డాక్టరుతోపాటు కోనంగి కూడా మిల్లుకూలీల సమావేశాలకి, ఇతరకూలీల సమావేశాలకి వెళ్ళడం సాగించాడు. ఆ సమావేశాలలో కోనంగి అప్పుడప్పుడు ఎంతో తియ్యగా మాట్లాడేవాడు. డాక్టరే ప్రోత్సాహం!
“కామేడులారా! మీరంతా బట్టలు వేస్తున్నారు. మేమంతా కట్టుకుంటున్నాము. ఈ సంఘం ఒక మహాసంఘం. ఈ సంఘంలో ఈ వ్యక్తి ఆ వ్యక్తి అనేది కాకుండా! సంఘమే ఒక వ్యక్తి. ఈ వ్యక్తి ఒక కోటితలలూ రెండు కోట్ల చొప్పున కళ్ళు, చేతులు, కాళ్ళు, పదికోట్ల చేతివేళ్ళు, పదికోట్ల కాలివేళ్ళు, కోటి కడుపులు, ముప్ఫై రెండుకోట్లపళ్ళూ, పదిహేను కోట్ల కోట్ల తల వెంట్రుకలు కలది.
“ఇంతటి మహావ్యక్తిని ఈ మిల్లు యజమానులనే ఖామందు ఒక చిన్నగిన్నెలో పలచని గంజి యిదేరా నీ తిండి అని పోసి తాగమంటున్నాడు. ఈ మహావ్యక్తే లేకపోతే ప్రపంచంలో గుడ్డాలేదు, గుడ్డలో పోగేలేదు. అప్పుడే ఖద్దరువాళ్ళు తప్ప తక్కినవారు దిగంబరావ్రతం పుచ్చుకోవాలి కదా! కాబట్టి మిల్లు కూలీలనే ఈ మహావ్యక్తికి సరియైన అన్నం, కట్టుగుడ్డ, వుండ ఇల్లు ఇవ్వాలి. ఒకటేమిటి అన్నీ ఇవ్వాలి.
“మిల్లే ఒక బ్యాంకు అనుకుంటే, మిల్లు యజమానుదారులు బ్యాంకులో డబ్బు వడ్డీకి వేసేవా రన్నమాట! బ్యాంకులో వడ్డీ ఏడాదికి మూడు రూపాయలు మాత్రం. అలాంటి సందర్భంలో ఈ మిల్లు యజమానులు ఒక కోటి రూపాయలుపెట్టి, నాలుగుకోట్ల రూపాయలు వడ్డీ క్రింద లాగుతున్నారన్నమాట. అది అన్యాయమేకాదు. రౌరవాది నరకం. అడుగున అయిదుమైళ్ళ లోతుగల కళపెళలాడుతూ మండే దురాశ అనే మంట.”
ఈ రకంగా మాట్లాడినాడు. డాక్టరు ఇంటి దగ్గర కోనంగితో నీ ఉపన్యాసం బాగానే ఉంది. కానీ, కొంచెం ఘాటుగా, లెక్కల పూరితంగా ఉండాలి. రష్యాలో ప్రజలేలా ఉత్తమ స్థితిలో ఉన్నారో అనీ చెప్పాలి” అన్నాడు.
“నాకు లెక్కలేమి వచ్చును రెడ్డీ?”
“లేక్కలు చదువు, అందాకా వచ్చినట్లు నటించు!”
“ఉపన్యాసాలలో నటనే?”
“అది జీవిత నటన!”
“వారెవా! ఫ్యాక్టరీలలో నటన, ప్రేమలో నటన, భోజనంలో నటనా?
ఈ ప్రపంచ మొక నాటకరంగం,
అందులో మనమే పాత్రలమూ
అం తా న ట నా
అం తా ఘ ట నా
అ ఘ ట న ఘ ట నా
ఉ ప న్యా స మ ట నా?”
ఆ రాత్రి అనంతలక్ష్మి ఇంటికి వెళ్ళినాడు కోనంగి, అనంతలక్ష్మి బి.యే. చదువుతూంది. కోనంగి వారి ఇంటికి వెళ్ళగానే అనంతలక్ష్మి కనబడలేదు. పనిమనిషి “అమ్మగారు పార్థసారధి మొదలయ్యారు జడ్జిగారింటికి వెళ్ళారు. తాము వచ్చేవరకు మిమ్మల్ని ఆపమని చెప్పారు” అని కోనంగితో చెప్పింది.
