శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 258
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 258) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
కదం కార్యం పరీక్షేత శీఘ్రం వాద చిరేణ వా
సర్వదా కార్యథుర్గే ఽసమిన భవాన నః పరమొ గురుః
2 [భీ]
అత్రాప్య ఉథాహరన్తీమమ ఇతిహాసం పురాతనమ
చిరకారేస తు యత పూర్వం వృత్తమ ఆఙ్గిరసే కులే
3 చిరకారిక భథ్రం తే భథ్రం తే చిరకారిక
చిరకారీ హి మేధావీ నాపరాధ్యతి కర్మసు
4 చిరకారీ మహాప్రాజ్ఞొ గౌతమస్యాభవత సుతః
చిరం హి సర్వకార్యాణి సమేక్షావాన పరపథ్యతే
5 చిరం సంచిన్తయన్న అర్దాంశ చిరం జాగ్రచ చిరం సవపన
చిరకార్యాభిసంపత్తేశ చిరకారీ తదొచ్యతే
6 అలస గరహణం పరాప్తొ థుర్మేధావీ తదొచ్యతే
బుథ్ధిలాఘవ యుక్తేన జనేనాథీర్ఘ థర్శినా
7 వయభిచారే తు కస్మింశ చిథ వయతిక్రమ్యాపరాన సుతాన
పిత్రొక్తః కుపితేనాద జహీమాం జననీమ ఇతి
8 స తదేతి చిరేణొక్త్వా సవభావాచ చిరకారికః
విమృశ్య చిరకారిత్వాచ చిన్తయామ ఆస వై చిరమ
9 పితుర ఆజ్ఞాం కదం కుర్యాం న హన్యాం మాతరం కదమ
కదం ధర్మఛలే నాస్మిన్న ఇమం జేయమ అసాధువత
10 పితుర ఆజ్ఞా పరొ ధర్మః సవధర్మొ మాతృరక్షణమ
అస్వతన్త్రం చ పుత్రత్వం కిం ను మాం నాత్ర పీడయేత
11 సత్రియం హత్వా మాతరం చ కొ హి జాతు సుఖీ భవేత
పితారం చాప్య అవజ్ఞాయ కః పరతిష్ఠామ అవాప్నుయాత
12 అనవజ్ఞా పితుర యుక్తా ధారణం మాతృరక్షణమ
యుక్తక్షమావ ఉభావ ఏతౌ నాతివర్తేతమాం కదమ
13 పితా హయ ఆత్మానమ ఆధత్తే జాయాయాం జజ్ఞియామ ఇతి
శీలచారిత్రగొత్రస్య ధారణార్దం కులస్య చ
14 సొ ఽహమ ఆత్మా సవయం పిత్రా పుత్రత్వే పరకృతః పునః
విజ్ఞానం మే కదం న సయాథ బుబుధే చాత్మసంభవమ
15 జాతకర్మణి యత పరాహ పితా యచ చొపకర్మణి
పరత్యాప్తః స థృధీ కారః పితుర గౌరవనిశ్చయే
16 గురుర అగ్ర్యః పరొ ధర్మః పొషణాధ్యయనాథ ధితః
పితా యథ ఆహ ధర్మః స వేథేష్వ అపి సునిశ్చితః
17 పరీతిమాత్రం పితుః పుత్రః సర్వం పుత్రస్య వై పితా
శరీరాథీని థేయాని పితా తవ ఏకః పరయచ్ఛతి
18 తస్మాత పితుర వచః కార్యం న విచార్యం కదం చన
పాతకాన్య అపి పూయన్తే పితుర వచనకారిణః
19 భొగే భాగ్యే పరసవనే సర్వలొకనిథర్శనే
భర్త్రా చైవ సమాయొగే సీమన్తొన్నయనే తదా
20 పితా సవర్గః పితా ధర్మః పితా పరమకం తపః
పితరి పరీతిమ ఆపన్నే సర్వాః పరీయన్తి థేవతాః
21 ఆశిషస తా భజన్త్య ఏనం పురుషం పరాహ యాః పితా
నిష్కృతిః సర్వపాపానాం పితా యథ అభినన్థతి
22 ముచ్యతే బన్ధనాత పుష్పం ఫలం వృన్తాత పరముచ్యతే
కలిశ్యన్న అపి సుతస్నేహైః పితా సనేహం న ముఞ్చతి
23 ఏతథ విచిన్తితం తావత పుత్రస్య పితృగౌరవమ
పితా హయ అల్పతరం సదానం చిన్తయిష్యామి మాతరమ
24 యొ హయ అయం మయి సంఘాతొ మర్త్యత్వే పాఞ్చభౌతికః
అస్య మే జననీ హేతుః పావకస్య యదారణిః
మాతా థేహారణిః పుంసాం సర్వస్యార్తస్య నిర్వృతిః
25 న చ శొచతి నాప్య ఏనం సదావిర యమ అపకర్షతి
సత్రియా హీనొ ఽపి యొ గేహే అమ్బేతి పరతిపథ్యతే
26 పుత్రపౌత్ర సమాకీర్ణొ జననీం యః సమాశ్రితః
అపి వర్షశతస్యాన్తే స థవిహాయనవచ చరేత
27 సమర్దం వాసమర్దం వా కృశం వాప్య అకృశం తదా
రక్షత్య ఏవ సుతం మాతా నాన్యః పొష్టా విధానతః
28 తథా స వృథ్ధొ భవతి యథా భవతి థుఃఖితః
తథా శూన్యం జగత తస్య తథా మాత్రా వియుజ్యతే
29 నాస్తి మాతృసమా ఛాయా నాస్తి మాతృసమా గతిః
నాస్తి మాతృసమం తరాణం నాస్తి మాతృసమా పరపా
30 కుక్షి సంధారణాథ ధాత్రీ జననాజ జననీ సమృతా
అఙ్గానాం వర్ధనాథ అమ్బా వీర సూత్వేన వీరసూః
31 శిశొః శుశ్రూసనాచ ఛుశ్రూర మాతా థేహమ అనన్తరమ
చేతనావాన నరొ హన్యాథ యస్య నాసుషిరం శిరః
32 థమ్పత్యొః పరాణ సంశ్లేషే యొ ఽభిసంధిః కృతః కిల
తం మాతా వా పితా వేథ భూతార్దొ మాతరి సదితః
33 మాతా జానాతి యథ గొత్రం మాతా జానాతి యస్య సః
మాతుర భరణ మాత్రేణ పరీతిః సనేహః పితుః పరజాః
34 పాని బన్ధం సవయం కృత్వా సహధర్మమ ఉపేత్య చ
యథి యాప్యన్తి పురుషాః సత్రియొ నార్హన్తి యాప్యతామ
35 భరణాథ ధి సత్రియొ భర్తా పాత్యాచ చైవ సత్రియాః పతిః
గుణస్యాస్య నివృత్తౌ తు న భర్తా న పతిః పతిః
36 ఏవం సత్రీ నాపరాధ్నొతి నర ఏవాపరాధ్యతి
వయుచ్చరంశ చ మహాథొషం నర ఏవాపరాధ్యతి
37 సత్రియా హి పరమొ భర్తా థైవతం పరమం సమృతమ
తస్యాత్మనా తు సథృశమ ఆత్మానం పరమం థథౌ
సర్వకార్యాపరాధ్యత్వాన నాపరాధ్యన్తి చాఙ్గనాః
38 యశ్చనొక్తొ హి నిర్థేశః సత్రియా మైదున తృప్తయే
తస్య సమారయతొ వయక్తమ అధర్మొ నాత్ర సంశయః
39 యావన నారీం మాతరం చ గౌరవే చాధికే సదితామ
అవధ్యాం తు విజానీయుః పశవొ ఽపయ అవిచక్షణాః
40 థేవతానాం సమావాయమ ఏకస్దం పితరం విథుః
మర్త్యానాం థేవతానాం చ సనేహాథ అభ్యేతి మాతరమ
41 ఏవం విమృశతస తస్య చిరకారితయా బహు
థీర్ఘః కాలొ వయతిక్రాన్తస తతస తస్యాగమత పితా
42 మేధాతిదిర మహాప్రాజ్ఞొ గౌతమస తపసి సదితః
విమృశ్య తేన కాలేన పత్న్యాః సంస్దా వయతిక్రమమ
43 సొ ఽబరవీథ థుఃఖసంతప్తొ భృశమ అశ్రూణి వర్తయన
శరుతధైర్య పరసాథేన పశ్చాత తాపమ ఉపాగతః
44 ఆశ్రమం మమ సంప్రాప్తస తరిలొకేశః పురంథరః
అతిదివ్రతమ ఆస్దాయ బరాహ్మణం రూపమ ఆస్దితః
45 సమయా సాన్త్వితొ వాగ్భిః సవాగతేనాభిపూజితః
అర్ఘ్యం పాథ్యం చ నయాయేన తయాభిప్రతిపాథితః
46 పరవత్య అస్మి చాప్య ఉక్తః పరనయిష్యే నయేన చ
అత్ర చాకుశలే జాతే సత్రియొ నాస్తి వయతిక్రమః
47 ఏవం న సత్రీ న చైవాహం నాధ్వగస తరిథశేశ్వరః
అపరాధ్యతి ధర్మస్య పరమాథస తవ అపరాధ్యతి
48 ఈర్ష్యాజం వయసనం పరాహుస తేన చైవొర్ధ్వ రేతసః
ఈర్ష్యయా తవ అహమ ఆక్షిప్తొ మగ్నొ థుష్కృత సాగరే
49 హత్వా సాధ్వీం చ నారీం చ వయసనిత్వాచ చ శాసితామ
భర్తవ్యత్వేన భార్యాం చ కొ ను మాం తారయిష్యతి
50 అన్తరేణ మయాజ్ఞప్తశ చిరకారీ హయ ఉథారధీః
యథ్య అథ్య చిరకారీ సయాత స మాం తరాయేత పాతకాత
51 చిరకారిక భథ్రం తే భథ్రం తే చిరకారిక
యథ్య అథ్య చిరకారీ తవం తతొ ఽసి చిరకారికః
52 తరాహి మాం మాతరం చైవ తపొ యచ చార్జితం మయా
ఆత్మానం పాతకేభ్యశ చ భవాథ్య చిరకారికః
53 సహజం చిరకారిత్వం చిరప్రాజ్ఞతయా తవ
సఖలం తత తవాథ్యాస్తు భవాథ్య చిరకారికః
54 చిరమ ఆశంసితొ మాత్రా చిరం గర్భేణ ధారితమ
సఫలం చిరకారిత్వం కురు తవం చిరకారిక
55 చిరాయతే చ సంతాపాచ చిరం సవపితి వారితః
ఆవయొశ చిరసంతాపాథ అవేక్ష్య చిరకారిక
56 ఏవం స థుఃఖితొ రాజన మహర్షిర గౌతమస తథా
చిరకారిం థథర్శాద పుత్రం సదితమ అదాన్తికే
57 చిరకారీ తు పితరం థృష్ట్వా పరమథుఃఖితః
శస్త్రం తయక్త్వా తతొ మూర్ధ్నా పరసాథాయొపచక్రమే
58 గౌతమస తు సుతం థృష్ట్వా శిరసా పతితం భువి
పత్నీం చైవ నిరాకారాం పరామ అభ్యగమన ముథమ
59 న హి సా తేన సంభేథం పత్నీ నీతా మహాత్మనా
విజనే చాశ్రమస్దేన పుత్రశ చాపి సమాహితః
60 హన్యాత తవ అనపవాథేన శస్త్రపానౌ సుతే సదితే
వినీతం పరశ్నయిత్వా చ వయవస్యేథ ఆత్మకర్మసు
61 బుథ్ధిశ చాసీత సుతం థృష్ట్వా పితుశ చరణయొర నతమ
శస్త్రగ్రహణచాపల్యం సంవృణొతి భయాథ ఇతి
62 తతః పిత్రా చిరం సతుత్వా చిరం చాఘ్రాయ మూర్ధని
చిరం థొర్భ్యాం పరిష్వజ్య చిరం జీవేత్య ఉథాహృతః
63 ఏవం స గౌతమః పుత్రం పరీతిహర్షసమన్వితః
అభినన్థ్య మహాప్రాజ్ఞ ఇథం వచనమ అబ్రవీత
64 చిరకారిక భథ్రం తే చిరకారీ చిరం భవ
చిరాయమాణే తవయి చ చిరమ అస్మి సుథుఃఖితః
65 గాదాశ చాప్య అబ్రవీథ విథ్వాన గౌతమొ మునిసత్తమః
చిరకారిషు ఘొరేషు గుణొథ్థేశ సమాశ్రయాత
66 చిరేణ మిత్రం బధ్నీయాచ చిరేణ చ కృతం తయజేత
చిరేణ హి కృతం మిత్రం చిరం ధారణమ అర్హతి
67 రాగే థర్పే చ మానే చ థరొహే పాపే చ కర్మణి
అప్రియే చైవ కర్తవ్యే చిరకారీ పరశస్యతే
68 బన్ధూనాం సుహృథాం చైవ భృత్యానాం సత్రీజనస్య చ
అవ్యక్తేష్వ అపరాధేషు చిరకారీ పరశస్యతే
69 ఏవం స గౌతమస తస్య పరీతః పుత్రస్య భారత
కర్మణా తేన కౌరవ్య చిరకారితయా తయా
70 ఏవం సర్వేషు కార్యేషు విమృశ్య పురుషస తతః
చిరేణ నిశ్చయం కృత్వా చిరం న పరితప్యతే
71 చిరం ధారయతే రొషం చిరం కర్మ నియచ్ఛతి
పశ్చాత తాపకరం కర్మ న కిం చిథ ఉపపథ్యతే
72 చిరం వృథ్ధాన ఉపాసీత చిరమ అన్వాస్య పూజయేత
చిరం ధర్మాన నిషేవేత కుర్యాచ చాన్వేషణం చిరమ
73 చిరమ అన్వాస్య విథుషశ చిరం శిష్టాన నిషేవ్య చ
చిరం వినీయ చాత్మానం చిరం యాత్య అనవజ్ఞతామ
74 బరువతశ చ పరస్యాపి వాక్యం ధర్మొపసంహితమ
చిరం పృచ్ఛేచ చిరం బరూయాచ చిరం న పరిభూయతే
75 ఉపాస్య బహులాస తస్మిన్న ఆశ్రమే సుమహాతపః
సమాః సవర్గం గతొ విప్రః పుత్రేణ సహితస తథా