భారతీయ నాగరికతా విస్తరణము.
4. మధ్య ఆసియా.
భారతీయ నాగరీకత ప్రాచీనకాలమునం దనేక దేశములకు విస్తరించినది. అందొకశాఖ సింధునదీతీరమునుండి ప్రకృత ఆఫ్‌గనిస్థానము మీదుగా మధ్యఆసియాకేగి, యటనుండి చైనాదేశమును జేరినది. ఇటీవలి యార్షపరిశోధనలచె మధ్యఆసియాలోని భారతీయనాగరికతా విస్తరణమును గూర్చి విశేషాంశములు దెలియనగుచున్నవి. ఈభాగమునకిపుడు "చైనీస్ టర్కీస్థాన్" అని పేరు. దీనికుత్తరమున చెన్‌షాన్ పర్వతములును, దక్షిణమున కున్‌లున్ పర్వతములును, పశ్చిమమున వామిర్ పర్వతములును, దూర్పున నాన్‌షాన్ పర్వతములును గలవు. అనగా నీభూభాగము టిబెట్ కుత్తరమునను, చైనాకు బశ్చిమముగను, కాశ్మీరమునకు బ్రాగుత్తరముగ నుండును. ఇయ్యది బ్రాక్పశ్చిమముగ 1500 మైళ్ళదూరమును, ఉత్తరదక్షిణముగ 600 మైళ్ళదూరమును వ్యాపించియుండును. ఇందలి విశేషభాగము పర్వతములతోడను, యెడారులతోడను నిండియున్నది. అయిన నీప్రదేశము ప్రాక్పశ్చిమనాగరీకతలకు సంగమస్థానముగ నుండెను. చైనానుండి పశ్చిమమునకేగు మార్గము లీమద్యఆసియామీదుగనే పోవు చుండెడివి. హ్యూన్‌ష్వాంగ్, షాహియన్ మున్నగు విదేశయాత్రికు లీదేశముమీదుగనే భారతదేశమున కేతెంచిరి.
ఈమధ్యఆసియాకును హిందూదేశమునకునుగల చరిత్రాత్మకమగు సంబంధమును వర్ణించుటకు బూర్వమీప్రదేశమును బరిశీలించుటకై
