శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 228
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 228) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వయాస]
అద చేథ రొచయేథ ఏతథ థరుహ్యేత మనసా తదా
ఉన్మజ్జంశ చ నిమజ్జంశ చ జఞానవాన పలవవాన భవేత
2 పరజ్ఞయా నిర్మితైర ధీరాస తారయన్త్య అబుధాన పలవైః
నాబుధాస తారయన్త్య అన్యాన ఆత్మానం వా కదం చన
3 ఛిన్నథొషొ మునిర యొగాన యుక్తొ యుఞ్జీత థవాథశ
థశ కర్మ సుఖాన అర్దాన ఉపాయాపాయ నిర్భయః
4 చక్రుర ఆచారవిత పరాజ్ఞొ మనసా థర్శనేన చ
యచ్ఛేథ వాన మనసీ బుథ్ధ్యా య ఇచ్ఛేజ జఞానమ ఉత్తమమ
జఞానేన యచ్ఛేథ ఆత్మానం య ఇచ్ఛేచ ఛాన్తిమ ఆత్మనః
5 ఏతేషాం చేథ అనుథ్రస్తా పురుషాపి సుథారుణః
యథి వా సర్వవేథజ్ఞొ యథి వాప్య అనృచొ ఽజపః
6 యథి వా ధార్మికొ యజ్వా యథి వా పాపకృత్తమః
యథి వా పురుషవ్యాఘ్రొ యథి వా కలైవ్య ధారితా
7 తరత్య ఏవ మహాథుర్గం జరామరణసాగరమ
ఏవం హయ ఏతేన యొగేన యుఞ్జానొ ఽపయ ఏకమ అన్తతః
అపి జిజ్ఞాసమానొ హి శబ్థబ్రహ్మాతివర్తతే
8 ధర్మొపస్దొ హరీవరూద ఉపాయాపాయ కూవరః
అపానాక్షః పరాణ యుగః పరజ్ఞాయుర జీవ బన్ధనః
9 చేతనా బన్ధురశ చారుర ఆచార గరహనేమివాన
థర్శనస్పర్శన వహొ ఘరాణశ్రవణ వాహనః
10 పరజ్ఞా నాభిః సర్వతన్త్ర పరతొథొ జఞానసారదిః
కషేత్రజ్ఞాధిష్ఠితొ ధీరః శరథ్ధా థమపురఃసరః
11 తయాగవర్త్మానుగః కషేమ్యః శౌచగొ ధయానగొచరః
జీవ యుక్తొ రదొ థివ్యొ బరహ్మలొకే విరాజతే
12 అద సంత్వరమాణస్య రదమ ఏతం యుయుక్షతః
అక్షరం గన్తుమనసొ విధిం వక్ష్యామి శీఘ్రగమ
13 సప్త యొ ధారణాః కృత్స్నా వాగ్యతః పరతిపథ్యతే
పృష్ఠతః పార్శ్వతశ చాన్యా యావత్యస తాః పరధారణాః
14 కరమశః పార్దివం యచ చ వాయవ్యం ఖం తదా పయః
జయొతిషొ యత తథ ఐశ్వర్యమ అహంకారస్య బుథ్ధితః
15 అవ్యక్తస్య తదైశ్వర్యం కరమశః పరతిపథ్యతే
విక్రమాశ చాపి యస్యైత తదా యుఙ్క్తే స యొగతః
16 అదాస్య యొగయుక్తస్య సిథ్ధిమ ఆత్మని పశ్యతః
నిర్మద్యమానః సూక్ష్మత్వాథ రూపాణీమాని థర్శయేత
17 శైశిరస తు యదా ధూమః సూక్ష్మః సంశ్రయతే నభః
తదా థేహాథ విముక్తస్య పూర్వరూపం భవత్య ఉత
18 అద ధూమస్య విరమే థవితీయం రూపథర్శనమ
జలరూపమ ఇవాకాశే తత్రైవాత్మని పశ్యతి
19 అపాం వయతిక్రమే చాపి వహ్ని రూపం పరకాశతే
తస్మిన్న ఉపరతే చాస్య పీతవస్త్రవథ ఇష్యతే
ఊర్ణా రూపసవర్ణం చ తస్య రూపం పరకాశతే
20 అద శవేతాం గతిం గత్వా వాయవ్యం సూక్ష్మమ అప్య అజః
అశుక్లం చేతసః సౌక్ష్మ్యమ అవ్యక్తం బరహ్మణొ ఽసయ వై
21 ఏతేష్వ అపి హి జాతేషు ఫలజాతాని మే శృణు
జాతస్య పార్దివైశ్వర్యే సృష్టిర ఇష్టా విధీయతే
22 పరజాపతిర ఇవాక్షొభ్యః శరీరాత సృజతి పరజాః
అఙ్గుల్య అఙ్గుష్ఠ మాత్రేణ హస్తపాథేన వా తదా
23 పృదివీం కమ్పయత్య ఏకొ గుణొ వాయొర ఇతి సమృతః
ఆకాశభూతశ చాకాశే సవర్ణత్వాత పరనశ్యతి
24 వర్ణతొ గృహ్యతే చాపి కామాత పిబతి చాశయాన
న చాస్య తేజసా రూపం థృశ్యతే శామ్యతే తదా
25 అహంకారస్య విజితేర పఞ్చైతే సయుర వశానుగాః
సన్నామ ఆత్మని బుథ్ధౌ చ జితాయాం పరభవత్య అద
26 నిర్థొషా పరతిభా హయ ఏనం కృత్స్నా సమభివర్తతే
తదైవ వయక్తమ ఆత్మానమ అవ్యక్తం పరతిపథ్యతే
27 యతొ నిఃసరతే లొకొ భవతి వయక్తసంజ్ఞకః
తత్రావ్యక్తమయీం వయాఖ్యాం శృణు తవం విస్తరేణ మే
తదా వయక్తమయీం చైవ సంఖ్యాం పూర్వం నిబొధ మే
28 పఞ్చవింశతి తత్త్వాని తుల్యాన్య ఉభయతః సమమ
యొగే సాంఖ్యే ఽపి చ తదా విశేషాంస తత్ర మే శృణు
29 పరొక్తం తథ వయక్తమ ఇత్య ఏవ జాయతే వర్ధతే చ యత
జీర్యతే మరియతే చైవ చతుర్భిర లక్షణైర యుతమ
30 విపరీతమ అతొ యత తు తథ అబ్వ్యక్తమ ఉథాహృతమ
థవావ ఆత్మానౌ చ వేథేషు సిధాన్తేష్వ అప్య ఉథాహృతౌ
31 చతుర్లక్షణజం తవ అన్యం చతు వర్గం పరచక్షతే
వయక్తమ అవ్యక్తజం చైవ తదా బుథ్ధమ అదేతరత
సత్త్వం కషేత్రజ్ఞ ఇత్య ఏతథ థవయమ అప్య అనుథర్శితమ
32 థవావ ఆత్మనౌ చ వేథేషు విషయేషు చ రజ్యతః
విషయాత పరతిసంహారః సాంఖ్యానాం సిథ్ధిలక్షణమ
33 నిర్మమశ చానహంకారొ నిర్థ్వన్థ్వశ ఛిన్నసంశయః
నైవ కరుధ్యతి న థవేష్టి నానృతా భాసతే గిరః
34 ఆక్రుష్టస తాథితశ చైవ మిత్రేణ ధయాతి నాశుభమ
వాగ థన్థ కర్మ మనసాం తరయాణాం చ నివర్తకః
35 సమః సర్వేషు భూతేషు బరహ్మాణమ అభివర్తతే
నైవేచ్ఛతి న చానిచ్ఛొ యాత్రా మాత్రవ్యవస్దితః
36 అలొలుపొ ఽవయదొ థాన్తొ న కృతీ న నిరాకృతిః
నాస్యేన్థ్రియమ అనేకాగ్రం నాతిక్షిప్త మనొరదః
అహింస్రః సర్వభూతానామ ఈథృక సాంఖ్యొ విముచ్యతే
37 అద యొగాథ విముచ్యన్తే కారణైర యైర నిబొధ మే
యొగైశ్వర్యమ అతిక్రాన్తొ యొ ఽతిక్రామతి ముచ్యతే
38 ఇత్య ఏషా భావజా బుథ్ధిః కదితా తే న సంశయః
ఏవం భవతి నిర్థ్వన్థ్వొ బరహ్మాణం చాధిగచ్ఛతి