సుందరకాండము - సర్గము 61

సర్గ – 61

తతో జాంబవతో వాక్యమగృహ్ణంత వనౌకసః | అంగద ప్రముఖా వీరా హనూమాంశ్చ మహాకపిః || 5.61.1

ప్రీతిమంతస్తతః సర్వే వాయు పుత్ర పురస్సరాః | మహేంద్రాద్రిం పరిత్యజ్య పుప్లువుః ప్లవగర్షభాః || 5.61.2

మేరు మందర సంకాశా మత్తా ఇవ మహాగజాః | ఛాదయంత ఇవాకాశం మహాకాయా మహాబలాః || 5.61.3

సభాజ్యమానం భూతైస్తమాత్మవంతం మహాబలం | హనూమంతం మహావేగం వహంత ఇవ దృష్టిభిః || 5.61.4

రాఘవే చార్థ నిర్వృత్తిం కర్తుం చ పరమం యశః | సమాధాయ సమృద్ధార్థాః సర్వే సిద్ధిభిరున్నతా || 5.61.5

ప్రియాఖ్యానోన్ముఖాః సర్వే సర్వే యుద్ధాభినందినః | సర్వే రామ ప్రతీకారే నిశ్చితార్థా మనస్వినః || 5.61.6

ప్లవమానాః ఖమాప్లుత్య తతస్తే కాననౌక్సకః | నందనోపమయాసేదుః వనం ద్రుమ లతా యుతం || 5.61.7

యత్తన్మధు వనం నామ సుగ్రీవస్యాభిరక్షితం | అధృష్యం సర్వ భూతానాం సర్వ భూత మనో హరం || 5.61.8

యద్రక్షతి మహావీర్య స్సదా దధి ముఖః కపిః | మాతులః కపి ముఖ్యస్య సుగ్రీవస్య మహాత్మనః || 5.61.9

తే తద్వనముపాగమ్య బభూవుః పరమోత్కటాః | వానరా వానరేంద్రస్య మనః కాంతతమం మహత్ || 5.61.10

తతస్తే వానరా హృష్టా దృష్ట్వా మధు వనం మహత్ | కుమారమభ్యయాచంత మధూని మధు పిఞ్గలాః || 5.61.11

తతః కుమారస్తాన్ వృద్ధాన్ జాంబవత్ ప్రముఖాన్ కపీన్ | అనుమాన్య దదౌ తేషాం నిసర్గం మధు భక్షణే || 5.61.12

తతశ్చానుమతాస్సర్వే సంప్రహృష్టా వనౌకసః | ముదితాః ప్రేరితాశ్చాపి ప్రనృత్యంతి భవంస్తదా || 5.61.13

గాయంతి కేచిత్ ప్రణమంతి కేచిన్ | నృత్యంతి కేచిత్ ప్రహసంతి కేచిత్ | పతంతి కేచిద్విచరంతి కేచిత్ | ప్లవంతి కేచిత్ ప్రలపంతి కేచిత్ || 5.61.14

పరస్పరం కేచిదుపాశ్రయంతే | పరస్పరం కేచిదుపాక్రమంతే| పరస్పరం కేచిదుపబ్రువంతే | పరస్పరం కేచిదుపారమంతే || 5.61.15

ద్రుమాద్ద్రుమం కేచిదభిప్లవంతే | క్షితౌ నగాగ్రాన్నిపతంతి కేచిత్ | మహీ తలాత్కేచిదుదీర్ణ వేగా | మహాద్రుమాగ్రాణ్యభిసంపతంతే || 5.61.16

గాయంతమన్యః ప్రహసన్నుపైతి | హసంతమన్యః ప్రరుదన్నుపైతి | రుదంతమన్యః ప్రరుదన్నుపైతి | నుదంతమన్యః ప్రణదన్నుపైతి || 5.61.17

సమాకులం తత్కపి సైన్యమాసీన్ | మధు ప్రపానోత్కట సత్త్వ చేష్టం | న చాత్ర కశ్చిన్న బభూవ మత్తో | న చాత్ర కశ్చిన్న బభూవ తృప్తః || 5.61.18

తతో వనం తత్పరిభక్ష్యమాణం | ద్రుమాంశ్చ విధ్వంసిత పత్ర పుష్పాన్ | సమీక్ష్య కోపాద్దధివక్త్ర నామా | నివారయామాస కపిః కపీంస్తాన్ || 5.61.19

స తైః ప్రవృద్ధైః పరిభర్త్స్యమానో | వనస్య గోప్తా హరి వీర వృద్ధః | చకార భూయో మతిముగ్ర తేజా | వనస్య రక్షాం ప్రతి వానరేభ్యః || 5.61.20

ఉవాచ కాంశ్చిద్పరుషాణి ధృష్టం | అసక్తమన్యాంశ్చ తలైర్జఘాన | సమేత్య కైశ్చిత్కలహం చకార | తథైవ సామ్నోపజగామ కాంశ్చిత్ || 5.61.21

స తైర్మదాత్సంపరివార్య వాక్యైః | బలాచ్ఛ తేనప్రతివార్యమాణైః | ప్రధర్షితస్త్యక్త భయై స్సమేత్య | ప్రకృష్యతే చాప్యనవేక్ష్య దోషం || 5.61.22

నఖైస్తుదంతో దశనైర్దశంతః | తలైశ్చ పాదైశ్చ సమాపయంతః | మదాత్కపిం తం కపయ స్సమగ్రా | మహావనం నిర్విషయం చ చక్రుః || 5.61.23

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయ ఆదికావ్యే సుందరకాణ్డే ఏకషష్టితమ స్సర్గః