొ హి నివర్తన్తే జఞాతయః సుహృథర్త్విజః
అపుష్పాథ అఫలాథ వృక్షాథ యదా తాత పతత్రిణః
21 ఏతచ చ మరణం తాత యథ అస్మాత పతితాథ ఇవ
జఞాతయొ వినివర్తన్తే పరేతసత్త్వాథ ఇవాసవః
22 నాతః పాపీయసీం కాం చిథ అవస్దాం శమ్బరొ ఽబరవీత
యత్ర నైవాథ్య న పరాతర భొజనం పతిథృశ్యతే
23 ధనమ ఆహుః పరం ధర్మం ధనే సర్వం పరతిష్ఠితమ
జీవన్తి ధనినొ లొకే మృతా యే తవ అధనా నరాః
24 యే ధనాథ అపకర్షన్తి నరం సవబలమ ఆశ్రితాః
తే ధర్మమ అర్దం కామం చ పరమద్నన్తి నరం చ తమ
25 ఏతామ అవస్దాం పరాప్యైకే మరణం వవ్రిరే జనాః
గరామాయైకే వనాయైకే నాశాయైకే పవవ్రజుః
26 ఉన్మాథమ ఏకే పుష్యన్తి యాన్త్య అన్యే థవిషతాం వశమ
థాస్యమ ఏకే నిగచ్ఛన్తి పరేషామ అర్దహేతునా
27 ఆపథ ఏవాస్య మరణాత పురుషస్య గరీయసీ
శరియొ వినాశస తథ ధయస్య నిమిత్తం ధర్మకామయొః
28 యథ అస్య ధర్మ్యం మరణం శాశ్వతం లొకవర్త్మ తత
సమన్తాత సర్వభూతానాం న తథ అత్యేతి కశ చన
29 న తదా బాధ్యతే కృష్ణ పరకృత్యా నిర్ధనొ జనః
యదా భథ్రాం శరియం పరాప్య తయా హీనః సుఖైధితః
30 స తథాత్మాపరాధేన సంప్రాప్తొ వయసనం మహత
సేన్థ్రాన గర్హయతే థేవాన నాత్మానం చ కదం చన
31 న చాస్మిన సర్వశాస్త్రాణి పరతరన్తి నిగర్హణామ
సొ ఽభిక్రుధ్యతి భృత్యానాం సుహృథశ చాభ్యసూయతి
32 తం తథా మన్యుర ఏవైతి స భూయః సంప్రముహ్యతి
స మొహవశమ ఆపన్నః కరూరం కర్మ నిషేవతే
33 పాపకర్మాత్యయాయైవ సంకరం తేన పుష్యతి
సంకరొ నరకాయైవ సా కాష్ఠా పాపకర్మణామ
34 న చేత పరబుధ్యతే కృష్ణ నరకాయైవ గచ్ఛతి
తస్య పరబొధః పరజ్ఞైవ పరజ్ఞా చక్షుర న రిష్యతి
35 పరజ్ఞా లాభే హి పురుషః శాస్త్రాణ్య ఏవాన్వవేక్షతే
శాస్త్రనిత్యః పునర ధర్మం తస్య హరీర అఙ్గమ ఉత్తమమ
36 హరీమాన హి పాపం పరథ్వేష్టి తస్య శరీర అభివర్ధతే
శరీమాన స యావథ భవతి తావథ భవతి పూరుషః
37 ధర్మనిత్యః పరశాన్తాత్మా కార్యయొగవహః సథా
నాధర్మే కురుతే బుథ్ధిం న చ పాపేషు వర్తతే
38 అహ్రీకొ వా విమూఢొ వా నైవ సత్రీ న పునః పుమాన
నాస్యాధికారొ ధర్మే ఽసతి యదా శూథ్రస తదైవ సః
39 హరీమాన అవతి థేవాంశ చ పితౄన ఆత్మానమ ఏవ చ
తేనామృతత్వం వరజతి సా కాష్ఠా పుణ్యకర్మణామ
40 తథ ఇథం మయి తే థృష్టం పరత్యక్షం మధుసూథన
యదా రాజ్యాత పరిభ్రష్టొ వసామి వసతీర ఇమాః
41 తే వయం న శరియం హాతుమ అలం నయాయేన కేన చిత
అత్ర నొ యతమానానాం వధశ చేథ అపి సాధు తత
42 తత్ర నః పరదమః కల్పొ యథ వయం తే చ మాధవ
పరశాన్తాః సమభూతాశ చ శరియం తాన అశ్నువీమహి
43 తత్రైషా పరమా కాష్ఠా రౌథ్రకర్మ కషయొథయా
యథ వయం హౌరవాన హత్వా తాని రాష్ట్రాణ్య అశీమహి
44 యే పునః సయుర అసంబథ్ధా అనార్యాః కృష్ణ శత్రవః
తేషామ అప్య అవధః కార్యః కిం పునర యే సయుర ఈథృశాః
45 జఞాతయశ చ హి భూయిష్ఠాః సహాయా గురవశ చ నః
తేషాం వధొ ఽతిపాపీయాన కిం ను యుథ్ధే ఽసతి శొభనమ
46 పాపః కషత్రియ ధర్మొ ఽయం వయం చ కషత్రబాన్ధవాః
స నః సవధర్మొ ఽధర్మొ వా వృత్తిర అన్యా విగర్హితా
47 శూథ్రః కరొతి శుశ్రూషాం వైశ్యా విపణి జీవినః
వయం వధేన జీవామః కపాలం బరాహ్మణైర వృతమ
48 కషత్రియః కషత్రియం హన్తి మత్స్యొ మత్స్యేన జీవతి
శవా శవానం హన్తి థాశార్హ పశ్య ధర్మొ యదాగతః
49 యుథ్ధే కృష్ణ కలిర నిత్యం పరాణాః సీథన్తి సంయుగే
బలం తు నీతిమాత్రాయ హఠే జయపరాజయౌ
50 నాత్మచ ఛన్థేన భూతానాం జీవితం మరణం తదా
నాప్య అకాలే సుఖం పరాప్యం థుఃఖం వాపి యథూత్తమ
51 ఏకొ హయ అపి బహూన హన్తి ఘనన్త్య ఏకం బహవొ ఽపయ ఉత
శూరం కాపురుషొ హన్తి అయశస్వీ యశస్వినమ
52 జయశ చైవొభయొర థృష్ట ఉభయొశ చ పరాజయః
తదైవాపచయొ థృష్టొ వయపయానే కషయవ్యయౌ
53 సర్వదా వృజినం యుథ్ధం కొ ఘనన న పరతిహన్యతే
హతస్య చ హృషీకేశ సమౌ జయపరాజయౌ
54 పరాజయశ చ మరణాన మన్యే నైవ విశిష్యతే
యస్య సయాథ విజయః కృష్ణ తస్యాప్య అపచయొ ధరువమ
55 అన్తతొ థయితం ఘనన్తి కే చిథ అప్య అపరే జనాః
తస్యాఙ్గబలహీనస్య పుత్రాన భరాతౄన అపశ్యతః
నిర్వేథొ జీవితే కృష్ణ సర్వతశ చొపజాయతే
56 యే హయ ఏవ వీరా హరీమన్త ఆర్యాః కరుణవేథినః
త ఏవ యుథ్ధే హన్యన్తే యవీయాన ముచ్యతే జనః
57 హత్వాప్య అనుశయొ నిత్యం పరాన అపి జనార్థన
అనుబన్ధశ చ పాపొ ఽతర శేషశ చాప్య అవశిష్యతే
58 శేషే హి బలమ ఆసాథ్య న శేషమ అవషేషయేత
సర్వొచ్ఛేథే చ యతతే వైరస్యాన్త విధిత్సయా
59 జయొ వైరం పరసృజతి థుఃఖమ ఆస్తే పరాజితః
సుఖం పరశాన్తః సవపితి హిత్వా జయపరాజయౌ
60 జాతవైరశ చ పురుషొ థుఃఖం సవపితి నిత్యథా
అనిర్వృతేన మనసా స సర్ప ఇవ వేశ్మని
61 ఉత్సాథయతి యః సర్వం యశసా స వియుజ్యతే
అకీర్తిం సర్వభూతేషు శాశ్వతీం స నియచ్ఛతి
62 న హి వైరాణి శామ్యన్తి థీర్ఘకాలకృతాన్య అపి
ఆఖ్యాతారశ చ విథ్యన్తే పుమాంశ చొత్పథ్యతే కులే
63 న చాపి వైరం వైరేణ కేశవ వయుపశామ్యతి
హవిషాగ్నిర యదా కృష్ణ భూయ ఏవాభివర్ధతే
64 అతొ ఽనయదా నాస్తి శాన్తిర నిత్యమ అన్తరమ అన్తతః
అన్తరం లిప్సమానానామ అయం థొషొ నిరన్తరః
65 పౌరుషేయొ హి బలవాన ఆధిర హృథయబాధనః
తస్య తయాగేన వా శాన్తిర నివృత్త్యా మనసొ ఽపి వా
66 అద వా మూలఘాతేన థవిషతాం మధుసూథన
ఫలనిర్వృత్తిర ఇథ్ధా సయాత తన నృశంసతరం భవేత
67 యా తు తయాగేన శాన్తిః సయాత తథ ఋతే వధ ఏవ సః
సంశయాచ చ సముచ్ఛేథాథ థవిషతామ ఆత్మనస తదా
68 న చ తయక్తుం తథ ఇచ్ఛామొ న చేచ్ఛామః కులక్షయమ
అత్ర యా పరణిపాతేన శాన్తిః సైవ గరీయసీ
69 సర్వదా యతమానానామ అయుథ్ధమ అభికాఙ్క్షతామ
సాన్త్వే పరతిహతే యుథ్ధం పరసిథ్ధమ అపరాక్రమమ
70 పరతిఘాతేన సాన్త్వస్య థారుణం సంప్రవర్తతే
తచ ఛునామ ఇవ గొపాథే పణ్డితైర ఉపలక్షితమ
71 లాఙ్గూలచాలనం కష్వేడః పరతిరావొ వివర్తనమ
థన్తథర్శనమ ఆరావస తతొ యుథ్ధం పరవర్తతే
72 తత్ర యొ బలవాన కృష్ణ జిత్వా సొ ఽతతి తథ ఆమిషమ
ఏవమ ఏవ మనుష్యేషు విశేషొ నాస్తి కశ చన
73 సర్వదా తవ ఏతథ ఉచితం థుర్బలేషు బలీయసామ
అనాథరొ విరొధశ చ పరణిపాతీ హి థుర్బలః
74 పితా రాజా చ వృథ్ధశ చ సర్వదా మానమ అర్హతి
తస్మాన మాన్యశ చ పూజ్యశ చ ధృతరాష్ట్రొ జనార్థన
75 పుత్రస్నేహస తు బలవాన ధృతరాష్ట్రస్య మాధవ
సపుత్రవశమ ఆపన్నః పరణిపాతం పరహాస్యతి
76 తత్ర కిం మన్యసే కృష్ణ పరాప్తకాలమ అనన్తరమ
కదమ అర్దాచ చ ధర్మాచ చ న హీయేమహి మాధవ
77 ఈథృశే హయ అర్దకృచ్ఛ్రే ఽసమిన కమ అన్యం మధుసూథన
ఉపసంప్రష్టుమ అర్హామి తవామ ఋతే పురుషొత్తమ
78 పరియశ చ పరియకామశ చ గతిజ్ఞః సర్వకర్మణామ
కొ హి కృష్ణాస్తి నస తవాథృక సర్వనిశ్చయవిత సుహృత
79 ఏవమ ఉక్తః పరత్యువాచ ధర్మరాజం జనార్థనః
ఉభయొర ఏవ వామ అర్దే యాస్యామి కురుసంసథమ
80 శమం తత్ర లభేయం చేథ యుష్మథర్దమ అహాపయన
పుణ్యం మే సుమహథ రాజంశ చరితం సయాన మహాఫలమ
81 మొచయేయం మృత్యుపాశాత సంరబ్ధాన కురుసృఞ్జయాన
పాణ్డవాన ధార్తరాష్ట్రాంశ చ సర్వాం చ పృదివీమ ఇమామ
82 న మమైతన మతం కృష్ణ యత తవం యాయాః కురూన పరతి
సుయొధనః సూక్తమ అపి న కరిష్యతి తే వచః
83 సమేతం పార్దివం కషత్రం సుయొధన వశానుగమ
తేషాం మధ్యావతరణం తవ కృష్ణ న రొచయే
84 న హి నః పరీణయేథ థరవ్యం న థేవత్వం కుతః సుఖమ
న చ సర్వామరైశ్వర్యం తవ రొధేన మాధవ
85 [భగవాన]
జానామ్య ఏతాం మహారాజ ధార్తరాష్ట్రస్య పాపతామ
అవాచ్యాస తు భవిష్యామః సర్వలొకే మహీక్షితామ
86 న చాపి మమ పర్యాప్తాః సహితాః సర్వపార్దివాః
కరుథ్ధస్య పరముఖే సదాతుం సింహస్యేవేతరే మృగాః
87 అద చేత తే పరవర్తేరన మయి కిం చిథ అసాంప్రతమ
నిర్థహేయం కురూన సర్వాన ఇతి మే ధీయతే మతిః
88 న జాతు గమనం తత్ర భవేత పార్ద నిరర్దకమ
అర్దప్రాప్తిః కథా చిత సయాథ అన్తతొ వాప్య అవాచ్యతా
89 యత తుభ్యం రొచతే కృష్ణ సవస్తి పరాప్నుహి కౌరవాన
కృతార్దం సవస్తిమన్తం తవాం థరక్ష్యామి పునరాగతమ
90 విష్వక్సేన కురూన గత్వా భారతాఞ శమయేః పరభొ
యదా సర్వే సుమనసః సహ సయామః సుచేతసః
91 భరాతా చాసి సఖా చాసి బీభత్సొర మమ చ పరియః
సౌహృథేనావిశఙ్క్యొ ఽసి సవస్తి పరాప్నుహి భూతయే
92 అస్మాన వేత్ద పరాన వేత్ద వేత్దార్దం వేత్ద భాషితమ
యథ యథ అస్మథ్ధితం కృష్ణ తత తథ వాచ్యః సుయొధనః
93 యథ యథ ధర్మేణ సంయుక్తమ ఉపపథ్యేథ ధితం వచః
తత తత కేశవ భాషేదాః సాన్త్వం వా యథి వేతరత