పుట:Ranganatha Ramayanamu.pdf/495

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

చని చూతపున్నాగచంపకక్రముక - పనసచందనజంబుపాటలీవకుళ
కదలికాఖర్జూరకర్పూరతరులు - మొదలుగాఁ గల భూజములసొంపు మిగిలి
బహుశిష్యగణవేదపఠనంబు చెలఁగ - మహనీయమణిదీపమాలిక ల్వెలుఁగ
భాసురమంజరీఫలహోమధూమ - ధూసరీకృతలతాద్రులఁ జెన్ను మిగిలి
కలకంఠశుకనీలకంఠశారికల - కలహంసకలరవకలకలం బెసఁగ
హుతదానమంత్రస్వరోదీర్ణ మైన - కృతకాశ్రమము ద్రోణగిరిసమీపమున
నిర్మించి మునివోలె నియతితోఁ గపట - నిర్మలాకృతిఁ దాల్చినేత్రముల్ మూసి
సన్నపుటెలుఁగున జపమాలపూస - లెన్నుట మంత్రమై యెదిరికిఁ దోఁప
నావనంబున నుండ నాకాశవీథిఁ - బోవుచో మారుతపుత్రుఁ డీక్షించి6570
“యిది యొక్కమునివనం బింతయొ ప్పగునె? - యిది నాఁడు లే దిప్పు డెందు వచ్చితినొ
యెక్కడి దుగ్ధాబ్ధి? యెక్కడి మేరు? - వెక్కడి మునివనం? బిది త్రోవ దప్పెఁ;
దెరు విమ్మునీంద్రుచేఁ దెలియంగ నడిగి - యరిగెదఁ గా"కంచు నవని కేతెంచి
వనపక్వఫలములు వాంఛఁ బుట్టించి - మునిశాపభయమున ముట్ట నోడుచును
మునిఁ జేరఁ జనుదెంచి మ్రొక్కి కేల్మొగిచి - "మునినాథ! దుగ్ధసముద్రంబుకడకు
మనుజేశకులశిఖామణియైనరామ - జననాథుపనుపునఁ జనుచున్నవాఁడ;
హనుమంతుఁ డనువాఁడ నధిక మౌ తృష్ణ - జనియించె నిచ్చోట జలములు గలవె?
చెప్పవే” యనవుడుఁ జిఱునవ్వు నవ్వి - “డప్పివో మాకమండలువుతోయములు
ద్రావు మీఫలములు దనియంగ నమలు - నీవింక రాతిరి నిద్రింపు మిచట
నగచరోత్తమ! యతీతానాగతంబు - లగుమేర లెఱుఁగుదు నంతరంగమున6580
రాము వంచించి యారామునిదేవి - భూమిజఁ జెఱగొనిపోయె రావణుఁడు
అవనీశుఁడును వాలి నవలీలఁ జంపి - లవణాంబునిధిఁ గట్టి లంకపై విడిసి
యనిలోనఁ గుంభకర్ణాది రాక్షసులఁ - దునుమాడి యింద్రజిత్తును ద్రుంచివైచెఁ;
బుత్రశోకంబునఁ బుట్టినయలుక - రాత్రించరేంద్రుండు రణభూమిలోన
మయునిచేఁ బడసిన మహనీయశక్తి - రయమునఁ గొని సుమిత్రాపుత్రు వైచెఁ;
బడిన యాసౌమిత్రిప్రాణము ల్వడయ - వడి నౌషధములకు వచ్చితి వీవు;
వినుము నీ విప్పుడు వేయోజనంబు - లనిలనందన! వచ్చి తనిలవేగమున
నన్ను నధర్మాత్ములకుఁ గానరాదు - నిన్ను నుత్తమునిఁగా నిశ్చయించితిని;
జగదేకహితముగా జనియించెఁ గాన - జగదీశుపని మాకు సమకూర్పవలయు
దివ్యౌషధంబులు దీపించునట్టి - దివ్యమంత్రము లుపదేశింతు నీకుఁ6590
గంజాప్తు నుదయంబు గని శక్తి మిగుల - సంజీవనీముఖ్యసకలౌషధములు
గలవు మావనమునఁ గనుఁగొని యందు - వలసినయవి గొంచు వడి లంక కరుగు
కనురెప్ప వెట్టెడు కంటె వేగమునఁ - జనియెదు నామంత్రసామర్థ్యమునను"
అనవుడుఁ గపటసంయమిఁ జూచి పవన - తనయుండు పల్కె "నోతాపసాధీశ!
అక్కడ లక్ష్మణుం డబ్భంగి నుండ - నిక్కడ నుచితమే యిటు నాకు నిలువ?
ఫలములు నా కేల? పతి పంచుకోర్కి - ఫలముగా సౌమిత్రిఁ బడయకమున్న
నిద్రవోవుట నాకు నీతియె? దీర్ఘ - నిద్ర గైకొని రామనృపుతమ్ముఁ డుండ
జలము లల్పంబులు చాలవు; లేదె - నలినాకరంబైన నదియైన?" ననుఁడు
"ఉన్నది చేరువ నొకదివ్యసరసి - కన్నులు మూసి యాకమలాకరమున
నమృతోపమానంబు లగునిర్మలోద - కములు ద్రావిన దివ్యకాయుండ వౌదు6600
దృగ్గోచరము లగు దివ్యౌషధములు - దిగ్గనఁ జను"మంచుఁ దెరువు సూపుటకుఁ
కపటసంయమి శిష్యగణము నంపుటయు - గపివీరుఁ డేతెంచి కనియె నక్కొలను
మాకందమందారమాధవీవకుళ - శాకోటకుటజకచందనసాల
నీపార్జునాశోకనింబకదంబ - తాపింఛతరు లసత్తటముల దాని
లలితకల్లోలడోలాకేలిఁ దేలు - కలనాదకలహంసగతు లొప్పుదానిఁ
బటుహంసవేషచుంబకపికక్రౌంచ - పటలకారండవప్రతతులదాని
వెనుకొని తముఁ బిల్చి విరహులమీఁద - బనిచిన గెల్చి నిర్భరవృత్తి గొన్న
విపులాభిమానార్థవితతు లీకున్నఁ - గుపితుఁడై రతిరాజు కొఱ్ఱులఁ బెట్టె
ననఁ బక్వబంధంబులై వాఁడి మిగుల - మొనసిన కైరవముకుళాగ్రశిఖల
మూఁగి చలింపని మొకరితుమ్మెదల - బాగొప్ప నొప్పుల బలసినదాని6610
మఱికొన్నియెడలను మకరందములకుఁ - దెఱపి చూపక తమ్ముఁ ద్రిప్పుచు నున్న
కమలగేహాంతరకమలకుఁ బ్రీతి - సమరీతి మంగళాచారగీతములు
నలిఁ బాడుగాయకనాయకు లనఁగ - మెలపున నందంద మృదురీతి మ్రోయు
మధుపానరసమత్తమధుకరతతుల - బధిరాబ్జపుటసమీపము లొప్పుదానిఁ
గాము నుగ్రాక్షుచేఁ గ్రమ్మఱఁ బడయఁ - గామించి నీరమాకందబృందంబు
లలరు నగ్నులలోన నాజ్యహోమములు - చెలువొంద నందంద చేయుచందమునఁ
జిలుకలు చంచులఁ జించినఁ దొరుఁగు - పొలు పెంతయును జూడఁ బొసఁగెడుదాని
ఫలరసంబులు వచ్చి పైఁబయిఁ దొరుఁగ - నొలసి చెందొవలలో నుండరాకున్నఁ
దొలఁగు నుజ్జ్వలహోమధూమంబు లనఁగ - నలు లాకసంబున నమరెడుదాని
నాకంచపత్రంబు లనుపళ్ళెరముల - శ్రీకరాక్షతములు చెలువొప్ప నునిచి6620
కొల నప్పుడును త్రుళ్ళఁ గువలయవలయ - దళవిలోచనములఁ దనరాక కెదురు
చూచుతెఱంగున శోభిల్లుదానిఁ - జూచి డగ్గఱ వచ్చి సుఖకేలిఁ దేలి
యడరు సమ్మదమున నానంద మంది - కడు విస్మయం బంది కన్నులు మూసి
యక్కొలనికి డిగ్గి హనుమంతుఁ డంత - నెక్కొన్నతృష్ణతో నీళ్ళు ద్రావఁగను
బొలుపార సంసారభూరివారాశి - మలగుచు వర్తించు మాయావధూటి
విషయరసంబులు వేడ్కతోఁ గ్రోలు - తృషితునిఁ గబళించితెఱఁగు దీపింప
నురవడి యందుండి యొకమహామకరి - హరినాథుపాదంబు లలమి పట్టుటయుఁ
దగిలినయంఘ్రు లుద్ధతశక్తిఁ దిగిచి - తిగువఁజాలక చాల ధీరుఁడై నిలిచి
యిది యేటిదో యని యేర్పడఁ జూచి - మది వాయుసూనుండు మకరిగా నెఱిఁగి
యంతకంతకు మది నలుక రెట్టింప - నంతలో నతినిష్ఠురాకారుఁ డగుచు6630
వేవేగ రఘరాము విజయవల్లభుల - కావాలమమై వ్రాలు నావాల మెత్తి
రాగరసోద్రేకరావణాయోగ - భోగసంచితపాపములు డుల్చుపగిది
వాల మంకించి దుర్వారుఁడై విజయ - లోలుఁడై మకరిపండులు డుల్లవ్రేసె

హనుమంతుని మకరి మ్రింగుట

సంతతమునిశాపరోగమున - కంత మీయౌషధ మని మ్రింగుకరణి
నఱిముఱి మకరి మహారోష మెత్తి - మెఱసి యాహనుమంతు మ్రింగఁజొచ్చుటఁయు
"నక్కటా! రాముకార్యము నిల్వఁబడియె - నిక్కడ దీనిచే నిట్టిచందమునఁ
దెగిపోదునో యింకఁ దెఱ గేది?" యనుచుఁ - దగ విచారించి యుద్ధతి వాయుసుతుఁడు
కడుపులోపలఁ జొచ్చి కడతేర్తు ననుచు - నొడిసి మ్రింగుచునున్న నూరకయుండి
పదిలుఁడై యంధకూపముబోని మకరి - యుదరంబుఁ జొచ్చె నాయురుబాహుబలుఁడు
అంత నామకరియు నాహారబుద్ధి - సంతోషమునఁ బోయె జలమధ్యమునకు6640
ఆవీరవరుఁ డంత నలుకతో దాని - ప్రేవులు నరములు పెనచి త్రెంచుచును
నడరినకడఁకతో నమ్మహామకరి - కడుపులోపల విషకబళంబపోలె
నరుగక తిరుగుచు ననలంబుభంగి - జురపుచ్చఁ దొడఁగిన స్రుక్కి యమ్మకరి
దేహంబులోపలి ధృతి దీఱ డించి - దాహంబుపెంపున ధరియింపరాక
వఱువట్లు వెట్టెడు వదనగుహ్వరము - తెఱచి నిల్పుటయు నత్తెరువున వచ్చి
క్రూరనక్రగ్రాహఘోరప్రవాహ - వారిపైఁ బడుటయు వారినందనుఁడు
పెనచి త్రెంచిన దానిప్రేవులు ముద్ద - గొనివచ్చి చెచ్చెఱఁ గుత్తుకఁ దురిమె
ఆలోన మకరియు నాహార మరుగఁ - బోలదు పొమ్మని బుద్ధిఁ జింతించి
పరవశ యగుటయుఁ బవననందనుఁడు - దరిఁ జేర్చి మకరి నుద్ధతి వ్రచ్చి వెడలి
కోరి చూడఁగ నొప్పె ఘోరాంధకార - దారుణనిర్ముక్తతరుణార్కుపగిదిఁ6650
బ్రళయారుణోదగ్రబడబాగ్నిశిఖలు - కలయఁ బర్విన నాఁటిఘనపయోరాశి
కరణి నమ్మకరిరక్తములతోఁ బెరసి - యరుణమై కడునొప్పె నప్పు డాసరసి
యంత నామకరియు నమరియై యమరి - యంతరిక్షమున నుద్యద్విమానమున
జలదంబులోపలఁ జపలత మాని - మెలఁచు తిరమ్మైన మెఱపుచందమున