పుట:Andhra bhasha charitramu part 1.pdf/387

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుటను అచ్చుదిద్దలేదు

یحیی۔ $26 * * ఆ 0 ధ్ర, భౌ పా చ రీ త్ర ము గంథ ఉడి ; కఉల ; ణారీఓ ; నిసా_ఆరో ; నిసి_అరో ; రజజీ.అరో ; మణు అ_త్తం;— సా కృతమున సర్వకార్యములును బహుళము గనుక, ఒక ప్పడు సంధి వైకల్పికముగా కావచ్చును. కుంభఆరో, కుంభారో ; సు-ఉరిసో, సూరిసో. ఒకప్పడు సంధి నిత్యముగానగును : సాలాహణి°, చక్కాఓ. 5. త్యాదే. తిప్పలపై అనఁగా ప్రథమపురుష క్రియలు, మొదలగువానిపై సంధి రాదు : భవతి ఇహ ; హణోఇ ఇహ. 6. లుక్. స్వరముకంటె స్వరము పరనుగునపుడు పూర్వస్వరము బహుళముగా లోపించును : తిఅస+ఈసో - తిఅసీసో ; సీసాస+ఊసాస _ సీసా సూసాసా, వై దానిని బట్టి సంస్కృత శబ్దములకుఁ గలుగు సంధు లన్నియుఁ బ్రాకృతశబ్దములకు గలుగవని తెలియఁగలదు. సంస్కృతను ననుసరించిన సంధులయినను నియతముగఁ గలుగవు. ప్రాకృతమున మిగిలిన సంస్కృత సంధులను, సంస్కృతసంధి కలుగనప్పడేర్పడు ప్రాకృతసంధిస్వరూపములు 專 ఈక్రింద ప్రదర్శింపఁబడుచున్నవి. 1. సవర్ణ దీర్ఘ సంధి. (అ) సంధియందు దీర్ఘవు కలుగుట కుదాహరణములు : పల్లన శాసనము : మహారాజాధిరాజో - మహారాజాధిరాజః ; ఆర ఖాధికతే - ఆరఔధికృతాన్ : . సహస్సాతిరేక - సహస్రాతిరేక ; వనుధాది పతయే-తీన్ ; నరాధమో - నరాధమః. నుప-8Tరాతీ కఆవరాహ - కృతాపరాధ : అర్ధమాగధి కాలా కాల; _ నమహారాష్టి : ఇంగియాకార ; జైన శౌరసేని : సుసానుర , శౌరసేని : కిలే శానల -క్లేశాసల ; మాగధి : యూదిఅలావనూణ - ద్యూతకరావమాన అపభ్రంశము : సాసాణల = శ్వాసానల ; మహరాష్టి : పుహవీస = పృథివీశ ; అపభ్రంశ మనీ : అంసూసాసహిగా = ఆశ్రూచ్ఛా Sసైః | మహారాష్ట్రీ : ఈసి+ ఈస (-సి=) ఈసీస (-సి). (ఆ)-దీర్ఘమురానందు కు దాహరణములు :_ మహారాషీ : ఉద్దచ్చ = ఊర్ధ్వాక , కళింద = కవీంద్ర, ; జైన శౌరసేని ஆ இ | ஒ سته__ అదిందియత్త = అతీంద్రియత్వ అర్ధమాగధి 尊 గుణట్టి : تحت గుణార్థిన్ ; 호 మహారాష్ట్రీ : ö త్తచ్ఛ-రక్తాక ; శౌరసేని ; జన్ముంతరే–జన్మాంత రే: శౌర సీని ; అణ్ణగ్గానుంతల :- అన్యగ్రామాంతర } పల్లవ శాసనము : అగ్గిట్టోమ వాజ