పుట:Narasabhupaleeyamu.pdf/36

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

36

కావ్యాలంకారసంగ్రహము

నారికేళపాకము —

మ.

వరభూషాదులపై మనం బిడక దృగ్వ్యాపార మెంతేఁ బరా
పరసందర్భననాతిభిన్న మయి చూపట్టంగఁ గార్యాంతర
స్మరణం బేమియు లేక నిశ్చలత నీ సాంగత్యముం గోరి మా
హరిణీలోచన యాత్మయందు నరసింహా నిన్నె భావించెరా.

87


క.

కదిసి పదంబులు ముందఱి, పదములతోఁ బరమమైత్రి బరఁగి పరపదా
స్పద మన కుండినఁ గృతులం, దదిశ య్యతదీయలక్ష్య మాపాదింతున్.

88


క.

రతిపతివో చెలువున భా, రతిపతివో నుతగుణాభిరామత రామ
క్షితిపతివో ధర నోబ, క్షితిపతినరసింహ శౌర్యజితనరసింహా.

89

కావ్యవిశేషములు

.

తే.

ఇట్లు కావ్యస్వరూపంబు నేర్పరించి, యింకఁ గావ్యవిశేషము ల్పొంకపఱుతు
నటనపటుధూర్జటిజటాగ్రచటులసింధు, ఘుమఘుమారంభగంభీరగుంభనముల.

90


తే.

వ్యంగ్యము ప్రధాన మైనను నప్రధాన, మైన నస్ఫుట మైనఁ గావ్యము త్రిసంఖ్య
నమరు నుత్తమమధ్యమాధమతధ్వనిగు, ణీకృతవ్యంగ్యమును జిత్రమై కడంగి.

91

ధ్వని —

సీ.

తల యెత్తుకొనఁ గల్లెఁ గులమువారలలోనఁ, బదినూఱుశిరములపాఁప ఱేని
కనుపమచ్చాయావిహార మందఁగ గల్గెఁ, జిమ్మచీఁకటి మ్రింగునెమ్మెకాని
కమృతాబ్ధిలో నిద్ర యవధరింపఁగఁ గల్గె, వెలిదమ్మిపొక్కిటివేల్పుసామి
కలమహానటజటావలభి నుండఁగఁ గల్గె, నెలకొన్న చల్లనివెలుఁగువాని


తే.

కవుర భువనాతిశాయివైభవవిభూతిఁ, బూని జగదేకజేగీయమానుఁ డైన
యోబభూపాలునరసింహుఁ డుర్వియందు, నవతరించి శుభస్ఫూర్తి నతిశయిల్ల.

92


తే.

ఇందుఁ దలయెత్తుకొనఁ గల్గె దందశూక, పతికి నన నారసింహభూపాలుఁ డుర్వి
తాల్చె నను వ్యంగ్య మాదియౌ ధ్వనులు దోఁపఁ, దనరు నుత్తమకావ్యమై ధ్వని యనంగ.

93

గుణీకృతవ్యంగ్యము —

క.

కొలు వాస యొసఁగి సురగవి, వెకిలఁబడుఁ గల్పతరువు వేఁడిన మఱి యా
కులపడి పండ్లిగిలించును, నలువుగ నినఁ బోలఁగలవె నరసింహనృపా.

94


క.

నిను బోలఁగలదె సురతరు, వనునెల లే దనెడివ్యంగ్య మరయఁగ వాచ్యం
బు నతిక్రమించి మించమిఁ, దనరు న్ధర నిది గుణీకృతవ్యంగ్యం బై.

95


క.

చిత్రము శబ్దార్థోభయ, చిత్రము లనఁ ద్రివిధగతులఁ జెలగునదియు సం
సూత్రిత మగు ముందఱ నా, చిత్రాలంకారతతులు చెప్పెడిచోటన్.

96