శృంగారాధికరణం
163
"తదాస్వాదే" (రసాస్వాదే)
అన్నప్పుడు దూష్యోపాధివిరహితమైన రసాసృవాద మని రసశబ్దానికి అర్ధం. యెందువల్లనంటే; దూష్యోపాధివున్నప్పుడు అది రసాభాస మవుతుందని ఆ కృతికర్తే.
"అనౌచిత్యప్రవృత్తత్వ ఆభాసో రసభావయో:" (సాహి)
అనిచెప్పుతున్నాడు. కనుక సాధారణ్యవాదంచేత దుష్టశృంగారం సమర్ధితంకాదు.
పూర్వపక్షం
అవునయ్యా దుష్టులశృంగారం అగ్రాహ్యమంటున్నారు శిల్పానికి కళకూ ధర్మాధర్మ విచారణ అనావశ్యకం. పాడేకోకిలకు పాడడమే వ్యాపార ఫలం అయినట్లు కవికూడా శిల్పాన్ని కళను ప్రవర్తింపజేసి అదేవ్యాపారంగా అదే ఫలంగా వర్తిస్తున్నాడు. అతినికి ధర్మంతో పనిలేదు. అని అంటారా? చెప్పుతున్నాను.
సిద్ధాన్తం
శిల్పానికీ కళకూ కూడా అనందమే పరమార్థమని వొప్పుకున్నా అట్లాటి ఆనందానికి వెనక ధర్మ గుప్తంగా వుంటూనేవున్నది. దేవాలయాలమీది అసభ్య ప్రతిమల అధర్మ విశిష్టమైన శిల్పం సంస్కారవంతులకు ఆ..........యకంగా నే సంగతి ఋజువు చేయవలసిన పనిలేదు. కనుకనే సామాజికుల ఆనందానుభవానికి వెనక ధర్మంగుప్తంగా వున్నదంటున్నాను. అవునయ్యా ధర్మంగాని అధర్మంగాని లేని సరశ్చంద్రోద యాదులవర్ణనలు సంస్కారవంతులైన సామాజికులకు ఆనందమియ్యవా అంటే అట్లాటివాటిలో గూడా సత్వసౌందర్యరక్తి విశుద్దప్రకృతి ప్రేమ. అనే పావనధర్మాలు లగ్నమయ్యేవున్నవి.
