వేమన 40
తోడిరాగమువంటిది లేదు, వేమన కీ రాగమందుఁగలిగిన యభిమానము ఆతని మనోధర్మములను స్పష్టముగా నూచించుచున్నది. కాని యింతకంటె నా విద్య యందును ఇతని కెక్కువ ప్రవేశము గలుగలేదు.
వేమన్నకు శివభక్తి యీ చిన్నతనమందే యలవడి యుండవలెను. తల్లి దండ్రులు తాతాచార్యులముద్రకుఁ దప్పిన పూర్వికశైవలై, కేవల వీరశైవమును బోధించు జంగముల యుపదేశములకు పాత్రులైయుండియుందురు. కాని ఆప్పటికి వీరశైవప్రాబల్యము తక్కువయై యుండుటచే, శివకేశవులకు భేదములేదని చెప్పినను సహజముగా శివభక్తి నెక్కువగాఁ జూప ఆద్వైత బ్రాహ్మణపండితుల నహవానములో మెలఁగినవా రనుకొనెదను. కావుననే వేమన్నకు చిన్ననాఁడే యిట్టి కేశవద్వేష మెక్కువలేని శివభక్తి కుదిరినది. లింగధారిగఁ గూడ నుండవచ్చును. అప్పటి వీరశైవులు బ్రాహ్మణులు ఏర్పఱిచిన దేవాలయములందలి పూజ పునస్కారములు, ఉత్సవములు, గ్రామసామాన్యములగు పోతులరాజుల పూజలుఇవన్నియు చిన్నతనమందే చూచి, తండ్రిగారితోడ వానిని నిర్వహించుటయందును పూజారు లిచ్చు మర్యాదలందును పాల్గొనినాఁడు. ఈ పొంగలి పుళిహెూరల పూజ లందును, బాజాబజంత్రిల మెరవణుల కోలాహలములందును, జంగాల పాదతీర్థము లందును, బ్రాహ్మణుల సమారాధనలందును, పూజారుల తలత్రిప్పల యావేశము లందును, ఎనుబోతు గొఱ్ఱెల బలిదానములందును—నిజముగనే మేని సత్యమును సత్ఫలమును గలదా యను శంక యెప్పటికే యొక్కడనో యొకమూలలో నతని కంకురించియుండును. కాని వయనుచిన్నది ; అనుభవములేదు; ధైర్యము చాలదు ; మీఁదు మిక్కిలి ప్రక్కలో తన్నుదండించు తలిదండ్రులున్నారు ; బెత్తపు బడిపంతు లున్నాఁడు. కావున పై విషయముగా నే నందేహములు గలిగినను, 'ఛీ వెధవా ! నోరుమూసుకో" అని యదర(గొట్టువారేకాని, తీర్చఁగలవారు లేరైరి. కావున నవి యట్లే యడఁగఁజొచ్చినవి. మఱియు నితఁడు తల్లి తండ్రి మొదలగు పెద్దలయెడ భక్తి, దయ మెండుగాఁ గలవాఁడని కానవచ్చుచున్నది
"ఆ. తల్లికెదురుకొంట తండ్రికెదురుకొంట
అన్నకెదురుకొంట యరయ మూఁడు
పాతకములటంచు వర్తింపుమెఱుకతో..." (1842)
"ఆ. తల్లితండ్రిమీఁద దయలేని పుత్రుండు
పుట్టెనేమి వాఁడు గిట్టెనేమి?." (1853)
కాని, యితనిది అట్లు పుట్టిన సందేహములను చాలనాళ్లు అడఁగించుకొని యుండఁగల హృదయముగాదు. తన చుట్టుప్రక్కల నుండువారి నడవడులలో తప్పలుపట్టుట, పట్టినవానిని నిర్ధాక్షిణ్యముగా వారి మొగములమందఱనే చెప్ప వలయునను ధైర్యము, ఆ దైర్యము నుద్రేకింపఁజేయు వాగ్మిత్వము-ఇవి యితని స్వభావసిద్ధ గుణములు. కావుననే, తానేమో ఘనకార్యమును జేయఁగలవాఁడని, చేయవలయునని, సామాన్యజనులకన్న తనయందు విశేషముండెనని, యితఁడు నమ్మెను. మనుజుఁడై పట్టినందుకుఁ 'పుట్టలోని చెదల" వలె నిరర్ధకముగా ఒకపని చేయక, పట్టి గిట్టరా దనుకొన్నాడు—
"ఆ. పుట్టలోన తేనె పట్టిన రీతిని
గట్టుమీఁద మరియు పట్టునట్లు
