పుట:Bhaskarasatakamu00bhassher.pdf/45

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుటను అచ్చుదిద్దలేదు

70 భాస్కర శతకము. సమయమందు (మండించునపుడు) వాయు దేవుఁడు = పపనుఁడు (గాలి) సఖ్యము = మైత్రి (న్నీ హము) చూపును కనబరచును గాని, అబలీయుఁడు = అబలశాలియగు నగ్ని హోత్రుఁడు, సూక్ష్మ దీపము-చిన్న ది వ్వె (కొద్ది పీపము) అగుపట్టునన్ - ఆగు వేళ (దీపము తగ్గి బలము మిణుకు మిణుకు మనున పుడనుట) గాలి-హయువు, అగ్పదు + ఎ=పోగొట్టడా (ఆర్పున నట) తా. ఎక్కువ బలముగలవాఁడై యగ్ని దేవుఁడు ఆరణ్యములను గోల్చ సమయంబున వాయువాతని వృద్ధికి దోడ్పడుచు సోయగ్ని చిన్న దీప మయి బలము తక్కువగా నున్న పుడు ఆనాయువే విరోధియై గాని నార్పు నట్లే ప్రపంచమున మనుజుఁడు బల్లిదుఁ డైయున్న సమయమున స్నేహితుఁడు దోడుపడుచు బలము తగ్గినతటి సొ స్నేహితుఁ డే విరోధియై నాశ సముజేయు చుండును. + ఉ. బల్లిదుఁడైన సత్ప్రభువు, పాయక యుండినఁగాని రచ్చలో జిల్లరవారు నూజుగురు • సిరిసం దేజము గల్గ దెయ్యెడ , జల్లని చందురుం డెడసి సన్న పుజుక్కలు కోటి యున్నరం జిల్లునె వెన్నెలల్ జగము + చీకటున్ని యుఁ బాయభాస్క . టీ. భాస్కరా ! బల్లిదుఁడు == బలముకలవాడు, ఐనసత్ + పు భువు అయినట్టి యోగ్యుడయిన నృసాలుఁడు, రచ్చలోన్ = సభలో, పొయక = ఎదలక , ఉండినఁగాని = ఉండిన నేగాని, చిల్లరవారు =ఆల్పులు (కొద్దివారు) నూఱుగురునూ ఱుమంది, చేరినస్" == కలిసినప్పటికిని, ఎమ్యె డన్ = ఎందును, తేజము ప్రకాళము (కాంత్) కలుగదు - సమకూరదు, (లభింపదు. ఎట్లనఁగా: చల్లనిచంద్రుఁడు = శైత్యము నొసంగెడు శశి , ఎడసి= లేకుండ, సన్న పుఁజుక్కల =అల్పకాంతిగల నక్షత్రములు, కోటి = కోటి సంఖ్య, ఉన్నన్ - ఉండినను, వెన్నెలల్ - చంద్రికలు, జగము చీరక Wులు అన్ని యున్ = ప్రపంచమునందలి యంధ కౌరములన్ని యు, పొయన్ = తొలగునట్లు (పోవునట్లు) రంజిల్లును + ఎ= వెలుఁగునా, (వెలుంగవనుట), టీకా తాత్పర్యసహితము. 71 గా, చంద్రోదయగమయమున మంచి వెన్నెలలు పుట్టును గా నివశత్ర ము లెన్ని యుండినను ప్రపంచమునందలి చీకట్లు పోవునట్టి చంద్రిక వ్యాపింప నట్లే మంచి రాజేంద్రుడొక్కఁడు యుండిన సభ ప్రకాశించునట్లు సాధా గణజను లెందఱున్న మ శాంతింతము గాదు. చ. భుజబల శౌర్యవంతులగుః పుత్తులగాంచిన వారి కెయ్యడన్ నిజహృదయేపి తార్ధములు నిక్క ముచేకుఱుఁగుంతి దేవికిన్ విజయబలాడ్యుఁడర్జునుఁడు • వీరపరాక్రమ మొప్ప దేవతా గజమును దెచ్చి తల్లి ప్రత, కార్యము దీర్ప డెకొల్లి భాస్కరా. టీ, భాస్కరా ! భుజబల బాహుబలము, శార్యవంతులు పరాక్రమవంతులునగువారు, ఆగుపుత్రులున్ = అయిన కుమారులను, కొంచి నవారికిన్ = కనిన వారికి, ఏ ఎడ" - ఏయే ఎచ్చోట నయినను. నిజ + హృదయ + ఈప్సిత + అర్థములు = తన చిత్తము నకుఁ బ్రియ మైన పనులు, నిక్కము = నిజముగా, చేకుఱు - వే అను, (ఎట్టులనఁగా) తొల్లి=మున్ను (పూర్వము) కుంతిదేవికిన్ = కుంతీ దేవికి, నిజయ ఎక్కువ జయము చేతను, బల - కార్యము చేతను, ఆడ్యుఁడు = గొప్పవాడు, (ఆగు) అగునుఁడు= కిరీటి, వీరపరాక్రమము = శార్యవంతు 76. తొల్లి గాంధారి నారదోస దేశంబునగజగౌరీవ్రత మొనరించుట : మట్టియేనుంగును గావించి యాప్రతమును నెరవేర్చుకొ నెననిపిని కుంతీ దేవి తాను నా మతము ను జేయవలయుననియున్న దనికుమారులకుం జెప్పినతోడనే యర్జునుండు ఇంద్రలోకంబున కేగి యింద్రుని యేనుంగగు నైరావతమురిగొని తెచ్చి తల్లి వ్రతమును నెరవేర్చెను. పూర్వము శచీదేవి యైరా వతము నెక్కి కైలాసమునకుఁ బార్వతింజూడ నేగి నప్పుడయ్యే నుంగును గౌ రిచూచినా కట్టి తెలయేనుంగు కోవెల యునని యీశ్వరుంగోర నపుడు గజముఖుని నొక్క మత్తేభము గానొనర్చి యొసంగిన దాని నెక్కి మహానందముంబొందిన కారణ మున దేవత లెల్లకు ప్రత మాచరించి తమ కోరికలను నెతి వేర్చుకొనిరి.