129
అలంకార విభాగము
శబ్దాలంకారము
1. వృత్యను ప్రాసా లంకారము
2. ఛేకానుప్రాసము
3. లాటానుప్రాసము
4. యమకము
5, ముక్త పదగ్రస్తము
6. అంత్యప్రాసము
అర్ధాలంకారము
(1) ఉపమాలంకారము
(2) రూపకాలంకారము
(3) అనన్వయాలంకారము
(4) ఉపమేయోపమ
(5) అతిశయోక్తి
(6) దృష్టాంతరము
(7) స్వభావోక్తి
(8) అర్దాంతరన్యాసాలంకారము
(9) శ్లేషాలంకారము
(10) ఉత్ప్రేక్షాలంకారము
(11) క్రమాలంకారము
(12) కారణమాలాలంకారము
(13) భ్రాంతి మదాలంకారము
(14) పరిణామాలంకారము
(15) ఉల్లేఖాలంకారము
(16) దీపకాలంకారము
(17) వ్యతిరేకాలంకారము
(18) నిదర్శనాలంకారము
(19) తుల్యయోగితాలంకారము
(20) వ్యాజస్తుతి
(21) అప్రస్తుతప్రశంస
(22) కావ్యలింగము
(23) వికస్వరాలంకారము
(24) సారాలంకారము
(25) సమాసోక్తి
అలంకార పరిచ్ఛేదము
హారములు మొదలగునవి, మానవునకు సౌందర్యమును కల్గించును. అట్లే గద్య -పద్యాత్మకమైన కావ్యములకు ఈ అలంకారములు సొగసు కలిగించి, ఆహ్లాదమును గూర్చును.
అలంకారములు రెండు విధములు. అవి 1) శబ్దాలంకారములు 2) అర్ధాలంకారములు.
శబ్దమాత్ర ప్రధానమైనవి శబ్దాలంకారములు. అర్ధవిశేషమును బట్టి వచ్చునవి, అర్ధాలంకారములు.
1. వృత్యను ప్రాసా లంకారము:
ఒక హల్లు, అనేక పర్యాయములు, వచ్చునట్లు రచించిన, అది వృత్యను ప్రాసా లంకారము.
1) పుండరీక, షండ మండితంబు.
2) వెడవెడ, బిడిముడి, తడబడ, నడుగిడు.
3) విష్ణు, రోచిష్ణు, కృష్ణు, సహిష్ణు,కృష్ణు
మొదటి ఉదాహరణములో, బిందు పూర్వక డకారము, రెండవ దానిలో డకారము, మూడవ దానిలో 'ష్ణు'వర్ణము పలుమారులు ఆవృత్తములైనవి.
2. ఛేకానుప్రాసము:
రెండేసి హల్లులు, అర్ధభేదము కలిగి వ్యవధానము లేకుండ, ప్రయోగించబడినచో, ఛేకానుప్రాసము అందురు.
సులభ వ్యాకరణము