144
కాశీమజిలీకథలు - మూడవభాగము
నేనతప్రయత్నముతో ధైర్యము తెచ్చుకొని యెలుంగ రాల్పడ మేను గంపమునొంద నిందుముఖీ! నేనీ మందారవల్లిపై నొకపుష్పమాలికాబంధము పుష్పమాలికాబంధమునంగట్టి కానుక దెచ్చితిని. అప్పుడొక యొప్పులకుప్ప తెప్పునలేచి సుందరీ! యాబంధము నిర్దుష్టమేని మా యుపాధ్యాయిని నీకు బారితోషికం బిచ్చునది. ఏది చదువుమని పలికినది. నేనాబంధము సంగీతముగా జదువవలయునని తలంచితిని కాని డగ్గుత్తికచే నా కెలుంగువచ్చునట్లు తోచమి అట్లు చదువక పుష్పములు వర్ణములుగా చేసి అతిప్రయత్నముతో శక్తినంతయు వినియోగపరచి రచించిన మూలికాబంధము నొకబాలిక కందిచ్చితిని.
అదియు నామాలికను మందారవల్లి కిచ్చినం బుచ్చుకొని అచ్చెలువయు నెచ్చెలులు వినఁ జదివి పెదవి విరచుచు నొకమదవతి కందిచ్చి యెద్దియో సన్న జేసినది. ఆజవ్వనియు రివ్వునలేచి పికస్వరముతో శాస్త్రదృష్టాంతముల జూపుచు తప్పులుబట్టి దాని శతథా ఖండించినది. అప్పుడు వానికెద్దియేని నేను సమాధానము చెప్పుదునేమో యని కొంతసేపూరకుండినది నానోటినుండి మాటయే వచ్చినదికాదు. సమాధానము తోచినదికాదు. వెయ్యేల ఆదోషములు మనము ఎఱుగనే యెఱుగము. అంతలో మందారవల్లి మఱియొక పల్లవాధరిపై దృష్టియిడినంత నానెలంతయు లేచి మిక్కిలి చతురముగా మొదటియువతి చేసిన పూర్వపక్షములన్నిటిని ఖండించి సిద్ధాంతములు చూపినది.
దానివిషయమై వారిరువురకు బెద్దతడవు వాదము జరిగినది కాని నాకేమియు బోధపడినదికాదు. తెల్లబోయి యూరక చూచుచుంటిని. దానిమాటవిని మందారవల్లి దాపున గూర్చున్న యొకచిన్నది అయ్యో! సఖీ! నీవు పుష్పలావికచేసిన పద్యములో దప్పులున్నవని పరిహసింపుచున్నదానవు. ఈ పట్టణపు రాజుగారి యాస్థానకవుల గ్రంథములలో దోషములమాట యేమి చెప్పెదవు. బూవులమ్ముకొనుదాని కింతకంటె బెక్కుడు పాండిత్య ముండునా యని పలికినది.
అంతట నేను లజ్జావశంకరుండనై యేమియు మాటాడక తలవంచుకొని తిరిగిరానున్నసమయంబున నాకొక ముక్తాహార మందిచ్చుచు నొక మచ్చెకంటి వనితా! నీకవితో మాకు బనిలేదు. దీనులంబ్రోవ గంకణము గట్టుకొనిన మామందారవల్లి నీకిది యిమ్మని చెప్పినది. కావున దత్ప్రసాదముగా స్వీకరింపుమని పలుకగా నేనేమియు బ్రత్యుత్తరమీయక దానిం గైకొనక వడిగాలేచి వచ్చితిని.
ధూర్జ - ముత్తెపుపేరు విడిచివచ్చి రాజధర్మంబు నిల్పితివిగదా?
భట్టు - నీకేమియు నేను సమాధానము చెప్పను.
రామభద్రుడు - నిన్నటిదినము రాజసభలో బలికిన డాంబికపు పలుకుల కర్థమేమి? ఊరక అన్యుల నిందించిన అవమానము రాకయుండునా? నిజముగా
