పుట:Andhra bhasha charitramu part 1.pdf/428

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుటను అచ్చుదిద్దలేదు

స 0 ధి - ప్ర, క ర ణ నయి. 371 యెడల వాఁడు' అను పదము చేరును. పేదవాఁడు. బాలెంత, గ్వా ప్ర్ర దువ అనుపదములు స్వయముగా رث వాచకములయినను నురల వాని పె “ఆలు' పదపు చేరు చున్నది. చేగుట యనావశ్యకమయిసెను ཀ་》ན་མ་ན་རྡོ་ సున నాలుశబ్దము కూడిన సమాసరూపములును నేర్పడి గ్రంథముల కెక్క \)ே. 'ముద్ద పదము ముగ్గా శబ్దభవము; ఆoునను దాని కాయర్థమునఁ దేనుఁగునఁ బ్రత్యేకముగ వాడుకి లేదు. ముద్ద యనగా పిండనును నర్ల సయిండుటచే నా రెండర్థములను వేఱుపఱు చుట కాలు శబ్దమును జ్పేజీ యావశ్యకమై యుండవచ్చును. గొడ్డుఁదనము మగ వానికిఁ గాక స్త్రీకే యు Dడ వచ్చును గావున గొడ్డ' వైఁగూడ నాలు' పదము చేరుట యనావశ్యక మయి ను వ్యవహారమునను దన్మూలమున గ్రంథములందును దానిపై నాలుశ బ్దము చేరినది. 'యువ' శ బ్దభవము ప్రాకృతమున 'జువ=జుల'; ఇది పుంలింగి శబ్దము. సంస్కృతమున దీనికి స్త్రీలింగమున 'యువతి, యువతీ' అనురూపములు గలుగును. దీనినుండి ప్రాకృతమున 'జువఇ, జువ-ఈ; జువది, జువదీ; జఅది; జఅదీ, జోది' యనురూపములు గలుగును, ت: “జోది'నుండి తెనుఁగున జోటి' యను పదము కలిగినది. తేనుఁగున 'జవ్వని' యను పదము గలదు. దీనికి బ్రాకృతమున 'జవ్వణి, జొవ్వణి, యనురూపములు గలవు; ఈ ప్రాకృత రూపములకు సంస్కృతమున యావనీ' యనురూపముండవ లెను; కాని, లేదు. 'యావన' యను విశేషణమునుండి ప్రాకృతభాషల మాట్లాడువారు 'యాణాననీ' యను స్త్రీలింగరూపము నేర్పఱుచుకొని యుందురు. 'జవ్వని' శబ్ద మునకుఁ దెనుఁగున 'జవ' యనున దా దేశముగ వచ్చినదని చిన్నయసూరి చెప్పెను. కాని, జవ' అనునది ప్రాకృతమందలి 'జొవ్వ (సం " యావ) అను రూపమునుండి పుట్టియుండును. Ꮼ8Ꮗ మహన్మహత్యర్థ ముల సానూన్యరూప పున నుండియుండును. 'జవ'.అనుపదము ముద్దయను పదమువలెనే తెనుఁ గున వ్యస్తముగఁ ప్రయోగింపఁ బడక ఆలు'శబ్దముతో గూడియే వ్యవహార మునఁ జేరినది. అయిదువ పదము సంస్కృతినుందలి "అవిధవా" శబ్దము; ప్రాకృతమున దానికి అఇదువా' అనిరూపము. (4) “కర్మధారయంబునం దత్సనుంబుల కాలుశబ్దము పరంబగునపు డత్వంబున కుత్వంబును రుగాగవుంబునగు. ఉదా : ధీర + లలు = ధీరు రాలు ; గుణవంత + ఆలు = గుణవంతురాలు మొదలయినవి. ' చిన్న యసూరి. ధీర, సమగ్ర, పి య మొదలగు పదము లెట్టిశబ్దమును చేరక యేు మహతీ Ф سمى في "تيد వాచకము లగుచున్నను దేనుఁగు వ్యవహారమునఁ బుసరు_క్టముగ నాలు శబ్దము చేరుచున్నది. లేదా, తెనుఁగున మూస్థ, వృద్ధ మొదలగు రూప