ఈలాగున లక్ష్యలక్షణపద్య మున్నయెడల ఈతురగవృత్తము తరళ మత్తకోకిల కరిబృంహిత వృత్తములవలె నడుచునని సులభముగా తెలుసుకోవచ్చును.
జాగ్రత్తగా విమర్శించి చూచినయెడల చక్కగా నడిచే పద్యములన్నీ ఏదో ఒకతాళమునకో ఒకలయకో సరిపడి ఉంటవి. విషయము బోధపడెవలెనని కొన్ని మాత్రమే ఉదాహరిస్తున్నాను.
1. తిశ్రగతిని నడిచేవి (అనగా మూడుమాత్రలగణములు గలవి) ఉత్సాహము, సుగంధి, విచికిలిత మొదలయినవి.
2. తిశ్రగతిని ఎదురుగా నడిచేవి (అనఁగా మృదంగవాద్యములో ఎదురువాద్యమువలె నడిచేవి) వీటిలో లఘువు తర్వాత గురువువచ్చును.
సుకాంతి, ప్రమాణి, పంచచామరము మొదలయినవి.
ఉ. “ఇదే యసిన్ మదాన్వితున్ సుదేవున్ వధించెదన్”
3. చతురస్రగతిని నడిచేవి (అనగా నాలుగుమాత్రలగణములు గలవి మత్త, తోదకము, ప్రకరణకలిత, మానిని, కవిరాజవిరాజితము, సరసిజము, క్రౌంచపదము మొదలయినవి; ఇవి గాక ఇంకా ఈగతిని నడిచే వృత్తములు వేలకొలది ప్రస్తరించి తీయవచ్చును.
