పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/98

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

ప్రథమాశ్వాసము

29

నిది యొక వర్ణ మనరాదనిన్ని అనంతుడు వెఱ్ఱివాడు గనుక క్ష కారమును
నిలిపి ప్రత్యేకవర్ణమైన ళ కారమును విడిచినాడని అనంతుని నాక్షేపించినారు.
'ఏళ నీళము దేవ హేళనము' అని యజుర్వేదమం దున్నదని వ్రాసినారు.
కుమారవ్యాకరణముచేత డ కారమునకు ళ కారము వచ్చును.114

హేమపూర్వే సహప్రశ్నే, డుత్వ మేధాంభ సోర్నని
ప్రాకటే పద మధ్యస్థో, డకారో ళత్వమాప్నుయాత్.

115

    ఆదేశమైతే నేమి, స్వతస్సిద్ధమైతే నేమి, వేదమందు ళకార మున్నదని
లోకమందుకూడా కల దనరాదు. లోకమందు 50 వర్ణములు చెప్పితే, వేద
మందు 60, 63, 64, వర్ణములని యున్నది. కుమారవ్యాకరణమందు:-

'అనేన క్రమేణ యజుర్వేదిక వర్ణానాం షష్టిసంఖ్యా సూత్రత ఏవ
విస్పష్టం ద్రష్టవ్యా. నను త్రిషష్ఠిర్వా చతుషష్టిర్వా వర్ణాః శంభుమతే
మతాః'

    ప్రాకృతవ్యాకరణముచేత ప్రాకృతమందు, ఆంధ్రవ్యాకరణముచేత
నాంధ్రమందున్ను ళ కారము గలదని స్పష్టమైయున్నది. పాణినీయ సూత్రము
చేత సంస్కృత మందు ళ కార మున్నదని శాబ్దికులెవరు నంగీకరించలేదు.
కాళ, నాళ, వ్యాళాదులు ల కారములంటే వచ్చిన దోషము కనిపించదు. అవి
ళకారములని సిద్ధాంత మేమిటో తెలియదు. ఏ యాకరము నవలంబించి యనం
తుని 'వెఱ్ఱి' యనిరో ఆ సాహసము తెలియదు.116

ఈ సూత్రమునకే 'కవిశిరోభూషణము' నందు

సంస్కృత భాషా శబ్దానాం పంచాశద్వర్ణైః సిద్ధిః భవతి అత్ర కేచిత్ -
ఆ, ఆ, ఇ, ఈ, ఉ, ఊ, ఋ, ౠ, ఌ, ఏ, ఐ, ఓ, ఔ అనుస్వార
విసర్గౌచ అచః స్వరా ఇతి చ కథ్యంతే. స్పర్శా, అంతస్థాక్షళ వర్ణసహితా
ఊష్మాణశ్చ హల ఇత్యుంచతే, మిలిత్వా పంచాశద్వర్ణా భవంతీతి వదంతి.
తేషాం మతే ప్రకృతే స్తుతే దళోనా ' ఇత్యత్ర- ఋ, ౠ, ఌ, ఐ, ఔ,
ఙ, ఞ, శ, ష (క్ష) వర్ణా, విసర్గశ్చ న్యూనా భవంతి. కేషాంచిన్మతే ఌ
వర్ణస్య దీర్ఘగ్రహణం, ళ వర్ణస్యాగ్రహణం చ సమ్మతం.