గ్రంథాంతరస్థహంసపక్షహస్తలక్షణమ్
| కనిష్ఠా సర్పశీర్షేసా సారితా హంసపక్షకః. | 391 |
| తాండవాభ్యసనేహంసపక్షాకారః కరః స్మృతః, | 392 |
| నీలవర్లో౽ప్పరోజాతి రధీశః పఞ్చసాయకః, | |
తా. సర్పశీర్షహస్తమునందలి చిటికెనవ్రేలిని చాఁచిపట్టినయెడ హంసపక్షహస్త మగును. శివునిసన్నిధియందు తండువు తాండవము నభ్యసించునపుడు హంసరెక్కవలె చేతిని పట్టెను గనుక ఆతండువువలన హంసపక్షహస్తము పుట్టెను. ఇది అప్సరోజాతి. దీనికి ఋషి భరతుఁడు. వర్ణము నీలము. మన్మథుఁడు అధిదేవత.
వినియోగము:—
| శుభనాట్యే సేతుబంధే వీణావాదే సమాహృతౌ. | 393 |
| నియంత్రణే పక్షిపక్షే పర్యాప్తౌ రూపలేఖనే, | 394 |
తా. శుభనాట్యము, నీళ్ళకు అడ్డకట్ట కట్టుట, వీణ వాయించుట, సంగ్రహించుట, కట్టుట, పక్షిరెక్క, ముగియుట, చిత్తరువు వ్రాయుట, నలుపువన్నె, అప్సరోజాతి వీనియందు ఈహస్తము వినియోగించును.
25. సందంశహస్తలక్షణమ్
పునఃపునః పద్మకోశే | 395 |