ప్రథమాశ్వాసము
19
| ఆ. | తత్పురమున నియతి దశరథకుంభినీ | 2 |
| రాఘవ. | తత్పురమున = ఆయయోధ్యాపట్టణమున, నియతి = నియమమున, దశరథకుంభినీపతి = దశరథహారాజు, భటాశ్వముఖ్యబలచయాప్తిఁ దగు మహిపతిసమితిన్ = చతురంగబలయుతరాజసముదాయమునందు, తనపేరు వెలయన్ = తనపేరు ప్రసిద్ధి కెక్కునట్లు, గోపాలమంత్రి బుద్ధిపటిమన్ - గోపాల = ఇంద్రునియొక్క, మంత్రి = బృహస్పతియుక్క, బుద్ధిపటిమన్ = బుద్ధిపటిమవంటి బుద్దిపటిమచేతను, “స్వర్గేషు పశు వాగ్వఙ్రిదిఙ్నీత్రఘృణిభూజలే, లక్ష్యద్రుష్ట్యోస్త్రియాం పుంసి గౌః" అని యమరము. అమరును. | |
| తా. | ఆపట్టణములో దశరథుఁడను రాజు గలడు. బుద్ధికి బృహస్పతివంటివాడు. చతురంగబలము కలవాడు. | |
| లక్ష్మణ. | తత్పురమున = ఆ కుయ్యేటియందు, నియతిదశ = నియమావస్థచే, రథకుంభినీపతిభటాశ్వముఖ్యబలచయాప్తిన్ = రథములు, , పురుషగజములు (మగయేనుఁగులు), భటులు, ఆశ్వములు మొదలగు బలసముదాయముచేతను, తగు ఒప్పునట్టి మహిపతి = మహిపతిరావుయొక్క, సమితిన్ = సభయందు, తనపేరు వెలయ, గోపాలమంత్రి = గోపాలుఁడను నియోగి, బుద్ధిపటిమన్ = అతిశయ మైన బుద్ధిగలిగి, అమరున్ | |
| తా. | కుయ్యేరను గ్రామము, మహిపతిరా వనునధికారిసభలో గోపాలమంత్రి యను బ్రాహ్మణుఁడు గలఁడు. | |
| క. | ఎన్న మహాభోగరమా | 3 |
