ఆది పర్వము - అధ్యాయము - 2
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (ఆది పర్వము - అధ్యాయము - 2) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [రసయగ]
సమన్తపఞ్చకమ ఇతి యథ ఉక్తం సూతనన్థన
ఏతత సర్వం యదాన్యాయం శరొతుమ ఇచ్ఛామహే వయమ
2 [స]
శుశ్రూషా యథి వొ విప్రా బరువతశ చ కదాః శుభాః
సమన్తపఞ్చకాఖ్యం చ శరొతుమ అర్హద సత్తమాః
3 తరేతా థవాపరయొః సంధౌ రామః శస్త్రభృతాం వరః
అసకృత పార్దివం కషత్రం జఘానామర్ష చొథితః
4 స సర్వం కషత్రమ ఉత్సాథ్య సవవీర్యేణానల థయుతిః
సమన్తపఞ్చకే పఞ్చ చకార రుధిరహ్రథాన
5 స తేషు రుధిరామ్భఃసు హరథేషు కరొధమూర్చ్ఛితః
పితౄన సంతర్పయామ ఆస రుధిరేణేతి నః శరుతమ
6 అదర్చీకాథయొ ఽభయేత్య పితరొ బరాహ్మణర్షభమ
తం కషమస్వేతి సిషిధుస తతః స విరరామ హ
7 తేషాం సమీపే యొ థేశొ హరథానాం రుధిరామ్భసామ
సమన్తపఞ్చకమ ఇతి పుణ్యం తత్పరికీర్తితమ
8 యేన లిఙ్గేన యొ థేశొ యుక్తః సముపలక్ష్యతే
తేనైవ నామ్నా తం థేశం వాచ్యమ ఆహుర మనీషిణః
9 అన్తరే చైవ సంప్రాప్తే కలిథ్వాపరయొర అభూత
సమన్తపఞ్చకే యుథ్ధం కురుపాణ్డవసేనయొః
10 తస్మిన పరమధర్మిష్ఠే థేశే భూథొషవర్జితే
అష్టాథశ సమాజగ్ముర అక్షౌహిణ్యొ యుయుత్సయా
11 ఏవం నామాభినిర్వృత్తం తస్య థేశస్య వై థవిజాః
పుణ్యశ చ రమణీయశ చ స థేశొ వః పరకీర్తితః
12 తథ ఏతత కదితం సర్వం మయా వొ మునిసత్తమాః
యదా థేశః స విఖ్యాతస తరిషు లొకేషు విశ్రుతః
13 [రసయగ]
అక్షౌహిణ్య ఇతి పరొక్తం యత తవయా సూతనన్థన
ఏతథ ఇచ్ఛామహే శరొతుం సర్వమ ఏవ యదాతదమ
14 అక్షౌహిణ్యాః పరీమాణం రదాశ్వనరథన్తినామ
యదావచ చైవ నొ బరూహి సర్వం హి విథితం తవ
15 [స]
ఏకొ రదొ జగశ చైకొ నరాః పఞ్చ పథాతయః
తరయశ చ తురగాస తజ్జ్ఞైః పత్తిర ఇత్య అభిధీయతే
16 పత్తిం తు తరిగుణామ ఏతామ ఆహుః సేనాముఖం బుధాః
తరీణి సేనాముఖాన్య ఏకొ గుల్మ ఇత్య అభిధీయతే
17 తరయొ గుల్మా గణొ నామ వాహినీ తు గణాస తరయః
సమృతాస తిస్రస తు వాహిన్యః పృతనేతి విచక్షణైః
18 చమూస తు పృతనాస తిస్రస తిస్రశ చమ్వస తవ అనీకినీ
అనీకినీం థశగుణాం పరాహుర అక్షౌహిణీం బుధాః
19 అక్షౌహిణ్యాః పరసంఖ్యానం రదానాం థవిజసత్తమాః
సంఖ్యా గణిత తత్త్వజ్ఞైః సహస్రాణ్య ఏకవింశతిః
20 శతాన్య ఉపరి చైవాష్టౌ తదా భూయశ చ సప్తతిః
గజానాం తు పరీమాణమ ఏతథ ఏవాత్ర నిర్థిశేత
21 జఞేయం శతసహస్రం తు సహస్రాణి తదా నవ
నరాణామ అపి పఞ్చాశచ ఛతాని తరీణి చానఘాః
22 పఞ్చ షష్టిసహస్రాణి తదాశ్వానాం శతాని చ
థశొత్తరాణి షట పరాహుర యదావథ ఇహ సంఖ్యయా
23 ఏతామ అక్షౌహిణీం పరాహుః సంఖ్యా తత్త్వవిథొ జనాః
యాం వః కదితవాన అస్మి విస్తరేణ థవిజొత్తమాః
24 ఏతయా సంఖ్యయా హయ ఆసన కురుపాణ్డవసేనయొః
అక్షౌహిణ్యొ థవిజశ్రేష్ఠాః పిణ్డేనాష్టాథశైవ తాః
25 సమేతాస తత్ర వై థేశే తత్రైవ నిధనం గతాః
కౌరవాన కారణం కృత్వా కాలేనాథ్భుత కర్మణా
26 అహాని యుయుధే భీష్మొ థశైవ పరమాస్త్రవిత
అహాని పఞ్చ థరొణస తు రరక్ష కురు వాహినీమ
27 అహనీ యుయుధే థవే తు కర్ణః పరబలార్థనః
శల్యొ ఽరధథివసం తవ ఆసీథ గథాయుథ్ధమ అతః పరమ
28 తస్యైవ తు థినస్యాన్తే హార్థిక్య థరౌణిగౌతమాః
పరసుప్తం నిశి విశ్వస్తం జఘ్నుర యౌధిష్ఠిరం బలమ
29 యత తు శౌనక సత్రే తు భారతాఖ్యాన విస్తరమ
ఆఖ్యాస్యే తత్ర పౌలొమమ ఆఖ్యానం చాథితః పరమ
30 విచిత్రార్దపథాఖ్యానమ అనేకసమయాన్వితమ
అభిపన్నం నరైః పరాజ్ఞైర వైరాగ్యమ ఇవ మొక్షిభిః
31 ఆత్మేవ వేథితవ్యేషు పరియేష్వ ఇవ చ జీవితమ
ఇతిహాసః పరధానార్దః శరేష్ఠః సర్వాగమేష్వ అయమ
32 ఇతిహాసొత్తమే హయ అస్మిన్న అర్పితా బుథ్ధిర ఉత్తమా
ఖరవ్యఞ్జనయొః కృత్స్నా లొకవేథాశ్రయేవ వాక
33 అస్య పరజ్ఞాభిపన్నస్య విచిత్రపథపర్వణః
భారతస్యేతిహాసస్య శరూయతాం పర్వ సంగ్రహః
34 పర్వానుక్రమణీ పూర్వం థవితీయం పర్వ సంగ్రహః
పౌష్యం పౌలొమమ ఆస్తీకమ ఆథివంశావతారణమ
35 తతః సంభవ పర్వొక్తమ అథ్భుతం థేవనిర్మితమ
థాహొ జతు గృహస్యాత్ర హైడిమ్బం పర్వ చొచ్యతే
36 తతొ బకవధః పర్వ పర్వ చైత్రరదం తతః
తతః సవయంవరం థేవ్యాః పాఞ్చాల్యాః పర్వ చొచ్యతే
37 కషత్రధర్మేణ నిర్మిత్య తతొ వైవాహికం సమృతమ
విథురాగమనం పర్వ రాజ్యలమ్భస తదైవ చ
38 అర్జునస్య వనేవాసః సుభథ్రాహరణం తతః
సుభథ్రాహరణాథ ఊర్ధ్వం జఞేయం హరణహారికమ
39 తతః ఖాణ్డవ థాహాఖ్యం తత్రైవ మయ థర్శనమ
సభా పర్వ తతః పరొక్తం మన్త్రపర్వ తతః పరమ
40 జరాసంధ వధః పర్వ పర్వ థిగ విజయస తదా
పర్వ థిగ విజయాథ ఊర్ధ్వం రాజసూయికమ ఉచ్యతే
41 తతశ చార్ఘాభిహరణం శిశుపాల వధస తతః
థయూతపర్వ తతః పరొక్తమ అనుథ్యూతమ అతః పరమ
42 తత ఆరణ్యకం పర్వ కిర్మీరవధ ఏవ చ
ఈశ్వరార్జునయొర యుథ్ధం పర్వ కైరాత సంజ్ఞితమ
43 ఇన్థ్రలొకాభిగమనం పర్వ జఞేయమ అతః పరమ
తీర్దయాత్రా తతః పర్వ కురురాజస్య ధీమతః
44 జటాసురవధః పర్వ యక్షయుథ్ధమ అతః పరమ
తదైవాజగరం పర్వ విజ్ఞేయం తథనన్తరమ
45 మార్కణ్డేయ సమస్యా చ పర్వొక్తం తథనన్తరమ
సంవాథశ చ తతః పర్వ థరౌపథీ సత్యభామయొః
46 ఘొషయాత్రా తతః పర్వ మృగస్వప్నభయం తతః
వరీహి థరౌణికమ ఆఖ్యానం తతొ ఽనన్తరమ ఉచ్యతే
47 థరౌపథీ హరణం పర్వ సైన్ధవేన వనాత తతః
కుణ్డలాహరణం పర్వ తతః పరమ ఇహొచ్యతే
48 ఆరణేయం తతః పర్వ వైరాటం తథనన్తరమ
కీచకానాం వధః పర్వ పర్వ గొగ్రహణం తతః
49 అభిమన్యునా చ వైరాట్యాః పర్వ వైవాహికం సమృతమ
ఉథ్యొగపర్వ విజ్ఞేయమ అత ఊర్ధ్వం మహాథ్భుతమ
50 తతః సంజయ యానాఖ్యం పర్వ జఞేయమ అతః పరమ
పరజాగరం తతః పర్వ ధృతరాష్ట్రస్య చిన్తయా
51 పర్వ సానత్సుజాతం చ గుహ్యమ అధ్యాత్మథర్శనమ
యానసంధిస తతః పర్వ భగవథ యానమ ఏవ చ
52 జఞేయం వివాథ పర్వాత్ర కర్ణస్యాపి మహాత్మనః
నిర్యాణం పర్వ చ తతః కురుపాణ్డవసేనయొః
53 రదాతిరద సంఖ్యా చ పర్వొక్తం తథనన్తరమ
ఉలూక థూతాగమనం పర్వామర్ష వివర్ధనమ
54 అమ్బొపాఖ్యానమ అపి చ పర్వ జఞేయమ అతః పరమ
భీష్మాభిషేచనం పర్వ జఞేయమ అథ్భుతకారణమ
55 జమ్బూ ఖణ్డ వినిర్మాణం పర్వొక్తం తథనన్తరమ
భూమిపర్వ తతొ జఞేయం థవీపవిస్తర కీర్తనమ
56 పర్వొక్తం భగవథ గీతా పర్వ భీస్మ వధస తతః
థరొణాభిషేకః పర్వొక్తం సంశప్తక వధస తతః
57 అభిమన్యువధః పర్వ పరతిజ్ఞా పర్వ చొచ్యతే
జయథ్రదవధః పర్వ ఘటొత్కచ వధస తతః
58 తతొ థరొణ వధః పర్వ విజ్ఞేయం లొమహర్షణమ
మొక్షొ నారాయణాస్త్రస్య పర్వానన్తరమ ఉచ్యతే
59 కర్ణ పర్వ తతొ జఞేయం శల్య పర్వ తతః పరమ
హరథ పరవేశనం పర్వ గథాయుథ్ధమ అతః పరమ
60 సారస్వతం తతః పర్వ తీర్దవంశగుణాన్వితమ
అత ఊర్ధ్వం తు బీభత్సం పర్వ సౌప్తికమ ఉచ్యతే
61 ఐషీకం పర్వ నిర్థిష్టమ అత ఊర్ధ్వం సుథారుణమ
జలప్రథానికం పర్వ సత్రీ పర్వ చ తతః పరమ
62 శరాథ్ధపర్వ తతొ జఞేయం కురూణామ ఔర్ధ్వథేహికమ
ఆభిషేచనికం పర్వ ధర్మరాజస్య ధీమతః
63 చార్వాక నిగ్రహః పర్వ రక్షసొ బరహ్మరూపిణః
పరవిభాగొ గృహాణాం చ పర్వొక్తం తథనన్తరమ
64 శాన్తి పర్వ తతొ యత్ర రాజధర్మానుకీర్తనమ
ఆపథ ధర్మశ చ పర్వొక్తం మొక్షధర్మస తతః పరమ
65 తతః పర్వ పరిజ్ఞేయమ ఆనుశాసనికం పరమ
సవర్గారొహణికం పర్వ తతొ భీష్మస్య ధీమతః
66 తత ఆశ్వమేధికం పర్వ సర్వపాపప్రణాశనమ
అనుగీతా తతః పర్వ జఞేయమ అధ్యాత్మవాచకమ
67 పర్వ చాశ్రమవాసాఖ్యం పుత్రథర్శనమ ఏవ చ
నారథాగమనం పర్వ తతః పరమ ఇహొచ్యతే
68 మౌసలం పర్వ చ తతొ ఘొరం సమనువర్ణ్యతే
మహాప్రస్దానికం పర్వ సవర్గారొహణికం తతః
69 హరి వంశస తతః పర్వ పురాణం ఖిల సంజ్ఞితమ
భవిష్యత పర్వ చాప్య ఉక్తం ఖిలేష్వ ఏవాథ్భుతం మహత
70 ఏతత పర్వ శతం పూర్ణం వయాసేనొక్తం మహాత్మనా
యదావత సూతపుత్రేణ లొమహర్షణినా పునః
71 కదితం నైమిషారణ్యే పర్వాణ్య అష్టాథశైవ తు
సమాసొ భారతస్యాయం తత్రొక్తః పర్వ సంగ్రహః
72 పౌష్యే పర్వణి మాహాత్మ్యమ ఉత్తఙ్కస్యొపవర్ణితమ
పౌలొమే భృగువంశస్య విస్తారః పరికీర్తితః
73 ఆస్తీకే సర్వనాగానాం గరుడస్య చ సంభవః
కషీరొథమదనం చైవ జన్మొచ్ఛైః శరవసస తదా
74 యజతః సర్పసత్రేణ రాజ్ఞః పారిక్షితస్య చ
కదేయమ అభినిర్వృత్తా భారతానాం మహాత్మనామ
75 వివిధాః సంభవా రాజ్ఞామ ఉక్తాః సంభవ పర్వణి
అన్యేషాం చైవ విప్రాణామ ఋషేర థవైపాయనస్య చ
76 అంశావతరణం చాత్ర థేవానాం పరికీర్తితమ
థైత్యానాం థానవానాం చ యక్షాణాం చ మహౌజసామ
77 నాగానామ అద సర్పాణాం గన్ధర్వాణాం పతత్రిణామ
అన్యేషాం చైవ భూతానాం వివిధానాం సముథ్భవః
78 వసూనాం పునర ఉత్పత్తిర భాగీరద్యాం మహాత్మనామ
శంతనొర వేశ్మని పునస తేషాం చారొహణం థివి
79 తేజొ ఽంశానాం చ సంఘాతాథ భీష్మస్యాప్య అత్ర సంభవః
రాజ్యాన నివర్తనం చైవ బరహ్మచర్య వరతే సదితిః
80 పరతిజ్ఞా పాలనం చైవ రక్షా చిత్రాఙ్గథస్య చ
హతే చిత్రాఙ్గథే చైవ రక్షా భరాతుర యవీయసః
81 విచిత్రవీర్యస్య తదా రాజ్యే సంప్రతిపాథనమ
ధర్మస్య నృషు సంభూతిర అణీ మాణ్డవ్య శాపజా
82 కృష్ణథ్వైపాయనాచ చైవ పరసూతిర వరథానజా
ధృతరాష్ట్రస్య పాణ్డొశ చ పాణ్డవానాం చ సంభవః
83 వారణావత యాత్రా చ మన్త్రొ థుర్యొధనస్య చ
విథురస్య చ వాక్యేన సురుఙ్గొపక్రమ కరియా
84 పాణ్డవానాం వనే ఘొరే హిడిమ్బాయాశ చ థర్శనమ
ఘటొత్కచస్య చొత్పత్తిర అత్రైవ పరికీర్తితా
85 అజ్ఞాతచర్యా పాణ్డూనాం వాసొ బరాహ్మణ వేశ్మని
బకస్య నిధనం చైవ నాగరాణాం చ విస్మయః
86 అఙ్గారపర్ణం నిర్జిత్య గఙ్గాకూలే ఽరజునస తథా
భరాతృభిః సహితః సర్వైః పాఞ్చాలాన అభితొ యయౌ
87 తాపత్యమ అద వాసిష్ఠమ ఔర్వం చాఖ్యానమ ఉత్తమమ
పఞ్చేన్థ్రాణామ ఉపాఖ్యానమ అత్రైవాథ్భుతమ ఉచ్యతే
88 పఞ్చానామ ఏకపత్నీత్వే విమర్శొ థరుపథస్య చ
థరౌపథ్యా థేవ విహితొ వివాహశ చాప్య అమానుషః
89 విథురస్య చ సంప్రాప్తిర థర్శనం కేశవస్య చ
ఖాణ్డవ పరస్దవాసశ చ తదా రాజ్యార్ధ శాసనమ
90 నారథస్యాజ్ఞయా చైవ థరౌపథ్యాః సమయక్రియా
సున్థొపసున్థయొస తత్ర ఉపాఖ్యానం పరకీర్తితమ
91 పార్దస్య వనవాసశ చ ఉలూప్యా పది సంగమః
పుణ్యతీర్దానుసంయానం బభ్రు వాహన జన్మ చ
92 థవారకాయాం సుభథ్రా చ కామయానేన కామినీ
వాసుథేవస్యానుమతే పరాప్తా చైవ కిరీటినా
93 హరణం గృహ్య సంప్రాప్తే కృష్ణే థేవకినన్థనే
సంప్రాప్తిశ చక్రధనుషొః ఖాణ్డవస్య చ థాహనమ
94 అభిమన్యొః సుభథ్రాయాం జన్మ చొత్తమతేజసః
మయస్య మొక్షొ జవలనాథ భుజంగస్య చ మొక్షణమ
మహర్షేర మన్థపాలస్య శార్ఙ్గ్యం తనయసంభవః
95 ఇత్య ఏతథ ఆధి పర్వొక్తం పరదమం బహువిస్తరమ
అధ్యాయానాం శతే థవే తు సంఖాతే పరమర్షిణా
అష్టాథశైవ చాధ్యాయా వయాసేనొత్తమ తేజసా
96 సప్త శలొకసహస్రాణి తదా నవ శతాని చ
శలొకాశ చ చతురాశీతిర థృష్టొ గరన్దొ మహాత్మనా
97 థవితీయం తు సభా పర్వ బహు వృత్తాన్తమ ఉచ్యతే
సభా కరియా పాణ్డవానాం కింకరాణాం చ థర్శనమ
98 లొకపాల సభాఖ్యానం నారథాథ థేవ థర్శనాత
రాజసూయస్య చారమ్భొ జరాసంధ వధస తదా
99 గిరివ్రజే నిరుథ్ధానాం రాజ్ఞాం కృష్ణేన మొక్షణమ
రాజసూయే ఽరఘ సంవాథే శిశుపాల వధస తదా
100 యజ్ఞే విభూతిం తాం థృష్ట్వా థుఃఖామర్షాన్వితస్య చ
థుర్యొధనస్యావహాసొ భీమేన చ సభా తలే
101 యత్రాస్య మన్యుర ఉథ్భూతొ యేన థయూతమ అకారయత
యత్ర ధర్మసుతం థయూతే శకునిః కితవొ ఽజయత
102 యత్ర థయూతార్ణవే మగ్నాన థరౌపథీ నౌర ఇవార్ణవాత
తారయామ ఆస తాంస తీర్ణాఞ జఞాత్వా థుర్యొధనొ నృపః
పునర ఏవ తతొ థయూతే సమాహ్వయత పాణ్డవాన
103 ఏతత సర్వం సభా పర్వ సమాఖ్యాతం మహాత్మనా
అధ్యాయాః సప్తతిర జఞేయాస తదా థవౌ చాత్ర సంఖ్యయా
104 శలొకానాం థవే సహస్రే తు పఞ్చ శలొకశతాని చ
శలొకాశ చైకాథశ జఞేయాః పర్వణ్య అస్మిన పరకీర్తితాః
105 అతః పరం తృతీయం తు జఞేయమ ఆరణ్యకం మహత
పౌరానుగమనం చైవ ధర్మపుత్రస్య ధీమతః
106 వృష్ణీనామ ఆగమొ యత్ర పాఞ్చాలానాం చ సర్వశః
యత్ర సౌభవధాఖ్యానం కిర్మీరవధ ఏవ చ
అస్త్రహేతొర వివాసశ చ పార్దస్యామిత తేజసః
107 మహాథేవేన యుథ్ధం చ కిరాత వపుషా సహ
థర్శనం లొకపాలానాం సవర్గారొహణమ ఏవ చ
108 థర్శనం బృహథశ్వస్య మహర్షేర భావితాత్మనః
యుధిష్ఠిరస్య చార్తస్య వయసనే పరిథేవనమ
109 నలొపాఖ్యానమ అత్రైవ ధర్మిష్ఠం కరుణొథయమ
థమయన్త్యాః సదితిర యత్ర నలస్య వయసనాగమే
110 వనవాస గతానాం చ పాణ్డవానాం మహాత్మనామ
సవర్గే పరవృత్తిర ఆఖ్యాతా లొమశేనార్జునస్య వై
111 తీర్దయాత్రా తదైవాత్ర పాణ్డవానాం మహాత్మనామ
జటాసురస్య తత్రైవ వధః సముపవర్ణ్యతే
112 నియుక్తొ భీమసేనశ చ థరౌపథ్యా గన్ధమాథనే
యత్ర మన్థారపుష్పార్దం నలినీం తామ అధర్షయత
113 యత్రాస్య సుమహథ యుథ్ధమ అభవత సహ రాక్షసైః
యక్షైశ చాపి మహావీర్యైర మణిమత పరముఖైస తదా
114 ఆగస్త్యమ అపి చాఖ్యానం యత్ర వాతాపి భక్షణమ
లొపాముథ్రాభిగమనమ అపత్యార్దమ ఋషేర అపి
115 తతః శయేనకపొతీయమ ఉపాఖ్యానమ అనన్తరమ
ఇన్థ్రొ ఽగనిర యత్ర ధర్మశ చ అజిజ్ఞాసఞ శిబిం నృపమ
116 ఋశ్య శృఙ్గస్య చరితం కౌమార బరహ్మచారిణః
జామథగ్న్యస్య రామస్య చరితం భూరి తేజసః
117 కార్తవీర్య వధొ యత్ర హైహయానాం చ వర్ణ్యతే
సౌకన్యమ అపి చాఖ్యానం చయవనొ యత్ర భార్గవః
118 శర్యాతి యజ్ఞే నాసత్యౌ కృతవాన సొమపీదినౌ
తాభ్యాం చ యత్ర స మునిర యౌవనం పరతిపాథితః
119 జన్తూపాఖ్యానమ అత్రైవ యత్ర పుత్రేణ సొమకః
పుత్రార్దమ అయజథ రాజా లేభే పుత్రశతం చ సః
120 అష్టావక్రీయమ అత్రైవ వివాథే యత్ర బన్థినమ
విజిత్య సాగరం పరాప్తం పితరం లబ్ధవాన ఋషిః
121 అవాప్య థివ్యాన్య అస్త్రాణి గుర్వర్దే సవ్యసాచినా
నివాతకవచైర యుథ్ధం హిరణ్యపురవాసిభిః
122 సమాగమశ చ పార్దస్య భరాతృభిర గన్ధమాథనే
ఘొషయాత్రా చ గన్ధర్వైర యత్ర యుథ్ధం కిరీటినః
123 పునరాగమనం చైవ తేషాం థవైతవనం సరః
జయథ్రదేనాపహారొ థరౌపథ్యాశ చాశ్రమాన్తరాత
124 యత్రైనమ అన్వయాథ భీమొ వాయువేగసమొ జవే
మార్కణ్డేయ సమస్యాయామ ఉపాఖ్యానాని భాగశః
125 సంథర్శనం చ కృష్ణస్య సంవాథశ చైవ సత్యయా
వరీహి థరౌణికమ ఆఖ్యానమ ఐన్థ్రథ్యుమ్నం తదైవ చ
126 సావిత్ర్య ఔథ్థాలకీయం చ వైన్యొపాఖ్యానమ ఏవ చ
రామాయణమ ఉపాఖ్యానమ అత్రైవ బహువిస్తరమ
127 కర్ణస్య పరిమొషొ ఽతర కుణ్డలాభ్యాం పురంథరాత
ఆరణేయమ ఉపాఖ్యానం యత్ర ధర్మొ ఽనవశాత సుతమ
జగ్ముర లబ్ధవరా యత్ర పాణ్డవాః పశ్చిమాం థిశమ
128 ఏతథ ఆరణ్యకం పర్వ తృతీయం పరికీర్తితమ
అత్రాధ్యాయ శతే థవే తు సంఖ్యాతే పరమర్షిణా
ఏకొన సప్తతిశ చైవ తదాధ్యాయాః పరకీర్తితాః
129 ఏకాథశ సహస్రాణి శలొకానాం షట్శతాని చ
చతుఃషష్టిస తదా శలొకాః పర్వైతత పరికీర్తితమ
130 అతః పరం నిబొధేథం వైరాటం పర్వ విస్తరమ
విరాటనగరం గత్వా శమశానే విపులాం శమీమ
థృష్ట్వా సంనిథధుస తత్ర పాణ్డవా ఆయుధాన్య ఉత
131 యత్ర పరవిశ్య నగరం ఛథ్మభిర నయవసన్త తే
థురాత్మనొ వధొ యత్ర కీచకస్య వృకొథరాత
132 గొగ్రహే యత్ర పార్దేన నిర్జితాః కురవొ యుధి
గొధనం చ విరాటస్య మొక్షితం యత్ర పాణ్డవైః
133 విరాటేనొత్తరా థత్తా సనుషా యత్ర కిరీటినః
అభిమన్యుం సముథ్థిశ్య సౌభథ్రమ అరిఘాతినమ
134 చతుర్దమ ఏతథ విపులం వైరాటం పర్వ వర్ణితమ
అత్రాపి పరిసంఖ్యాతమ అధ్యాయానాం మహాత్మనా
135 సప్తషష్టిరదొ పూర్ణా శలొకాగ్రమ అపి మే శృణు
శలొకానాం థవే సహస్రే తు శలొకాః పఞ్చాశథ ఏవ తు
పర్వణ్య అస్మిన సమాఖ్యాతాః సంఖ్యయా పరమర్షిణా
136 ఉథ్యొగపర్వ విజ్ఞేయం పఞ్చమం శృణ్వతః పరమ
ఉపప్లవ్యే నివిష్టేషు పాణ్డవేషు జిగీషయా
థుర్యొధనొ ఽరజునశ చైవ వాసుథేవమ ఉపస్దితౌ
137 సాహాయ్యమ అస్మిన సమరే భవాన నౌ కర్తుమ అర్హతి
ఇత్య ఉక్తే వచనే కృష్ణొ యత్రొవాచ మహామతిః
138 అయుధ్యమానమ ఆత్మానం మన్త్రిణం పురుషర్షభౌ
అక్షౌహిణీం వా సైన్యస్య కస్య వా కిం థథామ్య అహమ
139 వవ్రే థుర్యొధనః సైన్యం మన్థాత్మా యత్ర థుర్మతిః
అయుధ్యమానం సచివం వవ్రే కృష్ణం ధనంజయః
140 సంజయం పరేషయామ ఆస శమార్దం పాణ్డవాన పరతి
యత్ర థూతం మహారాజొ ధృతరాష్ట్రః పరతాపవాన
141 శరుత్వా చ పాణ్డవాన యత్ర వాసుథేవ పురొగమాన
పరజాగరః సంప్రజజ్ఞే ధృతరాష్ట్రస్య చిన్తయా
142 విథురొ యత్ర వాక్యాని విచిత్రాణి హితాని చ
శరావయామ ఆస రాజానం ధృతరాష్ట్రం మనీషిణమ
143 తదా సనత్సుజాతేన యత్రాధ్యాత్మమ అనుత్తమమ
మనస్తాపాన్వితొ రాజా శరావితః శొకలాలసః
144 పరభాతే రాజసమితౌ సంజయొ యత్ర చాభిభొః
ఐకాత్మ్యం వాసుథేవస్య పరొక్తవాన అర్జునస్య చ
145 యత్ర కృష్ణొ థయాపన్నః సంధిమ ఇచ్ఛన మహాయశాః
సవయమ ఆగాచ ఛమం కర్తుం నగరం నాగసాహ్వయమ
146 పరత్యాఖ్యానం చ కృష్ణస్య రాజ్ఞా థుర్యొధనేన వై
శమార్దం యాచమానస్య పక్షయొర ఉభయొర హితమ
147 కర్ణథుర్యొధనాథీనాం థుష్టం విజ్ఞాయ మన్త్రితమ
యొగేశ్వరత్వం కృష్ణేన యత్ర రాజసు థర్శితమ
148 రదమ ఆరొప్య కృష్ణేన యత్ర కర్ణొ ఽనుమన్త్రితః
ఉపాయపూర్వం శౌణ్డీర్యాత పరత్యాఖ్యాతశ చ తేన సః
149 తతశ చాప్య అభినిర్యాత్రా రదాశ్వనరథన్తినామ
నగరాథ ధాస్తిన పురాథ బలసంఖ్యానమ ఏవ చ
150 యత్ర రాజ్ఞా ఉలూకస్య పరేషణం పాణ్డవాన పరతి
శవొ భావిని మహాయుథ్ధే థూత్యేన కరూర వాథినా
రదాతిరద సంఖ్యానమ అమ్బొపాఖ్యానమ ఏవ చ
151 ఏతత సుబహు వృత్తాన్తం పఞ్చమం పర్వ భారతే
ఉథ్యొగపర్వ నిర్థిష్టం సంధివిగ్రహసంశ్రితమ
152 అధ్యాయాః సంఖ్యయా తవ అత్ర షడ అశీతి శతం సమృతమ
శలొకానాం షట సహస్రాణి తావన్త్య ఏవ శతాని చ
153 శలొకాశ చ నవతిః పరొక్తాస తదైవాష్టౌ మహాత్మనా
వయాసేనొథార మతినా పర్వణ్య అస్మింస తపొధనాః
154 అత ఊర్ధ్వం విచిత్రార్దం భీష్మ పర్వ పరచక్షతే
జమ్బూ ఖణ్డ వినిర్మాణం యత్రొక్తం సంజయేన హ
యత్ర యౌధిష్ఠిరం సైన్యం విషాథమ అగమత పరమ
156 కశ్మలం యత్ర పార్దస్య వాసుథేవొ మహామతిః
మొహజం నాశయామ ఆస హేతుభిర మొక్షథర్శనైః
157 శిఖణ్డినం పురస్కృత్య యత్ర పార్దొ మహాధనుః
వినిఘ్నన నిశితైర బాణై రదాథ భీష్మమ అపాతయత
158 షష్ఠమ ఏతన మహాపర్వ భారతే పరికీర్తితమ
అధ్యాయానాం శతం పరొక్తం సప్త థశ తదాపరే
159 పఞ్చ శలొకసహస్రాణి సంఖ్యయాష్టౌ శతాని చ
శలొకాశ చ చతురాశీతిః పర్వణ్య అస్మిన పరకీర్తితాః
వయాసేన వేథవిథుషా సంఖ్యాతా భీష్మ పర్వణి
160 థరొణ పర్వ తతశ చిత్రం బహు వృత్తాన్తమ ఉచ్యతే
యత్ర సంశప్తకాః పార్దమ అపనిన్యూ రణాజిరాత
161 భగథత్తొ మహారాజొ యత్ర శక్రసమొ యుధి
సుప్రతీకేన నాగేన సహ శస్తః కిరీటినా
162 యత్రాభిమన్యుం బహవొ జఘ్నుర లొకమహారదాః
జయథ్రదముఖా బాలం శూరమ అప్రాప్తయౌవనమ
163 హతే ఽభిమన్యౌ కరుథ్ధేన యత్ర పార్దేన సంయుగే
అక్షౌహిణీః సప్త హత్వా హతొ రాజా జయథ్రదః
సంశప్తకావశేషం చ కృతం నిఃశేషమ ఆహవే
164 అలమ్బుసః శరుతాయుశ చ జలసంధశ చ వీర్యవాన
సౌమథత్తిర విరాటశ చ థరుపథశ చ మహారదః
ఘటొత్కచాథయశ చాన్యే నిహతా థరొణ పర్వణి
165 అశ్వత్దామాపి చాత్రైవ థరొణే యుధి నిపాతితే
అస్త్రం పరాథుశ్చకారొగ్రం నారాయణమ అమర్షితః
166 సప్తమం భారతే పర్వ మహథ ఏతథ ఉథాహృతమ
అత్ర తే పృదివీపాలాః పరాయశొ నిధనం గతాః
థరొణ పర్వణి యే శూరా నిర్థిష్టాః పురుషర్షభాః
167 అధ్యాయానాం శతం పరొక్తమ అధ్యాయాః సప్తతిస తదా
అష్టౌ శలొకసహస్రాణి తదా నవ శతాని చ
168 శలొకా నవ తదైవాత్ర సంఖ్యాతాస తత్త్వథర్శినా
పారాశర్యేణ మునినా సంచిన్త్య థరొణ పర్వణి
169 అతః పరం కర్ణ పర్వ పరొచ్యతే పరమాథ్భుతమ
సారద్యే వినియొగశ చ మథ్రరాజస్య ధీమతః
ఆఖ్యాతం యత్ర పౌరాణం తరిపురస్య నిపాతనమ
170 పరయాణే పరుషశ చాత్ర సంవాథః కర్ణ శల్యయొః
హంసకాకీయమ ఆఖ్యానమ అత్రైవాక్షేప సంహితమ
171 అన్యొన్యం పరతి చ కరొధొ యుధిష్ఠిర కిరీటినొః
థవైరదే యత్ర పార్దేన హతః కర్ణొ మహారదః
172 అష్టమం పర్వ నిర్థిష్టమ ఏతథ భారత చిన్తకైః
ఏకొన సప్తతిః పరొక్తా అధ్యాయాః కర్ణ పర్వణి
చత్వార్య ఏవ సహస్రాణి నవ శలొకశతాని చ
173 అతః పరం విచిత్రార్దం శక్య పర్వ పరకీర్తితమ
హతప్రవీరే సైన్యే తు నేతా మథ్రేశ్వరొ ఽభవత
174 వృత్తాని రదయుథ్ధాని కీర్త్యన్తే యత్ర భాగశః
వినాశః కురుముఖ్యానాం శల్య పర్వణి కీర్త్యతే
175 శల్యస్య నిధనం చాత్ర ధర్మరాజాన మహారదాత
గథాయుథ్ధం తు తుములమ అత్రైవ పరికీర్తితమ
సరస్వత్యాశ చ తీర్దానాం పుణ్యతా పరికీర్తితా
176 నవమం పర్వ నిర్థిష్టమ ఏతథ అథ్భుతమ అర్దవత
ఏకొన షష్టిర అధ్యాయాస తత్ర సంఖ్యా విశారథైః
177 సంఖ్యాతా బహు వృత్తాన్తాః శలొకాగ్రం చాత్ర శస్యతే
తరీణి శలొకసహస్రాణి థవే శతే వింశతిస తదా
మునినా సంప్రణీతాని కౌరవాణాం యశొ భృతామ
178 అతః పరం పరవక్ష్యామి సౌప్తికం పర్వ థారుణమ
భగ్నొరుం యత్ర రాజానం థుర్యొధనమ అమర్షణమ
179 వయపయాతేషు పార్దేషు తరయస తే ఽభయాయయూ రదాః
కృతవర్మా కృపొ థరౌణిః సాయాహ్నే రుధిరొక్షితాః
180 పరతిజజ్ఞే థృఢక్రొధొ థరౌణిర యత్ర మహారదః
అహత్వా సర్వపాఞ్చాలాన ధృష్టథ్యుమ్నపురొగమాన
పాణ్డవాంశ చ సహామాత్యాన న విమొక్ష్యామి థంశనమ
181 పరసుప్తాన నిశి విశ్వస్తాన యత్ర తే పురుషర్షభాః
పాఞ్చాలాన సపరీవారాఞ జఘ్నుర థరౌణిపురొగమాః
182 యత్రాముచ్యన్త పార్దాస తే పఞ్చ కృష్ణ బలాశ్రయాత
సాత్యకిశ చ మహేష్వాసః శేషాశ చ నిధనం గతాః
183 థరౌపథీ పుత్రశొకార్తా పితృభ్రాతృవధార్థితా
కృతానశన సంకల్పా యత్ర భర్తౄన ఉపావిశత
184 థరౌపథీ వచనాథ యత్ర భీమొ భీమపరాక్రమః
అన్వధావత సంక్రుథ్ధొ భరథ్వాజం గురొః సుతమ
185 భీమసేన భయాథ యత్ర థైవేనాభిప్రచొథితః
అపాణ్డవాయేతి రుషా థరౌణిర అస్త్రమ అవాసృజత
186 మైవమ ఇత్య అబ్రవీత కృష్ణః శమయంస తస్య తథ వచః
యత్రాస్త్రమ అస్త్రేణ చ తచ ఛమయామ ఆస ఫాల్గునః
187 థరౌణిథ్వైపాయనాథీనాం శాపాశ చాన్యొన్య కారితాః
తొయకర్మణి సర్వేషాం రాజ్ఞామ ఉథకథానికే
188 గూఢొత్పన్నస్య చాఖ్యానం కర్ణస్య పృదయాత్మనః
సుతస్యైతథ ఇహ పరొక్తం థశమం పర్వ సౌప్తికమ
189 అష్టాథశాస్మిన్న అధ్యాయాః పర్వణ్య ఉక్తా మహాత్మనా
శలొకాగ్రమ అత్ర కదితం శతాన్య అష్టౌ తదైవ చ
190 శలొకాశ చ సప్తతిః పరొక్తా యదావథ అభిసంఖ్యయా
సౌప్తికైషీక సంబన్ధే పర్వణ్య అమితబుథ్ధినా
191 అత ఊర్ధ్వమ ఇథం పరాహుః సత్రీ పర్వ కరుణొథయమ
విలాపొ వీర పత్నీనాం యత్రాతికరుణః సమృతః
కరొధావేశః పరసాథశ చ గాన్ధారీ ధృతరాష్ట్రయొః
192 యత్ర తాన కషత్రియాఞ శూరాన థిష్టాన్తాన అనివర్తినః
పుత్రాన భరాతౄన పితౄంశ చైవ థథృశుర నిహతాన రణే
193 యత్ర రాజా మహాప్రాజ్ఞః సర్వధర్మభృతాం వరః
రాజ్ఞాం తాని శరీరాణి థాహయామ ఆస శాస్త్రతః
194 ఏతథ ఏకాథశం పరొక్తం పర్వాతికరుణం మహత
సప్త వింశతిర అధ్యాయాః పర్వణ్య అస్మిన్న ఉథాహృతాః
195 శలొకాః సప్తశతం చాత్ర పఞ్చ సప్తతిర ఉచ్యతే
సంఖయా భారతాఖ్యానం కర్త్రా హయ అత్ర మహాత్మనా
పరణీతం సజ్జన మనొ వైక్లవ్యాశ్రు పరవర్తకమ
196 అతః పరం శాన్తి పర్వ థవాథశం బుథ్ధివర్ధనమ
యత్ర నిర్వేథమ ఆపన్నొ ధర్మరాజొ యుధిష్ఠిరః
ఘాతయిత్వా పితౄన భరాతౄన పుత్రాన సంబన్ధిబాన్ధవాన
197 శాన్తి పర్వణి ధర్మాశ చ వయాఖ్యాతాః శరతల్పికాః
రాజభిర వేథితవ్యా యే సమ్యఙ నయబుభుత్సుభిః
198 ఆపథ ధర్మాశ చ తత్రైవ కాలహేతు పరథర్శకాః
యాన బుథ్ధ్వా పురుషః సమ్యక సర్వజ్ఞత్వమ అవాప్నుయాత
మొక్షధర్మాశ చ కదితా విచిత్రా బహువిస్తరాః
199 థవాథశం పర్వ నిర్థిష్టమ ఏతత పరాజ్ఞజనప్రియమ
పర్వణ్య అత్ర పరిజ్ఞేయమ అధ్యాయానాం శతత్రయమ
తరింశచ చైవ తదాధ్యాయా నవ చైవ తపొధనాః
200 శలొకానాం తు సహస్రాణి కీర్తితాని చతుర్థశ
పఞ్చ చైవ శతాన్య ఆహుః పఞ్చవింశతిసంఖ్యయా
201 అత ఊర్ధ్వం తు విజ్ఞేయమ ఆనుశాసనమ ఉత్తమమ
యత్ర పరకృతిమ ఆపన్నః శరుత్వా ధర్మవినిశ్చయమ
భీష్మాథ భాగీరదీ పుత్రాత కురురాజొ యుధిష్ఠిరః
202 వయవహారొ ఽతర కార్త్స్న్యేన ధర్మార్దీయొ నిథర్శితః
వివిధానాం చ థానానాం ఫలయొగాః పృదగ్విధాః
203 తదా పాత్రవిశేషాశ చ థానానాం చ పరొ విధిః
ఆచార విధియొగశ చ సత్యస్య చ పరా గతిః
204 ఏతత సుబహు వృత్తాన్తమ ఉత్తమం చానుశాసనమ
భీష్మస్యాత్రైవ సంప్రాప్తిః సవర్గస్య పరికీర్తితా
205 ఏతత తరయొథశం పర్వ ధర్మనిశ్చయ కారకమ
అధ్యాయానాం శతం చాత్ర షట చత్వారింశథ ఏవ చ
శలొకానాం తు సహస్రాణి షట సప్తైవ శతాని చ
206 తత ఆశ్వమేధికం నామ పర్వ పరొక్తం చతుర్థశమ
తత సంవర్తమరుత్తీయం యత్రాఖ్యానమ అనుత్తమమ
207 సువర్ణకొశసంప్రాప్తిర జన్మ చొక్తం పరిక్షితః
థగ్ధస్యాస్త్రాగ్నినా పూర్వం కృష్ణాత సంజీవనం పునః
208 చర్యాయాం హయమ ఉత్సృష్టం పాణ్డవస్యానుగచ్ఛతః
తత్ర తత్ర చ యుథ్ధాని రాజపుత్రైర అమర్షణైః
209 చిత్రాఙ్గథాయాః పుత్రేణ పుత్రికాయా ధనంజయః
సంగ్రామే బభ్రు వాహేన సంశయం చాత్ర థర్శితః
అశ్వమేధే మహాయజ్ఞే నకులాఖ్యానమ ఏవ చ
210 ఇత్య ఆశ్వమేధికం పర్వ పరొక్తమ ఏతన మహాథ్భుతమ
అత్రాధ్యాయ శతం తరింశత తరయొ ఽధయాయాశ చ శబ్థితాః
211 తరీణి శలొకసహస్రాణి తావన్త్య ఏవ శతాని చ
వింశతిశ చ తదా శలొకాః సంఖ్యాతాస తత్త్వథర్శినా
212 తత ఆశ్రమవాసాక్యం పర్వ పఞ్చథశం సమృతమ
యత్ర రాజ్యం పరిత్యజ్య గాన్ధారీ సహితొ నృపః
ధృతరాష్ట్రాశ్రమపథం విథురశ చ జగామ హ
213 యం థృష్ట్వా పరస్దితం సాధ్వీ పృదాప్య అనుయయౌ తథా
పుత్రరాజ్యం పరిత్యజ్య గురుశుశ్రూషణే రతా
214 యత్ర రాజా హతాన పుత్రాన పౌత్రాన అన్యాంశ చ పార్దివాన
లొకాన్తర గతాన వీరాన అపశ్యత పునరాగతాన
215 ఋషేః పరసాథాత కృష్ణస్య థృష్ట్వాశ్చర్యమ అనుత్తమమ
తయక్త్వా శొకం సథారశ చ సిథ్ధిం పరమికాం గతః
216 యత్ర ధర్మం సమాశ్రిత్య విథురః సుగతిం గతః
సంజయశ చ మహామాత్రొ విథ్వాన గావల్గణిర వశీ
217 థథర్శ నారథం యత్ర ధర్మరాజొ యుధిష్ఠిరః
నారథాచ చైవ శుశ్రావ వృష్ణీనాం కథనం మహత
218 ఏతథ ఆశ్రమవాసాఖ్యం పూర్వొక్తం సుమహాథ్భుతమ