రెండవ ప్రకరణము
31
'కాసోమూర్చారుచిశ్చక్దిస్తృష్ట్యాతీసారవిద్గ్ర
హా: । హిక్కా శ్వాసాజ్గభేదాశ్చజ్వరస్యో
నద్రవాదశే॥'
దగ్గు, మూర్చ, రుచి, వాంతి, దప్పి, అతిసారము, మలబంధము, వెక్కిళ్లు, శ్వాసము, ఒళ్లు నొప్పులు, ఈ పదియు జ్వరమునందు గల్గు నుపద్రవంబులని భావము.
అసాధ్య జ్వర లక్షణము
శ్లో॥ హేతు భిర్చహుభిర్జాతొ బలిభిర్చహులక్షణ:।
జ్వర:ప్రాణా న్తకృద్యశ్చశీఘ్రమిం ద్రియనాశన:॥
తా॥ మిక్కిలి బలయుక్తంబులైన అనేక హేతువులచే జనించి అనేక చిహ్నములుగల జ్వరంబును, జనించినతోడనే త్వక్ చక్షుశ్శోత్రజిహ్వాఘ్రములను జ్ఞానేంద్రియ పంచకములు: వాక్పాద పాణి పాయూపస్థలను కర్మేంద్రియములను స్వవిషయ ములయందు ప్రవర్తింప నీయక నశింపంజేయు జ్వరము ప్రాణాంతకరంబగును; అసాధ్యంబని భావము"
విషమ జ్వరములలో చలిజ్వరములుజేరియున్నవి
పైన వివరింపబడిన జ్వరలక్షణము లన్నియు ఇప్పుడు వ్యాపించియుందు చలిజ్వరములలో క్రమ ముగ కానుపింపకపోయినను ఈ జ్వరములుకూడ
