వేమన 64
"ఆ. పునుఁగు పిల్లికేల పట్టించె వానన?
కనకము తనకేమి కల్లఁజేసె ?
బ్రరహ్మచేఁతలెల్ల పాడైనచేఁతలు..." (2581)
నృష్టియందుcగల సుఖదుఃఖములు, పుట్టుచావులు, పుణ్యపాపములు మొద లగు వానినిగూర్చి కలుగు నిట్టి శాశ్వత ప్రశ్నలకు సరియైన, తృప్తికరమైన ప్రత్యుత్త రము పై మతములలో దొరకుట కష్టము. పామరులు చెప్పలేరు ; పండితులు చెప్పి నను విచిత్రములగు పారిభాషిక శబ్దములతో సంకేత సిద్ధమైన యుద్ధములతో నిండి యుండును గావున నవి యర్థమే కావు. ఐనను అంగీకరించుట కష్టము. వేదములు ఎవ్వరును వ్రాయకయే తమంతట పట్టిన ప్రమాణములని కాని, పరస్పర విరుద్ధము లగు పురాణము లన్నియు భగవంతునియపరావతారమగు వ్యాసుఁడే వ్రాసెనని కాని, సంకేతముతో పెరిగినవారికి తప్ప, తక్కినవారి మనసులకు పట్టుట కష్టము. తెలివి లేని చిన్న బిడ్డల వలెనో లేక, తప్పద్రాగిన దొరల వలెనో, భగవంతుఁడు నిర్ద్వంద్వుఁడై వినోదమునకు ప్రపంచమును పుట్టించి రక్షించి చంపుచున్నాఁడను నిత్యాది సగుణ బ్రహ్మవాదుల లీలావాదము గాని, కేవల చిద్రూపమగు బ్రహ్మకు ఆకస్మికముగా మంకు మూసికొనుటచే నది తన్ను తానే మఱిచి, "నేను మనుష్యుఁ డను రాయిని, చెట్టును, గుట్టను అనుకొనుచున్నది' యను నిర్గుణ బ్రహ్మవాదుల మాయావాదముగాని, మనఃపూర్వకముగా నంగీకరించుట యెట్లు ? ఎక్కువ చదువు కొన్నవాఁడు గాకపోవుటచే ఒకవేళ వాదమాడలేక యోడిపోవచ్చను గాని హృదయ మను పదార్థ మొకటున్నదే, దాని నేమి చేయవలయును? మఱియు, వేమన్న మనసు చాల మృదువై, దయ, ప్రేమము మొదలగు భావములకు లో (గెడిదైనను, తీవ్రమైన వివేచననాశక్తి దానిని స్వాధీనపఱుఁచుకొని గట్టిచేయుచుండును గాన, అది కేవలము భక్తిచేతనే తృప్తిపొంది భజింపఁబడు వస్తువునందలి గుణదోషములను విమర్శింపలేనంత నమ్మకము గలిగియుండఁజాలినది గాదు. మూలతత్త్వము సగుణమైసను నిర్గుణమైనను అది యొక్కటే కదా ! అట్టిచోట నీ శివకేశవాది భేదములేల ? మఱియు, వీరిని గూర్చిన పురాణములలో వీరు మనకంటె శకులని తెలియునుగాని, మనపంటి పొరబాట్లనే వీరును చేసినట్లున్నదే
"ఆ. అగ్ని బాణముచేత అంబు థింకి నపుడె
రాముఁడవలికేఁగ లావుమఱచె
వరుస కొండలమోసి వారి ధేటికిఁగట్టి?" (ఓ. లై., 13-4-10).
"ఆ. కనకమృగము భువిని కద్దులేదనకుండ
తఱుణి విడచి పోయె దాశరథియు
తెలివిలేనివాఁడు దేవుఁడెట్లాయెరా" (898)
ఇట్లే "ధ్యానములను శివుని ధ్యానమే శ్రేష్టంబు' అని మొదలుగా సంప్రదాయ సంస్కారమునుబట్టి యొకటి రెండుమాఱులు చెప్పినను, శివుని యందు(గూడ నర్వశక్తుఁడను నమ్మిక సడలియుండుటచే, నిత(డాతని నడతనుగూడ ప్రశ్నింపక విడువలేదు, కాని సర్వములో భేద ముస్నది*
"ఆ. కంటిమంటచేత కాముని దహియించి
కామమునసు కడకు గొరి(గూడె
ఎట్టివారినైనఁ బట్టు ప్రారబ్దము."
(వేదాంత సిద్ధాంతము, ప. 391)
