శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 28
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 28) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వైషమ్పాయన]
జఞాతిశొకాభితప్తస్య పరాణాన అభ్యుత్సికృక్షతః
జయేష్ఠస్య పాణ్డుపుత్రస్య వయాసః శొకమ అపానుథత
2 [వయాస]
అత్రాప్య ఉథాహరన్తీమమ ఇతిహాసం పురాతనమ
అశ్మగీతం నరవ్యాఘ్ర తన నిబొధ యుధిష్ఠిర
3 అశ్మానం బరాహ్మణం పరాజ్ఞం వైథేహొ జనకొ నృపః
సంశయం పరిపప్రచ్ఛ థుఃఖశొక పరిప్లుతః
4 [జనక]
ఆగమే యథి వాపాయే జఞాతీనాం థరవిణస్య చ
నరేణ పరతిపత్తవ్యం కల్యాణం కదమ ఇచ్ఛతా
5 [అష్మన]
ఉత్పన్నమ ఇమమ ఆత్మానం నరస్యానన్తరం తతః
తాని తాన్య అభివర్తన్తే థుఃఖాని చ సుఖాని చ
6 తేషామ అన్యతరాపత్తౌ యథ యథ ఏవొపసేవతే
తత తథ ధి చేతనామ అస్య హరత్య అభ్రమ ఇవానిలః
7 అభిజాతొ ఽసమి సిథ్ధొ ఽసమి నాస్మి కేవలమానుషః
ఇత్య ఏవం హేతుభిస తస్య తరిభిశ చిత్తం పరసిచ్యతి
8 స పరసిక్త మనా భొగాన విసృజ్య పితృసంచితాన
పరిక్షీణః పరస్వానామ ఆథానం సాధు మన్యతే
9 తమ అతిక్రాన్త మర్యాథమ ఆథథానమ అసాంప్రతమ
పరతిషేధన్తి రాజానొ లుబ్ధా మృగమ ఇవేషుభిః
10 యే చ వింశతివర్షా వా తరింశథ్వర్షాశ చ మానవాః
పరేణ తే వర్షశతాన న భవిష్యన్తి పార్దివ
11 తేషాం పరమథుఃఖానాం బుథ్ధ్యా భేషజమ ఆథిశేత
సర్వప్రాణభృతాం వృత్తం పరేక్షమాణస తతస తతః
12 మానసానాం పునర యొనిర థుఃఖానాం చిత్తవిభ్రమః
అనిష్టొపనిపాతొ వా తృతీయం నొపపథ్యతే
13 ఏవమ ఏతాని థుఃఖాని తాని తానీహ మానవమ
వివిధాన్య ఉపవర్తన్తే తదా సాంస్పర్శకాని చ
14 జరామృత్యూ హ భూతాని ఖాథితారౌ వృకావ ఇవ
బలినాం థుర్బలానాం చ హరస్వానాం మహతామ అపి
15 న కశ చిజ జాత్వ అతిక్రామేజ జరామృత్యూ హ మానవః
అపి సాగరపర్యన్తాం విజిత్యేమాం వసుంధరామ
16 సుఖం వా యథి వా థుఃఖం భూతానాం పర్యుపస్దితమ
పరాప్తవ్యమ అవశైః సర్వం పరిహారొ న విథ్యతే
17 పూర్వే వయసి మధ్యే వాప్య ఉత్తమే వా నరాధిప
అవర్జనీయాస తే ఽరదా వై కాఙ్క్షితాశ చ తతొ ఽనయదా
18 సుప్రియైర విప్రయొగశ చ సంప్రయొగస తదాప్రియైః
అర్దానర్దౌ సుఖం థుఃఖం విధానమ అనువర్తతే
19 పరాథుర్భావశ చ భూతానాం థేహన్యాసస తదైవ చ
పరాప్తి వయాయామయొగశ చ సర్వమ ఏతత పరతిష్ఠితమ
20 గన్ధవర్ణరసస్పర్శా నివర్తన్తే సవభావతః
తదైవ సుఖథుఃఖాని విధానమ అనువర్తతే
21 ఆసనం శయనం యానమ ఉత్దానం పానభొజనమ
నియతం సర్వభూతానాం కాలేనైవ భవన్త్య ఉత
22 వైథ్యాశ చాప్య ఆతురాః సన్తి బలవన్తః సుథుర్బలాః
సత్రీమన్తశ చ తదా షణ్ఢా విచిత్రః కాలపర్యయః
23 కులే జన్మ తదా వీర్యమ ఆరొగ్యం ధైర్యమ ఏవ చ
సౌభగ్యమ ఉపభొగశ చ భవితవ్యేన లభ్యతే
24 సన్తి పుత్రాః సుబహవొ థరిథ్రాణామ అనిచ్ఛతామ
బహూనామ ఇచ్ఛతాం నాస్తి సమృథ్ధానాం విచేష్టతామ
25 వయాధిర అగ్నిర జలం శస్త్రం బుభుక్షా శవాపథం విషమ
రజ్జ్వా చ మరణం జన్తొర ఉచ్చాచ్చ పతనం తదా
26 నిర్యాణం యస్య యథ థిష్టం తేన గచ్ఛతి హేతునా
థృశ్యతే నాభ్యతిక్రామన్న అతిక్రాన్తొ న వా పునః
27 థృశ్యతే హి యువైవేహ వినశ్యన వసుమాన నరః
థరిథ్రశ చ పరిక్లిష్టః శతవర్షొ జనాధిప
28 అకించనాశ చ థృశ్యన్తే పురుషాశ చిరజీవినః
సమృథ్ధే చ కులే జాతా వినశ్యన్తి పతఙ్గవత
29 పరాయేణ శరీమతాం లొకే భొక్తుం శక్తిర న విథ్యతే
కాష్ఠాన్య అపి హి జీర్వన్తే థరిథ్రాణాం నరాధిప
30 అహమ ఏతత కరొమీతి మన్యతే కాలచొథితః
యథ యథ ఇష్టమ అసంతొషాథ థురాత్మా పాపమ ఆచరన
31 సత్రియొ ఽకషా మృగయా పానం పరసఙ్గాన నిన్థితా బుధైః
థృశ్యన్తే చాపి బహవః సంప్రసక్తా బహుశ్రుతాః
32 ఇతి కాలేన సర్వార్దానీప్సితానీప్సితాని చ
సపృశన్తి సర్వభూతాని నిమిత్తం నొపలభ్యతే
33 వాయుమ ఆకాశమ అగ్నిం చ చన్థ్రాథిత్యావ అహః కషపే
జయొతీంషి సరితః శైలాన కః కరొతి బిభర్తి వా
34 శీతమ ఉష్ణం తదా వర్షం కాలేన పరివర్తతే
ఏవమ ఏవ మనుష్యాణాం సుఖథుఃఖే నరర్షభ
35 నౌషధాని న శాస్త్రాణి న హొమా న పునర జపాః
తరాయన్తే మృత్యునొపేతం జరయా వాపి మానవమ
36 యదా కాష్ఠం చ కాష్ఠం చ సమేయాతాం మహొథధౌ
సమేత్య చ వయతీయాతాం తథ్వథ భూతసమాగమః
37 యే చాపి పురుషైః సత్రీభిర గీతవాథ్యైర ఉపస్దితాః
యే చానాదాః పరాన్నాథాః కాలస తేషు సమక్రియః
38 మాతృపితృసహస్రాణి పుత్రథారశతాని చ
సంసారేష్వ అనుభూతాని కస్య తే కస్య వా వయమ
39 నైవాస్య కశ చిథ భవితా నాయం భవతి కస్య చిత
పది సంగతమ ఏవేథం థారబన్ధుసుహృథ గణైః
40 కవాసం కవాస్మి గమిష్యామి కొ నవ అహం కిమ ఇహాస్దితః
కస్మాత కమ అనుశొచేయమ ఇత్య ఏవం సదాపయేన మనః
అనిత్యే పరియ సంవాసే సంసారే చక్రవథ గతౌ
41 న థృష్టపూర్వం పరత్యక్షం పరలొకం విథుర బుధాః
ఆగమాంస తవ అనతిక్రమ్య శరథ్ధాతవ్యం బుభూషతా
42 కుర్వీత పితృథైవత్యం ధర్మాణి చ సమాచరేత
యజేచ చ విథ్వాన విధివత తరివర్గం చాప్య అనువ్రజేత
43 సంనిమజ్జజ జగథ ఇథం గమ్భీరే కాలసాగరే
జరామృత్యుమహాగ్రాహే న కశ చిథ అవబుధ్యతే
44 ఆయుర వేథమ అధీయానాః కేవలం స పరిగ్రహమ
థృశ్యన్తే బహవొ వైథ్యా వయాధిభిః సమభిప్లుతాః
45 తే పిబన్తః కషాయాంశ చ సర్పీంషి వివిధాని చ
న మృత్యుమ అతివర్తన్తే వేలామ ఇవ మహొథధిః
46 రసాయన విథశ చైవ సుప్రయుక్త రసాయనాః
థృశ్యన్తే జరయా భగ్నా నగా నాగైర ఇవొత్తమైః
47 తదైవ తపసొపేతాః సవాధ్యాయాభ్యసనే రతాః
థాతారొ యజ్ఞశీలాశ చ న తరన్తి జరాన్తకౌ
48 న హయ అహాని నివర్తన్తే న మాసా న పునః సమాః
జాతానాం సర్వభూతానాం న పక్షా న పునః కషపాః
49 సొ ఽయం విపులమ అధ్వానం కాలేన ధరువమ అధ్రువః
నరొ ఽవశః సమభ్యేతి సర్వభూతనిషేవితమ
50 థేహొ వా జీవతొ ఽభయేతి జీవొ వాభ్యేతి థేహతః
పది సంగతమ ఏవేథం థారైర అన్యైశ చ బన్ధుభిః
51 నాయమ అత్యన్తసంవాసొ లభ్యతే జాతు కేన చిత
అపి సవేన శరీరేణ కిమ ఉతాన్యేన కేన చిత
52 కవ ను తే ఽథయ పితా రాజన కవ ను తే ఽథయ పితామహః
న తవం పశ్యసి తాన అథ్య న తవాం పశ్యన్తి తే ఽపి చ
53 న హయ ఏవ పురుషొ థరష్టా సవర్గస్య నరకస్య వా
ఆగమస తు సతాం చక్షుర నృపతే తమ ఇహాచర
54 చరితబ్రహ్మ చర్యొ హి పరజాయేత యజేత చ
పితృథేవ మహర్షీణామ ఆనృణ్యాయానసూయకః
55 స యజ్ఞశీలః పరజనే నివిష్టః; పరాగ బరహ్మ చారీ పరవిభక్త పక్షః
ఆరాధయన సవర్గమ ఇమం చ లొకం; పరం చ ముక్త్వా హృథయవ్యలీకమ
56 సమ్యగ ఘి ధర్మం చరతొ నృపస్య; థరవ్యాణి చాప్య ఆహరతొ యదావత
పరవృత్త చక్రస్య యశొ ఽభివర్ధతే; సర్వేషు లొకేషు చరాచరేషు
57 [వయాస]
ఇత్య ఏవమ ఆజ్ఞాయ విథేహరాజొ; వాక్యం సమగ్రం పరిపూర్ణహేతుః
అశ్మానమ ఆమన్త్ర్య విశుథ్ధబుథ్ధిర; యయౌ గృహం సవం పరతి శాన్తశొకః
58 తదా తవమ అప్య అచ్యుత ముఞ్చ శొకమ; ఉత్తిష్ఠ శక్రొపమ హర్షమ ఏహి
కషాత్రేణ ధర్మేణ మహీ జితా తే; తాం భుఙ్క్ష్వ కున్తీసుత మా విషాథీః