పుట:Ranganatha Ramayanamu.pdf/455

ఇది యేతెఱం" గని యిచ్చఁ జింతింపఁ - గదిసి వాయుజుఁడు రాఘవునకు మ్రొక్కి
“దేవ! యే మెల్లను దెంపుమై దాన - వావలితోడఁ గయ్య మ్మొనరింప
మాముందటనె తెచ్చి మది శంక లేక - భూమిజతలఁ దెంచెఁ బొరి నింద్రజిత్తు;
ఆవాకిటికిని ఋక్షాధీశుఁ బెట్టి - యీవార్త చెప్పంగ నేను వచ్చితిని;”
అనువార్త చెవులలో నడరకమున్నె - ఘనవాతనిహతివృక్షంబును బోలె
నతులశోకాగ్నియు నడరి దహింప - ధృతి దూలి రవికులాధిపుఁడు మూర్ఛిల్లి;
యవనిపైఁ బడియున్న నతిభీతి నొంది - ప్లవగవల్లభు లెల్లఁ బటుశోకులైరి;
కైకొని యపుడు లక్ష్మణుఁ డన్నతొడల - పైకి రాఁ దిగిచి సంభ్రమచిత్తుఁ డగుచు5310
“నక్కటా! రామ! నీయట్టియుత్తమున - కిక్కళంకము పుట్టెనే యిట్టిచోటఁ
దలపోయఁగా "మేలు ధర్మంబునందుఁ - గల" దనుమాట నిక్కము గాకపోయె;
నదియె నిక్కం బైన నకట! నీయట్టి - సదయచిత్తున కేల సంతాప మొదవు?
నీచేత రావణునికిఁ జావులేక - యీచందమున నుండ నేటికి వచ్చు?
జానకి కేల యీచావు సిద్ధించుఁ? - గాన ధర్మముకంటె ఘన మధర్మంబు
త్యాజ్యంబు గాదని తలపోయ కట్టి - రాజ్యంబు విడిచి యరణ్యంబులందుఁ
దిరుగ వచ్చితి; మటుఁ దిరిగెడుమనకుఁ - బురుషార్థములు సిద్ధి వొందునే? యధిప!
అవనీశ! “నిర్ధను లగువారుసేయు - వివిధయత్నంబులు వెస నిదాఘముల
నడరెడుసెలయేరు లడఁగినభంగిఁ - జెడిపోవు" నని బుధు ల్చెప్పంగ వినమె?
ధనము లార్జించిన ధర్మకామాదు - లనుపమస్థితితోడ నధిప! సిద్ధించు;5320
ఎసఁగంగ నర్థంబు లెవ్వాని కొదవు - వసుధ వానికి నెల్లవారు చుట్టములు
అర్థంబు గలవాఁడె యరయంగఁ బురుషుఁ - డర్థంబు గలవాఁడె యధికుండు జగతి;
అర్థంబె విద్యయు; నర్థంబె నేర్పు - నర్థంబె కీర్తియు; నర్థంబె పెంపు;
అర్థంబె బలమును; నర్థంబె కులము; - నర్థంబె బలగంబు; నర్థంబె గుణము;
అర్థంబె శీలంబు; నర్థంబె ప్రాణ; మర్థంబె పుణ్యంబు; నర్థంబె భూమి;
అర్థంబె రూపును; నర్థంబె నీతి; - యర్థంబె ఖ్యాతియు; నర్థంబె భూతి;
అర్థంబె గతియును; నర్థంబె మతియు; - నర్థంబె యెఱుకయు; నర్థంబె సుఖము;
అర్థంబు కావున నఖిలకామ్యములు - నర్థసంపన్నున కరచేతి వరయ;
అధికులు వేదవేదాంగపారగులు - బుధులు దూర్వంబులఁ బూతాక్షతముల
నర్థంబు గలవాని నమరఁ బూజింతు - రర్థి మోక్షార్థులై యడవుల నుండు;5330
మునిపుంగవులు కందమూలంబు లిచ్చి - ధనవంతు లగువారి దర్శింతు రెలమిఁ!
బాయక మంగళపాఠకానీక - గాయకకులములు కలవారిఁ బొగడు
ఉన్నతకుచములు నురునితంబములు - నన్నువనడుములు నలసయానములు
బింబోష్ఠములు చంద్రబింబాననములు - నంబుజలలితంబు లగు లోచనములు