పుట:Gurujadalu.pdf/501

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుటను అచ్చుదిద్దలేదు

 రణ : (యోచన నటించి) అవును నిజమేనండి.

బిల్హ : మరి యేలా వేదములను గూర్చి అభిమానము? అన్ని మతాల వారూ వొప్పుకునే శబ్ద ప్రమాణము వక్కటే, నాకు కనపడుతున్నది అందులో నా కంటే మీరే పండితులై వుంటారు.

రణ : యే విద్యలోనైనా తమ పాదముల వద్ద శుశ్రూషచేసి, అభ్యసించడముకు అర్హుడను గానీ, తమ యెదుట నేను పండిత పదవాచ్యుడను యెన్నడూ కానేరను.

బిల్హ : నే చెప్పవచ్చిన సర్వమత సమ్మతమైన శబ్ద ప్రమాణ మనేది ఇట్టిది అని చెప్పడముకు శక్యము కానీ ఆనందమును కలుగజేసే విలాసవతీ సంబంధి శబ్ద ప్రపంచం (తల తడిమి) ఒక్కొక్క వెంట్రుక నెరుస్తున్నది కనుక ఆ శబ్ద ప్రపంచము విషయంలో బధిరత అప్పుడే మమ్ములను ఆవహిస్తున్నది.

రణ : పూర్ణ యౌవనముయొక్క శృంగార రసగ్రహణ శక్తి, వార్ధక్యము యొక్క జ్ఞానసంపత్తీ, ఆ రెండు అవస్థలకూ సహజములైన దోషములు అంటకుండా, మహాకవుల యందు సదా కలిగి వుంటవి.

హేలాభ్యస్త సమస్త శాస్త్ర గహనః సాహిత్యపాథోనిధి
క్రీడాలోడన పణ్డితః ప్రియతమః శృంగారిణీనామ్ గిరామ్||

అని కర్ణ మహారాజు యెవరిని గురించి చెప్పగలిగారు? వస్తు ప్రపంచములో, జన సామాన్యమునకు గోచరము కాని రామణీయకమును కనిపెట్ట కలిగిన వారు కవులే కదా!

బిల్హ : కుమారా, యింత పరిజ్ఞానమూ, గుణసంపత్తీ కల మీరు పండితులు కాకపోతే యింక యెవరు పండితులు, సత్యమే: స్వర్గ నరకములనేవి యీ లోకంలోనే వున్నవి. చూడ నేర్చినవాడికి ప్రతిదేశంలోనూ కలవు, నందనవనాలు, దేవతా స్త్రీలూ, మహర్షులూ. అట్టి భూలోకమందుగల ఆ స్వర్గ రామణీయకమును కావ్యములుగా సర్వజన వేద్యము చేసినాడని కదా కాళిదాసును నేను మెచ్చుకుంటాను. ఊర్వసి పురూరవుడి కన్నులు మూయుటకు దొంగతనముగా వెనుక పాటున వచ్చునపుడు ఆమె అందెల యొక్క అణగీ అణగని చడియొక్క సొగసు కవులలోకల్లా కాళిదాసు కదా గ్రహించెను. “గూఢం నూపురశబ్దమాత్ర మపి మే కాంతం శ్రుతౌ పాతయేత్”. కవిత్వంలో ధ్వని అన్నది ఆ అందెల చడిలాగు వుండవలె. చూడండి కుమారా, నేను చెప్పిన శబ్ద ప్రమాణమును కాళిదాసే గదా నిర్వచనం చేశాడు.

గురుజాడలు

456

బిల్హణీయము