భా షా చ రి , త, ము 35 350 ويع )CD للسفا ($) విరుద్ధముగా నుండకపోయినను, తదాదులకు సంధియగుటకు నన్నయభారత భాగమున నుదాహరణములు గానరావు. (2) “మధ్యమపురుషక్రియలయం దిత్తునకు సంధియగును. ఉదా, ఏలితివి + అపుడు. – ఏలితివపుడు; ఏలితి + ఇపుడు=ఏలితిపుడు; ఏలితిరి+ఇపుడు = ఏలితిరిపుడు" అని చిన్నయసూరి. ఆంధ్రశబ్దచింతామణి— ‘నిత్యమనుత్తమ పురుషక్రియాస్వితః" అని ఉత్తమపురుష వ్యతిరిక్తములైన, అనఁగా మధ్యవు, ప్రధమ పురుష క్రియలయందిత్తుసకు సంధి నిత్యముగా నగు నని చెప్పచున్నది. కాని, నన్నయభారతమున 'అంత గొంద అధిక హాస్యంబు సేసిరి, యడవి నేమి రోసెదనిరి గొంద, అు' “క్రమము నడసియొక్క సమ యంబు సేసిరి, ఒనరదాని తెఱఁగు వినుము తల్లి' యనియు, శ్రీనాథుని నైషధమున “కూర్చండిరి యొoడొరుం గదిసి'యునియు, నింక నిశ్లే యితర కవుల గ్రంధములందును బ్రధమపురుషక్రియలయం దిత్తనకు సంధి లేకుండఁ బ్రయోగములు గాన్పించుచున్నవి. శ్రీనాథుని వై ప్రయోగము నా క్షేపిం చుచు నాతఁ డటు కానక, చేసెననియుఁ, 'బరపురుస క్రియలఁ బ్రకృతిభానము గల దే 'P యనియు సప్పకవి వ్రా సియున్నాడు. ఈ యాక్షేపణకు సనూధాన థ్రా N一も تابسته ముగా నహోబలపండితుఁ డధర్వణుని “ప్రధమే చోత్తమే చైన క్షి మేతో వారి భవేచ్చు ృతిః, నిత్యమన్యస్య వికృతౌ ' అను గ్రాగారిక సేన్హెచ్ ప్రధమ పురుపు క్రియలయందలి యిత్తనకును సంధి వైకల్పిక మేయని సమర్ధించినాఁడు. ఉత్తను పురుషక్రియలయందలి యిత్తునకు సూత్రము ప్రకారను సంధి వౌ కల్పికనుగుటచేత “幸。 నచ్యుతార్చనము, చేసితచ్యుతార్చనము కొలిచితి నద్ధిజన్, కొలిచితజన్ అను సంధిరూపములును నహ5బలపండితునికి సవ త్రము లయ్యెను. ప్రధమపురుషక్రియలయం దిత్తునకు సంధీ వైకల్పికముగా కనబడు చుండుటచేత నే యధర్వణుఁడు “ప్రధమేచోత్తమే చైవ" అని చింతావు? సూత్రమును సవరింపవలసినవాఁడయ్యెను. కొంద అట్లు చేయక అనుత్తవు పురుష' అనుచోట పురుషశబ్దమునకుఁ బ్రధమ పురుపమని యర్థముఁ జెప్పి కొనియు •, గొందఱు 'వాక్యాంతమందును బాదాంతమందును సంధి లేమి దోషము కాదని మనస్సునకుఁ దృ_కలిగించికొనియు, నెట్లో సమాధాన ములఁ జెప్పియున్నారు. మొదటిసమాధాన మధర్వణుని సవరణను, రెండవ సవూధానము చింతామణిసూత్రమును స్థిరపఱుచుచున్నవి. చిం"గ్రామణి సూత్రము సమాపకక్రియలకు వర్తించునదిగావున వానితో నెప్పడును వాక్యములంత నుగుచునే యుండును; ఆ తరువాతఁ గొన్ని యితరశబ్దములు இமய mistu
- గుప్తార్థ పకాళిక. పు, 34.
