మలంకరించిన వారిలో సుందరి, కమల యను కవయిత్రులు ముఖ్యులు 10. వీరు
సంస్కృతమున మంచి ప్రవేశమును సంపాదించి సంస్కృత వాఙ్మయము నందలి
విద్ధసాలభంజిక యనునాటకమునకు వ్యాఖ్యానము రచించిరి.
తుళజ మహారాజు తెలుగున 'శివకామసుందరీ పరిణయ' మను నాటకమును రచించి ప్రదర్శింపించెను. ఈ నాటకము ఈ మహారాజు పాండితిని, గానకళాభిజ్ఞ తను వెల్లడి చేయుచున్నది.
ఏకోజీ (క్రీ.శ. 1735-1741)
ఇతడు తెలుగున రామాయణము సుందరకాండమును ద్విపదగా రచియించెను. విఘ్నేశ్వర కల్యాణమును గూడ నాటకముగా రచియించెను. ఏకోజీ ఈ గ్రంథమును రాజ్యమునకు వచ్చినవెనుక రచియించెనో, లేక తండ్రి జీవిత కాలముననే రచియించెనో నిర్ణయింపవలసియున్నది. అనేక పాపపరిహారార్థముగా సుందరకాండ పారాయణమొనర్చు నాచారముగా నున్నది. సంస్కృత సుందర కాండమును పారాయణ మొనర్పలేనివారలకు ఈ మహారాజు గానయోగ్యమగు నీ ద్విపద సుందరకాండమును రచియించి యండునని తలపవచ్చును. ఇతని జీవితకాలమున తల్లి రాజ్యమొనర్చు చున్నటుల తెలియుటచే, నీతడు రాజకుమారుడుగా నున్నట్లెంచవలయును.
శాహ మహారాజు (క్రీ.శ. 1741-49)
ఏకోజీ తరువాత నీతని కుమారుడగు శాహ మహారాజు క్రీ.శ. 1741 నుండి 1749 వరకు రాజ్యపాలన మొనర్చినవెనుక, అతని పదభ్రష్టుని గావించి యాతని సవతి తమ్ముడగు ప్రతాపసింహుడు రాజ్యమునకు వచ్చెను. ఈ శాహమహారాజు కాలమునగల వాఙ్మయ వికాసమును దెలిసికొనుటకేమియూ నాధారములు లేవు.
ప్రతాప సింహుడు (క్రీ.శ. 1749-64)
ఈ రాజన్యుడు విషయలోలుడై రాజ కార్యములందు మనస్సు పెట్టలేదు. కాని కవులను, ముఖ్యముగా కామకళ నెఱింగినవారలను పోషించినట్లు కన్పించును. ఇతని విషయలంపటతను సహింపజాలని 'వాంఛేశ్వరు' డను సంస్కృతకవి యన్యాపదేశముగ ‘మహిష శతకము' ను రచించి ఈ రాజన్యుని బుద్ధి మార్చుటకు బ్రయత్నించెను. వాంఛేశ్వరుడు రాజుగారి గృహామాత్యుడు, విద్వత్కవి. తెలుగున రాధికాసాంత్వనము లేక ఇళాపరిణయమును రచించిన ముద్దుపళని ప్రతాపసింహుని యుంపుడుకత్తెయే.
____________________________________________________________________________________________________
436
వావిలాల సోమయాజులు సాహిత్యం-4
