విద్యావతి కథ
119
సర్వశాస్త్రి - ఇదివరకున్న గ్రంథాలు చూచి యేడిసినాము. క్రొత్తకవిత్వములు చేస్తాము చాలులే. ఇప్పటి కవిత్వములలో సంస్కృతసమాస ముండెనేని పది తప్పులకు తక్కువ యుండవు. రామశబ్దమైన రానివాడూ కవిత్వమె.
వెంగన్న - కవిత్వము చెప్పలేని శాస్త్రజ్ఞు లీలాగేయాక్షేపించుచుందురు. మాసకమ్మ రవిక కుదిరినదికాదని రవికెను తిట్టునట. పాపము తన యవయవలోపమని యెఱుంగదు.
లక్ష్మణకవి - పెద్దన్నగారూ! ఈవ్రాతలో మొదటినుండియు దగాదానేవస్తూన్నాది. సరిగాజూచి చెప్పండి.
పెద్దన్న - ఏలాగున చెప్పినా యీ ముండాకొడుకులు వూరుకోరు. వారి మాటలజోలి మనకేల? తరువాయి వారిని వ్రాయండి సాహిత్యగాండ్రు శ్రౌతులు మధ్య సంస్కారులు సిద్ధాంతులు.
లక్ష్మణకవి - వ్రాసినాను.
సిద్దాంతులు - లేచి అందఱికన్న నధములు సిద్ధాంతులని నిశ్చయించినారు. బోలు. చిట్టచివర వీరి పేరులు వ్రాసినారే నెంతయుచితముగా నున్నది. జ్యోతిష్యము వేదాంగము లోకాంగముకూడా అగునుగదా? తెల్లవారిలేస్తే దీనితో పనిలేని వారుండరే. సురాపానతుల్యమగు సోమపానము చేసే శ్రౌతులకంటును తక్కువవారా? సంస్కారహీనులు పెత్తనముచేస్తే యిలాగేయుంటుంది.
శ్రౌతులు - మీయేడుపు మీరేడువవలయునుగాని మాజోలి మీకెందుకు? సోమపానం నింద్యమైనచో యజ్ఞములును నింద్యములే యజ్ఞముల జేయమని చెప్పిన వేదము బుద్ధిలేనిదే. మీ సిద్ధాంతము వలన దేలినది. ఇదియా చాలు. మాలసాతానులు చెప్పెడి జ్యోతిషపు ముక్కలు నాలుగు చదివినంతనే శ్రౌతుల నిందించుచున్నారా?
లక్ష్మణకవి - బాగు బాగు మీ తగవులు బ్రహ్మదేవుడు తీర్పజాలడు. పెద్దన్నగారు! విద్యావతి కబురుచేసినది. పద్దులైనవి యా యింకాయేమైనగలవా.
పెద్దన్న - అంశవారీలు గడేకారీలు వున్నారు. వీరిపద్దులు మాత్రము తరువాయి తక్కినవి అయినవి.
లక్ష్మణకవి - వీరలందరిలో ఎవ్వరు బ్రౌఢులు?
పెద్దన్న - అందరూ అన్నివిద్యలలోను ప్రౌఢులే. వీరి పేరులు మనము వ్రాయనిచో మన యాయువులు మూడినవే. ఈ యూరిలో నేను చెప్పినవారికి సంస్కారముతో పాటు పద్దులు వేయుచున్నారు కావున వ్రాయండి.
లక్ష్మణకవి - మీరు చెప్పిన ప్రకారము వ్రాసినాను. ఇంక నిచ్చట నేను నిలువజాలను ఈ చిల్లర బ్రాహ్మణులు నన్ను నలిపివేయుచున్నారు. ఊపిరి రావడము లేదు. లోపలకి బోవుదును. నన్నేలాగైన నీ సమ్మర్దమునుండి తప్పించి లోపల బ్రవేశపెట్టి నా ప్రాణములు గాపాడవేడెదను. (అని లేచుచున్నాడు.)
