42
శతకకవులచరిత్రము
"సుతుకడకు తన్నుఁగూర్చిన ! సతికడకును వేల్పుకడకు సద్గురుకడకున్
మతియుతులు రిత్తచేతుల ! పతికడకుంబోవఁజనదు బద్దెనరేంద్రా!
ప్రసిద్ధ మైనసుమతిశతకపద్య మిట్లీప్రాచీనలేఖకుఁ డేలమార్చెనో-బద్దెనీతులలోవలె నీ సంబోధన ముండుటకుఁ గారణమేమో తెలియుటలేదు. ఈతాటియాకులవ్రాఁతవలన శ్రీకవిగారేగాక సుమతిశతకము బద్దెన దనువారు ప్రాచీనులుకూడఁ గలరని నిర్ణయమై దీనివలన శ్రీకవిగారివాధము కొంచెము బలమగుచున్నది. నేనిదివఱ కొనర్చిన వ్యతిరేకవాద మీకారణమున నిటవివరింపక మానితిని. ఇప్పటికిని చాలవఱకు సందేహముగనే యున్నయీవాదము సాధనాంతరములచేఁ దేలు నని తలంచెదము.
(4) ఇంకొక పద్యమును వినుఁడు.
(1) "క. నమ్మకు సుంకరిజూదరి| నమ్మకు మగసాలివాని నటువెలయాలి౯"
(2). "వెలయాలు సేయుబాసలు| వెలయఁగ నగసాలిపొందు వెలమచెలిమియు౯”
ఇట్లు కంసాలిని, వెలయాలిని, వెలమలను, గర్హించియున్నాఁడు. ఈజాతుల గర్హించినదానియందలి సత్యాసత్యములతో, బ్రస్తుతము మనకు నిమిత్తములేదు, ఒక్కరి యనుభవముచేఁగాని, యనేకులయనుభవముచేఁ గాని యొకజూతి నొకరుగర్హించుట యేరికినిఁ దగదు. ఐనను బ్రస్తుతము మన కావిమర్శనముతో నిమిత్తములేదు.
(5) కంసాలురు 12 వ శతాబ్దమునకుఁ బూర్వము గజపతి రాజ్యమున కరణములుగా నుండినట్లు గోపరాజు రామన్నకథ నుడువుచున్నది. కావునఁ గంసాలురయం దనిష్టముకూడఁ దరువాతనే కలిగినదా? ఇట్టి స్థూలసందేహములతోఁ గవికాలనిర్ణయము సూక్ష్మముగఁ గానిమాటసత్యమే కానిబుద్ధిమంతుల కిట్టి దృష్టితోఁ బరిశీలన మొనర్చినప్పుడు మంచి నిదర్శనములు పొడఁగట్టిన తెలియఁజేసి సత్య నిర్ణయమునకుఁ దోడ్పడుదు రని వ్రాసియున్నాను.
ఇతరవిషయములు.
సుమతిశతకము నీతులనిధి. భాష, శైలి, పాకము, నతిమృదు
