శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 267
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 267) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [భీ]
అత్రైవొథాహరన్తీమమ ఇతిహాసం పురాతనమ
నారథస్య చ సంవాథం థేవలస్యాసితస్య చ
2 ఆసీనం థేవలం వృథ్ధం బుథ్ధ్వా బుథ్ధిమతాం వరః
నారథః పరిపప్రచ్ఛ భూతానాం పరభవాభ్యయమ
3 కుతః సృష్టమ ఇథం విశ్వం బరహ్మన సదావరజఙ్గమమ
పరలయే చ కమ అభ్యేతి తథ భవాన పరబ్రవీతు మే
4 [అసిత]
యేభ్యః సృజతి భూతాని కాలొ భావప్రచొథితః
మహాభూతాని పఞ్చేతి తాన్య ఆహుర భూతచిన్తకాః
5 తేభ్యః సృజతి భూతాని కాల ఆత్మప్రచొథితః
ఏతేభ్యొ యః పరం బరూయాథ అసథ బరూయాథ అసంశయమ
6 విథ్ధి నారథ పఞ్చైతాఞ శాశ్వతాన అచలాన ధరువాన
మహతస తేజసొ రాశీన కాలషష్ఠాన సవభావతః
7 ఆపశ చైవాన్తరిక్షం చ పృదివీ వాయుపావకౌ
అసిథ్ధిః పరమ ఏతేభ్యొ భూతేభ్యొ ముక్తసంశయమ
8 నొపపత్త్యా న వా యుక్త్యా తవ అసథ బరూయాథ అసంశయమ
వేత్ద తాన అభినిర్వృత్తాన స ఏతే యస్య రాశయః
9 పఞ్చైవ తాని కాలశ చ భావాభావౌ చ కేవలౌ
అస్తౌ భూతాని భూతానాం శాశ్వతాని భవాప్యయౌ
10 అభావాథ భావితేష్వ ఏవ తేభ్యశ చ పరభవన్త్య అపి
వినస్తొ ఽపి చ తాన్య ఏవ జన్తుర భవతి పఞ్చధా
11 తస్య భూమిమయొ థేహః శరొత్రమ ఆకాశసంభవమ
సూర్యశ చక్షుర అసుర వాయుర అథ్భ్యస తు ఖలు శొనితమ
12 చక్షుషీ నాసికా కర్ణౌ తవగ జిహ్వేతి చ పఞ్చమీ
ఇన్థ్రియాణీన్థ్రియార్దానాం జఞానాని కవయొ విథుః
13 థర్శనం శరవణం ఘరాణం సపర్శనం రసనం తదా
ఉపపత్త్యా గుణాన విథ్ధి పఞ్చ పఞ్చసు పఞ్చధా
14 రూపం గన్ధొ రసః సపర్శః శబ్థశ చైవాద తథ గుణాః
ఇన్థ్రియైర ఉపలభ్యన్తే పఞ్చధా పఞ్చ పఞ్చభిః
15 రూపం గన్ధం రసం సపర్శం శబ్థం చైతాంస తు తథ గుణాన
ఇన్థ్రియాణి న బుధ్యన్తే కషేత్రజ్ఞస తైస తు బుధ్యతే
16 చిత్తమ ఇన్థ్రియసంఘాతాత పరం తస్మాత పరం మనః
మనసస తు పరా బుథ్ధిః కషేత్రజ్ఞొ బుథ్ధితః పరమ
17 పూర్వం చేతయతే జన్తుర ఇన్థ్రియైర విషయాన పృదక
విచార్య మనసా పశ్చాథ అద బుథ్ధ్యా వయవస్యతి
ఇన్థ్రియౌర ఉపలబ్ధార్దాన సర్వాన యస తవ అధ్యవస్యతి
18 చిత్తమ ఇన్థ్రియసంఘాతం మనొ బుథ్ధిం తదాస్తమీమ
అస్తౌ జఞానేన్థ్రియాణ్య ఆహుర ఏతాన్య అధ్యాత్మచిన్తకాః
19 పాని పాథం చ పాయుశ చ మేహనం పఞ్చమం ముఖమ
ఇతి సంశబ్థ్యమానాని శృణు కర్మేన్థ్రియాణ్య అపి
20 జల్పనాభ్యవహారార్దం ముఖమ ఇన్థ్రియమ ఉచ్యతే
గమనేన్థ్రియం తదా పాథౌ కర్మణః కరణే కరౌ
21 పాయూపస్దౌ విసర్గార్దమ ఇన్థ్రియే తుల్యకర్మణీ
విసర్గే చ పురీసస్య విసర్గే చాభికామికే
22 బలం సస్దం స ఏతాని వాచా సమ్యగ యదాగమమ
జఞానచేష్టేన్థ్రియ గుణాః సర్వే సంశబ్థితా మయా
23 ఇన్థ్రియాణాం సవకర్మభ్యః శరమాథ ఉపరమొ యథా
భవతీన్థ్రియ సంన్యాసాథ అద సవపితి వై నరః
24 ఇన్థ్రియాణాం వయుపరమే మనొ ఽనుపరతం యథి
సేవతే విషయాన ఏవ తథ్విథ్యాత సవప్నథర్శనాత
25 సాత్త్వికాశ చైవ యే భావాస తదా రాజస తామసాః
కర్మ యుక్తాన పరశంసన్తి సాత్త్వికాన ఇతరాంస తదా
26 ఆనన్థః కర్మణాం సిథ్ధిః పరతిపత్తిః పరా గతిః
సాత్త్వికస్య నిమిత్తాని భావాన సంశ్రయతే సమృతిః
27 జన్తుష్వ ఏకతమేష్వ ఏవం భావా యే విధిమ ఆస్దితాః
భావయొర ఈప్సితం నిత్యం పరత్యక్షగమనం థవయొః
28 ఇన్థ్రియాణి చ భావాశ చ గుణాః సప్తథశ సమృతాః
తేషామ అస్తాథశొ థేహీ యః శరీరే స శాశ్వతః
29 అద వా సశరీరాస తే గుణాః సర్వే శరీరిణామ
సంశ్రితాస తథ వియొగే హి సశరీరా న సన్తి తే
30 అద వా సంనిపాతొ ఽయం శరీరం పాఞ్చభౌతికమ
ఏతశ చ థశ చాస్తౌ చ గుణాః సహ శరీరిణామ
ఊష్మనా సహ వింశొ వా సంఘాతః పాఞ్చభౌతికః
31 మహాన సంధారయత్య ఏతచ ఛరీరం వాయునా సహ
తస్యాస్య భావయుక్తస్య నిమిత్తం థేహభేథనే
32 యదైవొత్పథ్యతే కిం చిత పఞ్చత్వం గచ్ఛతే తదా
పుణ్యపాపవినాశాన్తే పుణ్యపాపసమీరితమ
థేహం విశతి కాలేన తతొ ఽయం కర్మ సంభవమ
33 హిత్వా హిత్వా హయ అయం పరైతి థేహాథ థేహం కృతాశ్రయః
కాలసంచొథితః కషేత్రీ విశీర్ణాథ వా గృహాథ గృహమ
34 తత్ర నైవానుతప్యన్తే పరాజ్ఞా నిశ్చిత నిశ్చయాః
కృపణాస తవ అనుతప్యన్తే జనాః సంబన్ధిమానినః
35 న హయ అయం కస్య చిత కశ చిన నాస్య కశ చన విథ్యతే
భవత్య ఏకొ హయ అయం నిత్యం శరీరే సుఖథుఃఖభాజ
36 నైవ సంజాయతే జన్తుర న చ జాతు విపథ్యతే
యాతి థేహమ అయం భుక్త్వా కథా చిత పరమాం గతిమ
37 పుణ్యపాపమయం థేహం కషపయన కర్మ సంచయాత
కషీణథేహః పునర థేహీ బరహ్మత్వమ ఉపగచ్ఛతి
38 పుణ్యపాపక్షయార్దం చ సాంఖ్యం జఞానం విధీయతే
తత కషయే హయ అస్య పశ్యన్తి బరహ్మ భావే పరాం గతిమ