పుట:Andhra bhasha charitramu part 1.pdf/628

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుటను అచ్చుదిద్దలేదు

ఆ చ్ఛిక ప్ర, క ర ణ ము. 567 యు కారాంతనులయినచో-వానిపై మఱల పడుణి' చేససప్పడు దీర్ఘనునకు ప్రస్వమును, యకారమునకు ద్విత్వనును గలుగుచుండును. ఈ వూర్పు తెనుఁగున బహుళము; ఉదా. చేయఁబడు చెయ్యబడు మొుషి లయినవి, హ్రస్వస్వరపూర్వక యువర్ణాంతధాతువులం దీనూర్పు కలుగదు: కవియు, కవియఁబడు మొదలయినవి. యు కారనునకుఁ బూర్వనుందున్న స్వరము సంయుక్జాకరముతో C గలిసియున్నయెడల § వూర్చుకలుగదు: నాయు o المسح వాయఁబడు మొదలయినవి, 3. (14) కృ' ధాతువుమిగాఁది క్యప్పత్యయమునకు ' ఈగ" ఆ దేశనుగును, ఉదా. క్రియతే = కీరతే (హేను, 8.4. 316, ప్రా, XX, నూ. 1. 6) ఇచట క్యప్ప త్వయమునకు ఈర ఆ దేశమయిన గనుటకు బయి-కారము నకు ವೃದ್ಧಿ'ಠಿಸಿ క్యప్ప త్వయాను లోపించినవనుట యుక్తనుగును. క్రియతే, కీర్యతే పై, కీరతే. తెనుఁగున నీవూర్పు కలుగలేదు. (15) యూదృశాది శబ్దములలో “దృ' ལྷེ་དེ་ మున క్రి' వచ్చును: యూరిత్రి సో, తాతిసో, కేతిసో, ఏ త్రిసో, గ్గ వాత్రిసో, ಅಣ್ಣಡಿಚ್, యుమ్లాతిసో, అన్దూ ჭპჯ-€ (హేవు. 8. 4 317; ప్రా, రూ XX 10 ) పై రూపములలో గొన్ని తెనుగున నూర్పునొంది చేరినవి. తెనుఁ గున 'త' కారము టకారనుగ వూఱినది: అట్టి, ఇట్టి, ఎట్టి, విూయట్టి, నూయట్టి 6.) EJ 8.) 9.) ᏬᏇ మొదలయినవి. (16) వర్తమాన క్రియా ప్రధమపురుపై కనచనముననచ్చు 'తి, ਝੰ? ప్రత్యియముల స్థానమున తీ' నిలుచును. ఉదా, వసుఆతి, భోతి, నేతి, తేతి. లపతి, అచ్ఛతి, గచ్చతి, రమతి (హేవు. 8, 4, 818-19; Gy. 8°. XX; 14) ವೆ: కృతములందు సాధారణముగా నాత్మ నేపదప్రత్యయములు లోంచి యన్ని ధాతువులకును బర్మపద ప్ర్యుయములే చేగుచుండును. ప్రథమపురు పైకవచనమున మహారాష్ట్రీయందు “ది” వచ్పును తేనుఁగున నమహద్వా చకములు క_ర్తలుగాగల క్రియారూపములు ది, దు' లతో నంతవుగుట మహా రాష్ట్రీ లకణము 'తి, తు' లు సాధారణముగాఁ గన్నడమున § సందర్భమునఁ గానవచ్చుచున్నవి: ఉదా. బంతు = వచ్చినది (వ్యవహారమునఁ గన్నడమున నీ రూపము మహద్వాచకములతోడను గాన్పించుచున్నది); ఇత్తు = ఉన్నది మొదలయినవి. (17) సం. భవిష్యతి = న్పై హు వేయ్య. (హేను. 8, 4, 820; ప్రా, Q —- రూ. XX. 17); ఈ వూర్పు తెనుఁగుస లేదు.