శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 271
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 271) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [ఉషనస]
నమస తస్మై భగవతే థేవాయ పరభవిష్ణవే
యస్య పృద్వీ తలం తాత సాకాశం బాహుగొచరమ
2 మూర్ధా యస్య తవ అనన్తం చ సదానం థానవ సత్తమ
తస్యాహం తే పరవక్ష్యామి విష్ణొర మాహాత్మ్యమ ఉత్తమమ
3 [భీ]
తయొః సంవథతొర ఏవమ ఆజగామ మహామునిః
సనత్కుమారొ ధర్మాత్మా సంశయ ఛేథనాయ వై
4 స పూజితొ ఽసురేన్థ్రేణ మునినొశనసా తదా
నిషసాథాసనే రాజన మహార్హే మునిపుంగవః
5 తమ ఆసీనం మహాప్రాజ్ఞమ ఉశనా వాక్యమ అబ్రవీత
బరూహ్య అస్మై థానవేన్థ్రాయ విన్సొర మాహాత్మ్యమ ఉత్తమమ
6 సనత్కుమారస తు తతః శరుత్వా పరాహ వచొ ఽరదవత
విష్ణొర మాహాత్మ్య సంయుక్తం థానవేన్థ్రాయ ధీమతే
7 శృణు సర్వమ ఇథం థైత్య విన్సొర మాహాత్మ్యమ ఉత్తమమ
విష్ణౌ జగత సదితం సర్వమ ఇతి విథ్ధి పరంతప
8 సృజత్య ఏష మహాబాహొ భూతగ్రామం చరాచరమ
ఏష చాక్షిపతే కాలే కాలే విసృజతే పునః
అస్మిన గచ్ఛన్తి విలయమ అస్మాచ చ పరభవన్త్య ఉత
9 నైష థానవతా శక్యస తపసా నైవ చేజ్యయా
సంప్రాప్తుమ ఇన్థ్రియాణాం తు సంయమేనైవ శక్యతే
10 బాహ్యే చాభ్యన్తరే చైవ కర్మణా మనసి సదితః
నిర్మలీ కురుతే బుథ్ధ్యా సొ ఽముత్రానన్త్యమ అశ్నుతే
11 యదా హిరణ్యకర్తా వై రూప్యమ అగ్నౌ విశొధయేత
బహుశొ ఽతిప్రయత్నేన మహతాత్మ కృతేన హ
12 తథ్వజ జాతిశతైర జీవః శుధ్యతే ఽలపేన కర్మణా
యత్నేన మహతా చైవాప్య ఏకజాతౌ విశుధ్యతే
13 లీలయాల్పం యదా గాత్రాత పరమృజ్యాథ ఆత్మనొ రజః
బహు యత్నేన మహతా థొషనిర్హరనం తదా
14 యదా చాల్పేన మాల్యేన వాసితం తిలసర్షపమ
న ముఞ్చతి సవకం గన్ధం తథ్వత సూక్ష్మస్య థర్శనమ
15 తథ ఏవ బహుభిర మాల్యైర వాస్యమానం పునః పునః
విముఞ్చతి సవకం గన్ధం మాల్యగన్ధే ఽవతిష్ఠతి
16 ఏవం జాతిశతైర యుక్తొ గుణైర ఏవ పరసఙ్గిషు
బుథ్ధ్యా నివర్తతే థొషొ యత్నేనాభ్యాసజేన వై
17 కర్మణా సవేన రక్తాని విరక్తాని చ థానవ
యదా కర్మవిశేషాంశ చ పరాప్నువన్తి తదా శృణు
18 యదా చ సంప్రవర్తన్తే యస్మింస తిష్ఠన్తి వా విభొ
తత తే ఽనుపూర్వ్యా వయాఖ్యాస్యే తథ ఇహైకమనాః శృణు
19 అనాథి నిధనం శరీమాన హరిర నారాయణః పరభుః
స వై సృజతి భూతాని సదావరాణి చరాణి చ
20 ఏష సర్వేషు భూతేషు కషరశ చాక్షర ఏవ చ
ఏకాథశ వికారాత్మా జగత పిబతి రశ్మిభిః
21 పాథౌ తస్య మహీం విథ్ధి మూర్ధానం థివమ ఏవ చ
బాహవస తు థిశొ థైత్య శరొత్రమ ఆకాశమ ఏవ చ
22 తస్య తేజొమయః సూర్యొ మనశ చన్థ్రమసి సదితమ
బుథ్ధిర జఞానగతా నిత్యం రసస తవాప్సు పరవర్తతే
23 భరువొర అనన్తరాస తస్య గరహా థానవ సత్తమ
నక్షత్రచక్రం నేత్రాభ్యాం పాథయొర భూశ చ థానవ
24 రజస తమశ చ సత్త్వం చ విథ్ధి నారాయణాత్మకమ
సొ ఽఽశరమాణాం ముఖం తాత కర్మణస తత ఫలం విథుః
25 అకర్మణః ఫలం చైవ స ఏవ పరమ అవ్యయః
ఛన్థాంసి తస్య రొమాణి అక్షరం చ సరస్వతీ
26 బహ్వ ఆశ్రయొ బహు ముఖొ ధర్మొ హృథి సమాశ్రితః
స బరహ్మ పరమొ ధర్మస తపశ చ సథ అసచ చ సః
27 శరుతిశాస్త్రగ్రహొపేతః షొడశర్త్విక్క్రతుశ చ సః
పితామహశ చ విష్ణుశ చ సొ ఽశవినౌ స పురంథరః
28 మిత్రశ చ వరుణశ చైవ యమొ ఽద ధనథస తదా
తే పృదగ థర్శనాస తస్య సంవిథన్తి తదైకతామ
ఏకస్య విథ్ధి థేవస్య సర్వం జగథ ఇథం వశే
29 నానా భూతస్య థైత్యేన్థ్ర తస్యైకత్వం వథత్య అయమ
జన్తుః పశ్యతి జఞానేన తతః సత్త్వం పరకాశతే
30 సంహార విక్షేపసహస్రకొతీస; తిష్ఠన్తి జీవాః పరచరన్తి చాన్యే
పరజా విసర్గస్య చ పారిమాణ్యం; వాపీ సహస్రాణి బహూని థైత్య
31 వాప్యః పునర యొజనవిస్తృతాస తాః; కరొశం చ గమ్భీరతయావగాధాః
ఆయామతః పఞ్చశతాశ చ సర్వాః; పరత్యేకశొ యొజనతః పరవృత్దాః
32 వాప్యా జలం కషిప్యతి వాలకొత్యా; తవ అహ్నా సకృచ చాప్య అద న థవితీయమ
తాసాం కషయే విథ్ధి కృతం విసర్గం; సంహారమ ఏకం చ తదా పరజానామ
33 సొ జీవ వర్గాః పరమం పరమాణం; కృష్ణొ ధూమ్రొ నీలమ అదాస్య మధ్యమ
రక్తం పునః సహ్యతరం సుఖం తు; హారిథ్ర వర్ణం సుసుఖం చ శుక్లమ
34 పరం తు శుక్లం విమలం విశొకం; గతక్లమం సిధ్యతి థానవేన్థ్ర
గత్వా తు యొనిప్రభవాని థైత్య; సహస్రశః సిథ్ధిమ ఉపైతి జీవః
35 గతిం చ యాం థర్శనమ ఆహ థేవొ; గత్వా శుభం థర్శనమ ఏవ చాహ
గతిః పునర వర్ణకృతా పరజానాం; వర్ణస తదా కాలకృతొ ఽసురేన్థ్ర
36 శతం సహస్రాణి చతుర్థశేహ; పరా గతిర జీవ గుణస్య థైత్య
ఆరొహణం తత కృతమ ఏవ విథ్ధి; సదానం తదా నిఃసరణం చ తేషామ
37 కృష్ణస్య వర్ణస్య గతిర నికృష్టా; స మజ్జతే నరకే పచ్యమానః
సదానం తదా థుర్గతిభిస తు తస్య; పరజా విసర్గాన సుబహూన వథన్తి
38 శతం సహస్రాణి తతశ చరిత్వా; పరాప్నొతి వర్ణం హరితం తు పశ్చాత
స చైవ తస్మిన నివసత్య అనీశొ; యుగక్షయే తమసా సంవృతాత్మా
39 స వై యథా సత్త్వగుణేన యుక్తస; తమొ వయపొహన ఘతతే సవబుథ్ధ్యా
స లొహితం వర్ణమ ఉపైతి నీలొ; మనుష్యలొకే పరివర్తతే చ
40 స తత్ర సంహార విసర్గమ ఏవ; సవకర్మజైర బన్ధనైః కలిశ్యమానః
తతః స హారిథ్రమ ఉపైతి వర్ణం; సంహార విక్షేపశతే వయతీతే
41 హారిథ్ర వర్ణస తు పరజా విసర్గాన; సహస్రశస తిష్ఠతి సంచరన వై
అవిప్రముక్తొ నిరయే చ థైత్య; తతః సహస్రాణి థశాపరాని
42 గతీః సహస్రాణి చ పఞ్చ తస్య; చత్వారి సంవర్తకృతాని చైవ
విముక్తమ ఏనం నిరయాచ చ విథ్ధి; సర్వేషు చాన్యేషు చ సంభవేషు
43 స థేవలొకే విహరత్య అభీక్ష్ణం; తతశ చయుతొ మానుషతామ ఉపైతి
సంహార విక్షేపశతాని చాష్టౌ; మర్త్యేషు తిష్ఠన్న అమృతత్వమ ఏతి
44 సొ ఽసమాథ అద భరశ్యతి కాలయొగాత; కృష్ణే తలే తిష్ఠతి సర్వకస్తే
యదా తవ అయం సిధ్యతి జీవలొకస; తత తే ఽభిధాస్యామ్య అసురప్రవీర
45 థైవాని స వయూహ శతాని సప్త; రక్తొ హరిథ్రొ ఽద తదైవ శుక్లః
సంశ్రిత్య సంధావతి శుక్లమ ఏతమ; అస్తాపరాన అర్చ్యతమాన స లొకాన
46 అష్టౌ చ షష్టిం చ శతాని యాని; మనొ విరుథ్ధాని మహాథ్యుతీనామ
శుక్లస్య వర్ణస్య పరా గతిర యా; తరీణ్య ఏవ రుథ్ధాని మహానుభావ
47 సంహార విక్షేపమ అనిష్టమ ఏకం; చత్వారి చాన్యాని వసత్య అనీశః
సస్దస్య వర్ణస్య పరా గతిర యా; సిథ్ధా విశిష్టస్య గతక్లమస్య
48 సప్తొత్తరం తేషు వసత్య అనీశః; సంహార విక్షేపశతం సశేషమ
తస్మాథ ఉపావృత్య మనుష్యలొకే; తతొ మహాన మానుషతామ ఉపైతి
49 తస్మాథ ఉపావృత్య తతః కరమేణ; సొ ఽగరే సమ సంతిష్ఠతి భూతసర్గమ
స సప్తకృత్వశ చ పరైతి లొకాన; సంహార విక్షేపకృతప్రవాసః
50 సప్తైవ సంహారమ ఉపప్లవాని; సంభావ్య సంతిష్ఠతి సిథ్ధలొకే
తతొ ఽవయయం సదానమ అనన్తమ ఏతి; థేవస్య విష్ణొర అద బరహ్మణశ చ
శేషస్య చైవాద నరస్య చైవ; థేవస్య విష్ణొః పరమస్య చైవ
51 సంహార కాలే పరిథగ్ధ కాయా; బరహ్మాణమ ఆయాన్తి సథా పరజా హి
చేష్టాత్మనొ థేవగణాశ చ సర్వే; యే బరహ్మలొకాథ అమరాః సమ తే ఽపి
52 పరజా విసర్గం తు సశేషకాలం; సదానాని సవాన్య ఏవ సరన్తి జీవాః
నిఃశేషాణాం తత పథం యాన్తి చాన్తే; సర్వాపథా యే సథృశా మనుష్యాః
53 యే తు చయుతాః సిథ్ధలొకాత కరమేణ; తేషాం గతిం యాన్తి తదానుపూర్వ్యా
జీవాః పరే తథ బలవేషరూపా; విధిం సవకం యాన్తి విపర్యయేన
54 స యావథ ఏవాస్తి సశేషభుక్తే; పరజాశ చ థేవౌ చ తదైవ శుక్లే
తావత తథా తేషు విశుథ్ధభావః; సంయమ్య పఞ్చేన్థ్రియ రూపమ ఏతత
55 శుథ్ధాం గతిం తాం పరమాం పరైతి; శుథ్ధేన నిత్యం మనసా విచిన్వన
తతొ ఽవయయం సదానుమ ఉపైతి బరహ్మ; థుష్ప్రాపమ అభ్యేతి స శాశ్వతం వై
ఇత్య ఏతథ ఆఖ్యాతమ అహీనసత్త్వ; నారాయణస్యేహ బలం మయా తే
56 [వృత్ర]
ఏవంగతే మే న విషాథొ ఽసతి కశ చిత; సమ్యక చ పశ్యామి వచస తవైతత
శరుత్వా చ తే వాచమ అథీనసత్త్వ; వికల్మషొ ఽసమ్య అథ్య తదా విపాప్మా
57 పరవృత్తమ ఏతథ భగవన మహర్షే; మహాథ్యుతేశ చక్రమ అనన్వ వీర్యమ
విష్ణొర అనన్తస్య సనాతనం తత; సదానం సర్గా యత్ర సర్వే పరవృత్తాః
స వై మహాత్మా పురుషొత్తమొ వై; తస్మిఞ జగత సర్వమ ఇథం పరతిష్ఠితమ
58 [భీ]
ఏవమ ఉక్త్వా స కౌన్తేయ వృత్రః పరానాన అవాసృజత
యొజయిత్వా తదాత్మానం పరం సదానమ అవాప్తవాన
59 [య]
అయం స భగవాన థేవః పితామహ జనార్థనః
సనత్కుమారొ వృత్రాయ యత తథ ఆఖ్యాతవాన పురా
60 [భీ]
మూలస్దాయీ స భగవాన సవేనానన్తేన తేజసా
తత్స్దః సృజతి తాన భావాన నానారూపాన మహాతపః
61 తురీయార్ధేన తస్యేమం విథ్ధి కేశవమ అచ్యుతమ
తురీయార్ధేన లొకాంస తరీన భావయత్య ఏష బుథ్ధిమాన
62 అర్వాక సదితస తు యః సదాయీ కల్పాన్తే పరివర్తతే
స శేతే భగవాన అప్సు యొ ఽసావ అతిబలః పరభుః
తాన విధాతా పరసన్నాత్మా లొకాంశ చరతి శాశ్వతాన
63 సర్వాణ్య అశూన్యాని కరొత్య అనన్తః; సనత్కుమారః సంచరతే చ లొకాన
స చానిరుథ్ధః సృజతే మహాత్మా; తత్స్దం జగత సర్వమ ఇథం విచిత్రమ
64 [య]
వృత్రేణ పరమార్దజ్ఞ థృష్టా మన్యే ఽఽతమనొ గతిః
శుభా తస్మాత స సుఖితొ న శొచతి పితామహ
65 శుక్లః శుక్లాభిజాతీయః సాధ్యొ నావర్తతే ఽనఘ
తిర్యగ్గతేశ చ నిర్ముక్తొ నిరయాచ చ పితామహ
66 హారిథ్ర వర్ణే రక్తే వా వర్తమానస తు పార్దివ
తిర్యగ ఏవానుపశ్యేత కర్మభిస తామసైర వృతః
67 వయం తు భృశమ ఆపన్నా రక్తాః కస్త ముఖే ఽసుఖే
కాం గతిం పరతిపత్స్యామొ నీలాం కృష్ణాధమామ అద
68 [భీ]
శుథ్ధాభిజనసంపన్నాః పాణ్డవాః సంశితవ్రతాః
విహృత్య థేవలొకేషు పునర మానుష్యమ ఏష్యద
69 పరజా విసర్గం చ సుఖేన కాలే; పరత్యేత్య థేవేషు సుఖాని భుక్త్వా
సుఖేన సంయాస్యద సిథ్ధసంఖ్యాం; మా వొ భయం భూథ విమలాః సద సర్వే